ಇಂದು ಮುಂಜಾನೆ ಏಳುತ್ತಾ ವಿಜಯಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಾಗ ಕಂಡ ವಿಷಯವೇ ಇದು. ಎನ್. ಎಸ್. ಶಂಕರ್ ಎಂಬುವರೊಬ್ಬರು ಎಸ್. ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪನವರ "ಆವರಣ" ಕಾದಂಬರಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದು ಅದರ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರನ್ನು ಕರೆದಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲಾಡಿದ ಭಾಷಣದ ಸಾರವೇ ಈ ಬರಹದ ತಲೆಬರಹ.
"ಆವರಣ"ದ ಬಗ್ಗೆ ನಾನು ಹಿಂದೆ ಇಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವೆ. ಆಗ್ಗಿನಿಂದ ಈವರೆಗೆ ಆವರಣದ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನ ಚಿಂತನೆ ಬದಲಾಯಿಸಿಲ್ಲ. ಹೌದು - ಇದು ಭೈರಪ್ಪನವರ ಬೇರೆ ಕೃತಿಗಳ ಹಾಗಿಲ್ಲ - ಸ್ವಲ್ಪ ಕೃತಕವಾಗಿ ನನಗೆ ಕಂಡಿತ್ತು ಎಂಬ ವಿಷಯವನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದೆ. ಅದನ್ನೇ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಅನಂತಮೂರ್ತಿ. ರಝಿಯಾ ಮತ್ತು ಅಮೀರರು ಬಹಳ ಕಾಲದ ಮೇಲೆ ಸೇರಿದಾಗ, ರಝಿಯಾ ತನ್ನ ಗಂಡನೊಡನೆ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ; ಪ್ರೀತಿ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಇವರ ಒಂದು ಅಹವಾಲು. ಕಾದಂಬರಿಯ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಗೆ ಚರ್ಚೆ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದಿದ್ದರೆ ತೊಂದರೆ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಜನಪ್ರಿಯತೆಗಾಗಿ ಬರೆಯುವ ಲೇಖಕರೆಂದು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಸುದ್ದಿವಿವರವನ್ನು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಓದಿದಾಗ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಅಸಹ್ಯಭಾವನೆ ನನ್ನಲ್ಲುಂಟಾಯಿತು.
ಮೊದಲಿಗೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಇವರು ಹೇಳುವ ಮಾತು. ಇದರಲ್ಲಿ "ಒಳನೋಟ" ಇರಲಿಲ್ಲವೆಂದು ನಮ್ಮ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರ ಅಂಬೋಣ. ಭೈರಪ್ಪನವರ ಬೇರೆಯ ಕಾದಂಬರಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಆವರಣದ ಒಳನೋಟ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ ಎಂದು ನನಗನ್ನಿಸಿದರೂ ಬೇರೆ ಲೇಖಕರ ಉತ್ಕೃಷ್ಟಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸುವಷ್ಟು ಒಳನೋಟವಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ಮಾತು ಒಂದು ಕೃತಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗದೆ ಸಾರಾಸಗಟಾಗಿ ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ "ಒಳನೋಟ"ವೇ ಇಲ್ಲವೆಂದರೆ?
ಒಪ್ಪೋಣ, ನನಗೆ ಭೈರಪ್ಪನವರ ಭಾಷೆ ಅಷ್ಟು ಸೊಗಸಿಲ್ಲ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. "ಕವಿತ್ವದ ಆರ್ದ್ರತೆ" ಅವರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಡೀ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಗಮನಿಸುವಾಗ ಆದೂ ಧ್ವನಿಪರಂಪರೆಯುಳ್ಳದ್ದೆ ಎಂದು ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವರ ಕೃತಿಗಳು ಕಾವ್ಯಸದೃಶವಾಗಿಯೇ ಆಗುತ್ತವೆ. ಅಥವಾ ಅ.ಮೂ ಪ್ರಕಾರ ವಿಕ್ರಮ್ ಸೇಠ್ ರ "Golden gate" ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭೈರಪ್ಪ ಬರೆಯಬೇಕೆಂದೋ?
ಈಗ ಅ.ಮೂ.ರವರ "ಸಂಸ್ಕಾರ"ವನ್ನೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ - ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರಿಗಾದ ಸಮಸ್ಯೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅವರಷ್ಟೇ ವ್ಯಾಸಂಗವಿದ್ದ ಬೇರೆ ಯಾರಾದರೂ ಕರ್ಮಠರಿಗೆ ಆಗಿದ್ದರೆ ಛಕ್ಕನೆ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕುತ್ತಿತ್ತು. (ಪಾ. ವೆಂ. ಆಚಾರ್ಯರ ಇದರ ಬಗೆಗಿನ ಲೇಖನವನ್ನೋದಿ). ಅಷ್ಟು ದಿನ ಒದ್ದಾಡುವ ಪ್ರಸಂಗವೇ ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಬೇಕೆಂದು ಪ್ರಾಣದೇವರ ಗುಡಿಗೆ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಕಳಿಸಿದ್ದು ಚಂದ್ರಿಯ ಜೊತೆ ಇವರನ್ನು ಸೇರಿಸಲೆಂದು. ಇದು ಕಥೆಯ ಮುಖ್ಯಕೊಂಡಿ. ಇಲ್ಲೇ factual ಆಗಿ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ ಇವರು, ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಒಳನೋಟವಿಲ್ಲ ಅನ್ನುವುದು ಅಷ್ಟು ಸಮಂಜಸವಾಗಿ ನನಗೆ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಚಂದ್ರಿಯ ಜೊತೆ ಸೇರಿಸಿದರೆ ಅದು ವಿಪ್ಲವವೇ? ಇದನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರ "ದಾಟು" ವಿನಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಯಾದ ಜಾತಿಯ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿ. ಜಾತಿರಾಜಕಾರಣದ ಒಳನೋಟ ಅಲ್ಲಿ ಕಂಡಷ್ಟು ನನಗೆ ಬೇರೆಲ್ಲೂ ಕಂಡಿಲ್ಲ. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪಂಗಡಗಳ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಓದುಗರನ್ನು ಯೋಚನೆಗಿಕ್ಕುವ ಭೈರಪ್ಪನವರ ಪರಿ ಅನನ್ಯಸಾಧಾರಣ. ಭೈರಪ್ಪನವರು "ಆವರಣ"ದಲ್ಲಿ ತೋರಿರುವಷ್ಟು ಒಳನೋಟ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರ ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯಕೃತಿಯಾದ "ಸಂಸ್ಕಾರ"ದಲ್ಲೂ ನನಗೆ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ. ಅ.ಮೂ ಅವರ ಬಿಡಿ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ, ಸಣ್ಣ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಒಳನೋಟ ಕಂಡಿದೆ. ಆದರೆ ಭೈರಪ್ಪನವರನ್ನು ಒಳನೋಟವಿಲ್ಲದ ಸಾಹಿತಿಯೆಂಬುದು ಅ.ಮೂ ರವರ bias ಅನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರುತ್ತದೆಯೆಂದೆನ್ನಬೇಕು.
ಈಗ "ಚರ್ಚಾಪಟು" ಎಂಬ ಹಣೆಪಟ್ಟಿಯ ಬಗ್ಗೆ. ಹೌದು, "ಭಿತ್ತಿ"ಯಲ್ಲಿ ಭೈರಪ್ಪನವರೇ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಂತೆ ಅವರು ಒಳ್ಳೆಯ ಚರ್ಚಾಪಟು. ಅವರಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಕಂಡ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯಲು ಅವರಿಗೆ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲವೇ? (ಹೌದು, ಅ.ಮೂ ರವರಿಗೂ ಭೈರಪ್ಪನವರನ್ನು ಟೀಕಿಸುವ ಹಕ್ಕಿದೆ. ಆದರೆ ನನಗೂ ಅವರನ್ನು ಟೀಕಿಸುವ ಹಕ್ಕಿದೆ). ಅವರಿಗೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬಂದ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಪುಷ್ಟಿ ಕೊಟ್ಟು ಬರೆದರೆ ಅವರು ಚರ್ಚಾಪಟುವಾಗುವರೇ? ಅಥವಾ ಭೈರಪ್ಪನವರೆತ್ತಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸಲಾರದೆ ಮೊದಲೇ ಸೋಲೊಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಈ hit and run ರೀತಿಯನ್ನು ಅ.ಮೂ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆಯೇ?
ವಂಶವೃಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯನ್ನು ನರಳಿಸಿ ನರಳಿಸಿ ಕೊಂದದ್ದು ನನಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಆ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ನಾನು ಮರುಕಪಟ್ಟಿದ್ದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಹಾಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಬಿಡಲು ಈ ಕಡೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ, ನವನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆಯಿರುವ ತ್ರಿಶಂಕು-ಸ್ಥಿತಿ ಆಕೆಯದು. ಇದನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ತೋರಿರುವರಲ್ಲ? ಎರಡೂ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ತೋರಿದರೂ, ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದು ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗಿಷ್ಟವೋ ? ಅಥವಾ ವಾಸ್ತವದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವೋ? ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಬಹಳ ಕಷ್ಟ ಪಟ್ಟ ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ ಜನರ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ಹೆಚ್ಚು. ಅವರು ಅಮಾನವೀಯವಾಗಿ ಪಾತ್ರಚಿತ್ರಣಮಾಡಿರುವುದನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿಲ್ಲ. ಅಂಥ ಮಂದ್ರದ ಮೋಹನಲಾಲನ ಬಗ್ಗೆಯೇ ಅನುಕಂಪ ಹುಟ್ಟುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವ ಭೈರಪ್ಪನವರು "ಸಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿಲ್ಲದ ಬಾಡಿಗೆಯ ಹಂತಕರ ದ್ವೇಷದಿಂದ ಬರೆಯಬಲ್ಲ"ವರೇ?
"ಮಂದ್ರ"ವನ್ನು ಎಷ್ಟು ಜನ ಓದಿದರು? ಅದಕ್ಕೆ ಆವರಣದ ರೀತಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಏಕೆ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ? ಅಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯ ಏಕಾಗಲಿಲ್ಲ? ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅದರಲ್ಲಿನ ಕಲಾತ್ಮಕತೆ "ಆವರಣ"ಕ್ಕಿಂತ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸದೆ ಒಬ್ಬ ಕಲಾವಿದನ ಏಳು-ಬೀಳುಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುವ ಮಂದ್ರ ಸುಂದರವಾದ ಕೃತಿ. ಆದರೆ ಆವರ ಬೇರೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯವಲ್ಲ. ಹಲವರು ಮೊದಲ ಅಧ್ಯಾಯದ ನಂತರವೇ ಪುಸ್ತವನ್ನು ಮೂಲೆಗುಂಪು ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ನಾನು ಕಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಆ ಕೃತಿಯ ಸ್ವಾರಸ್ಯ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಓದುವವರಿಗೆ. ಕಲೆಯ ಆ ಮುಖಗಳನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸಬಲ್ಲವರಿಗೆ. ರಸಾಸ್ವಾದದ ಆ ಮಟ್ಟ ಜನಪ್ರಿಯವಲ್ಲ, ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್! ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಅದನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಿದ್ದರೆ, ಅಸಭ್ಯವಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸಿ ಮಾಡಬಹುದಿತ್ತಲ್ಲ? ಆದರೆ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿ ಅದು ಹಾಗಾಗಲೇ ಇಲ್ಲವೆಂಬುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಕೇವಲ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗಾಗಿ ಬರೆಯುವವರು ಭೈರಪ್ಪ ಎಂಬುದು ಹುರುಳಿಲ್ಲದ ಮಾತು.
ಆದರೆ ಕೃತಿಯು ಜನಪ್ರಿಯವಾದರೆ ಅದು ಲೇಖಕನ ದೌರ್ಬಲ್ಯವೇ? ಈ "ಅನಾವರಣ" ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದ ಶಂಕರ್ ಪ್ರಕಾರ - ಪುಸ್ತಕ ಕಡಿಮೆ ಮಾರಾಟವಾದಷ್ಟು ಆ ಲೇಖಕನಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿದೆಯೆಂದೇ?
ಭೈರಪ್ಪನವರು ಸತ್ಯವನ್ನೇ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿವವರು. ಕಹಿಯಾಗಿ ಕಂಡರೂ ಅದು ಸತ್ಯವೇ. ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದ ಹಾಗೆ ಎರಡು ಪಂಗಡಗಳ ನಡುವೆ ಸತ್ಯದ ಬುನಾದಿಯ ಮೇಲೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಟ್ಟಬೇಕು. ಸುಳ್ಳಿನ ಬುನಾದಿಯ ಮೇಲಲ್ಲ. ಸತ್ಯವನ್ನಾಶ್ರಯಿಸಿದರೆ ಮೊದಲು ಕಷ್ಟ ಅಥವಾ ಕಹಿಯಾದರೂ ನಂತರ ಸುದೃಢ ಸಮಾಜ ಬೆಳೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು. ಸುಳ್ಳಿನ ಮೇಲೆ ಸುಳ್ಳನ್ನು ಹೇಳಲು ಹೋಗುವ ಇಂಥ "ಶಂಕರ್" (ಎಂಥ ವಿಪರ್ಯಾಸದ ಹೆಸರು - ಶಂಕರನೆಂದರೆ ಮಂಗಳವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವವನು!) ಅಂಥವರಿಗೆ ನಿಜವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿದೆಯೇ?
Monday, May 28, 2007
Thursday, May 24, 2007
Manmohan Singh getting senile?
Trim fat salaries of CEOs: PM-India-The Times of India
Or so it seems, at least from this news link. Sorry.. this is a pure rant and had to get it out of my system. If you are not keen on rants, please skip this post.
I thought the Indira Gandhi era was over. But our PM probably has inhaled a lot of gas generated by his leftist comrades and he has started mouthing nonsense such as this. To extend this argument further, we have tall people and short people, right? So because short people see tall people as taller than themselves, they may feel the inequity and so it may also lead to social unrest between the short and tall groups. So what do you do, cut the heads off of tall people or prescribe drugs to not increase height!
If you see the idiocy here, I am sure you can see the idiocy in Manmohan Singh's argument.
It is not like these CEOs get these salaries for free. They have burdens to bear too! And, it is not like they don't pay taxes!
"Make hay while the sun shines" goes the old adage. These CEOs are doing exactly that. When their industries end, they will not be making so much money anyway.
BTW, as the article clearly says, isn't this completely opposite to what the former finance minister stood for?
He has begun with CEOs now. But where will he stop? As long as people don't make loads of legal money, the black economy will thrive. And this is the cause for the divide in India. Not CEOs earning "fat salaries". These CEOs earn a lot of money - but it is all white!! Every paise there is accounted for.
Mr. PM, try to focus on how the tax money gets disbursed. Try stopping flow of money to the black economy. Stop all your fodder scams and have the nerve to throw such people out of that cabinet.
Of course, he won't do that because those things are difficult. So, what does he do? Something that comes easy to him - teaching and sermonizing.
CII - please stop inviting these people to your meetings. You have enough trouble already and you want suggestions like these to get media attention?
Bah!
Or so it seems, at least from this news link. Sorry.. this is a pure rant and had to get it out of my system. If you are not keen on rants, please skip this post.
I thought the Indira Gandhi era was over. But our PM probably has inhaled a lot of gas generated by his leftist comrades and he has started mouthing nonsense such as this. To extend this argument further, we have tall people and short people, right? So because short people see tall people as taller than themselves, they may feel the inequity and so it may also lead to social unrest between the short and tall groups. So what do you do, cut the heads off of tall people or prescribe drugs to not increase height!
If you see the idiocy here, I am sure you can see the idiocy in Manmohan Singh's argument.
It is not like these CEOs get these salaries for free. They have burdens to bear too! And, it is not like they don't pay taxes!
"Make hay while the sun shines" goes the old adage. These CEOs are doing exactly that. When their industries end, they will not be making so much money anyway.
BTW, as the article clearly says, isn't this completely opposite to what the former finance minister stood for?
He has begun with CEOs now. But where will he stop? As long as people don't make loads of legal money, the black economy will thrive. And this is the cause for the divide in India. Not CEOs earning "fat salaries". These CEOs earn a lot of money - but it is all white!! Every paise there is accounted for.
Mr. PM, try to focus on how the tax money gets disbursed. Try stopping flow of money to the black economy. Stop all your fodder scams and have the nerve to throw such people out of that cabinet.
Of course, he won't do that because those things are difficult. So, what does he do? Something that comes easy to him - teaching and sermonizing.
CII - please stop inviting these people to your meetings. You have enough trouble already and you want suggestions like these to get media attention?
Bah!
Monday, May 21, 2007
Rama Setu: The curious case of a nation's government trying to destroy its own national heritage
In the last couple of months, there has been a big hue and cry about the Government of India going ahead with the construction of a canal by cutting through the middle of Rama Setu - a bridge like formation between India and Sri Lanka.
This bridge has been celebrated as the bridge constructed by Lord Rama to get his army to Sri Lanka to rescue his kidnapped wife Sita. Check the link below for a wonderful podcast by Dr. S. Kalyaranaraman on why this Sethusamudram canal project should be done differently. This podcast discusses scientific, environmental, religious and historical aspects of the Rama Setu. The thesis is that Setusamudram canal, if it cuts through Rama Setu can have disastrous results for the coasts of Tamil Nadu and Kerala.
Please visit the podcast below and get educated on the Rama Setu issue.
http://poduniversal.blogspot.com/2007/05/adams-bridge-also-known-as-ramar-bridge.html
The funny thing is that this bridge - known as Rama Setu for a long time - was renamed as Adam's bridge by the British and our maps in school still refer to them as Adam's bridge and Adam's peak. Why?
While I can understand why the British behaved as they did, I can't understand why the DMK and its allies - who are after all our compatriots, derive perverse pleasure in maligning the Hindu religion and its monuments,beliefs and personages. In fact, DMK leaders secretly involve themselves in Hindu rituals! Why this facade of hatred?
The other interesting thing is that a study shows that the Rama Setu is apparently man-made (more information in the podcast). I use the word 'apparently' as I don't seem to fully believe that a bridge of that length and especially of that age could be man-made. But the study is beginning to appear more and more convincing to me.
A better development in this matter is that Hindu leaders across the country are rising against this onslaught against one of their symbols. The Jagadguru of the Sringeri Shankara maTha Sri Sri bhAratI tIrtha swAminaH has himself spoken in this regard. Known for his complete non-involvement in matters even remotely political, Sri swAmIji has now issued statements voicing great concern about possible damage to rAma setu.
The UPA government might continue with its project - but not without some very stiff opposition.
PS: PLEASE, PLEASE, PLEASE watch and listen to that podcast and pass it on to your friends to educate them about this matter. Thanks to Dr. S. Kalyanaraman for such a painstaking analysis and lucid explanation of the matter for lay people such as myself.
This bridge has been celebrated as the bridge constructed by Lord Rama to get his army to Sri Lanka to rescue his kidnapped wife Sita. Check the link below for a wonderful podcast by Dr. S. Kalyaranaraman on why this Sethusamudram canal project should be done differently. This podcast discusses scientific, environmental, religious and historical aspects of the Rama Setu. The thesis is that Setusamudram canal, if it cuts through Rama Setu can have disastrous results for the coasts of Tamil Nadu and Kerala.
Please visit the podcast below and get educated on the Rama Setu issue.
http://poduniversal.blogspot.com/2007/05/adams-bridge-also-known-as-ramar-bridge.html
The funny thing is that this bridge - known as Rama Setu for a long time - was renamed as Adam's bridge by the British and our maps in school still refer to them as Adam's bridge and Adam's peak. Why?
While I can understand why the British behaved as they did, I can't understand why the DMK and its allies - who are after all our compatriots, derive perverse pleasure in maligning the Hindu religion and its monuments,beliefs and personages. In fact, DMK leaders secretly involve themselves in Hindu rituals! Why this facade of hatred?
The other interesting thing is that a study shows that the Rama Setu is apparently man-made (more information in the podcast). I use the word 'apparently' as I don't seem to fully believe that a bridge of that length and especially of that age could be man-made. But the study is beginning to appear more and more convincing to me.
A better development in this matter is that Hindu leaders across the country are rising against this onslaught against one of their symbols. The Jagadguru of the Sringeri Shankara maTha Sri Sri bhAratI tIrtha swAminaH has himself spoken in this regard. Known for his complete non-involvement in matters even remotely political, Sri swAmIji has now issued statements voicing great concern about possible damage to rAma setu.
The UPA government might continue with its project - but not without some very stiff opposition.
PS: PLEASE, PLEASE, PLEASE watch and listen to that podcast and pass it on to your friends to educate them about this matter. Thanks to Dr. S. Kalyanaraman for such a painstaking analysis and lucid explanation of the matter for lay people such as myself.
Friday, May 18, 2007
ಬೊಕ್ಕತನದ ಹೊಳಪು
ನಿನ್ನೆ ಆಫೀಸಿನಿಂದ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ದೃಷ್ಟಿ ನೋಡಿದೆ. ಉದ್ಯಾನವನದ ಬಳಿ ಓಡಾಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ತಲೆಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಕೂದಲಿಲ್ಲದೆ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೊಕ್ಕಾದ (completely bald) ಭಾಗ ಕಂಡಿತು. ಆ ಭಾಗದ ತ್ವಚೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ವರ್ತುಲಾಕಾರದ ಚರ್ಮದ ಸುತ್ತಲೂ ಬಾಚಿರದ, ಅ ಗೌರವರ್ಣದ ಚರ್ಮವನ್ನು ಕಂಡು ಭಯಪಟ್ಟು ಹಿಂದೆಸರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಕಂಡ, ಬಿಳಿ-ಕಪ್ಪು-ಬೆಳ್ಳಿಯ ಕುರುಚಲುಗೂದಲುಗಳ ಕಾಡು. ಹಿಂದಿನಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ನನಗೆ ಇದು ಮಾತ್ರವೇ ಕಂಡಿತು. ಕಾರ್ ಓಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನಾನು ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಧರಿಸಿದ ಉಡುಪನ್ನು ಗಮನಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಅವರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಹಾದು ಹೋದೆ. ಆಗಲೇ ತಿಳಿದಿದ್ದು ಅದು ಪುರುಷನಲ್ಲ, ಮಹಿಳೆಯೆಂದು! ಒಮ್ಮೆ ನನಗೆ ದಿಗ್ಭ್ರಾಂತಿಯಾಯ್ತು; ಕಸಿವಿಸಿಯೂ ಆಯ್ತು.
ಬೊಕ್ಕತಲೆಯಾಗಿರುವ ಗಂಡಸರು ಹೇರಳವಾಗಿ ಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ತಲೆಯನ್ನು ಸಿಂಗಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಸ್ವಲ್ಪ ಬೊಕ್ಕಾದವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಿಂಗಾರ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾದರೂ ಪಡಬಹುದು. ಆದರೆ ಈ ರೀತಿ ಎಲ್ಲ ಕೂದಲುಗಳು ಸಮೂಹ ಮುಷ್ಕರ ಹೂಡಿಬಿಟ್ಟರೆ ಇವರಾದರೂ ಏನು ಮಾಡುವರು? ಅದಕ್ಕೆ "ಬಾಂಡ್ಲಿ" ಯೆಂದೋ "ತಾಮ್ರದ ಬಿಂದಿಗೆ" ಯೆಂದೋ ಹಾಸ್ಯಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾದರೂ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅಫ್ ಕೋರ್ಸ್, ಮೊದಲ ಸಲ ಅವರನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಹೀಗೆ ಕರೆದಾಗ ಬಹಳ ಬೇಜಾರಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕ್ರಮೇಣ, ಬಹಳಷ್ಟು ಮಹನೀಯರಿಗೆ, ಅಭ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದ ಹಾಗೆ.. ಖಲ್ವಾಟ (ಬೊಕ್ಕತಲೆಯವರ)ರ ಬಗ್ಗೆ ಇಷ್ಟು ಸಹಾನುಭೂತಿಯಿಂದ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವ ನನ್ನ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಕೂದಲು, ದೈವವಶಾತ್, ಇನ್ನೂ ಇದೆ! ಒಂದು ಪ್ಯಾಚೂ ಇಲ್ಲದೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಾಚುವಷ್ಟು! ಆದರೆ ಈಗಿನಿಂದಲೇ ಅದರ ಮೇಲೆ ಅಷ್ಟು ಆಸೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಬೇಡ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದೇನೆ ಅಷ್ಟೆ!
ಗಂಡಸರ ವಿಷಯ ಹೀಗಿದ್ದರೂ ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್(?) ಸ್ತ್ರೀಯರದ್ದು ಹೀಗಲ್ಲವಲ್ಲ! ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಹೆಂಗಸರು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಉಡುಪು ಧರಿಸಿ ಸಿಂಗರಿಸಿಕೊಂಡಿರಬೇಕೆಂಬುದು ಅವರಲ್ಲಿರುವ ಅಲಿಖಿತ ನಿಯಮವೆಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಬಹುತೇಕ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಇದು ಇಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಹಾಗೆಯೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ಇದು ನನಗೆ ಕಂಡು ಬಂದ ಒಂದು ಸ್ಟೀರಿಯೋಟೈಪೆ? ಸೌಂದರ್ಯ ಪ್ರಸಾಧನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಂತೂ ಇದನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಬಂಡವಾಳವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದೇ ಸ್ಟೀರಿಯೋಟೈಪನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಮಹಿಳಾಕುಲದಲ್ಲೂ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವುದು ಆ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಉಳಿವಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲವೇ? ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಹವಣಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲಿ ಬೊಕ್ಕತನ ಕಂಡರೆ ?! ಇದನ್ನು ಯುವತಿಯರ ಮುಂದೆ ಹೇಳಿದರಂತೂ ಭಯಗ್ರಸ್ತರೇ ಆಗಿಬಿಡಬಹುದು!
ಈಗಂತೂ, ಎಂಭತ್ತು ವರ್ಷದ ಆಸುಪಾಸಿನ ಜನರು ಕೂಡ ತಲೆಗೆ ಡೈ ಹಚ್ಚಿ, ಕೃತಕ ಹಲ್ಲು ಕಟ್ಟಿಸಿ, ಯುವಜನರ ಹಾಗೆ ಕಷ್ಟ ಪಟ್ಟು ವರ್ತಿಸಲು ಯತ್ನಿಸುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಇದು ಹೇಗೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ? ನನಗಂತೂ ದೇವಾನಂದ್ (ಖ್ಯಾತ ಹಿಂದೀ ಚಿತ್ರನಟ) ನನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಈ ನಡುವೆ ಅನುಕಂಪದ ಭಾವನೆಯೇ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ಏಕೆ ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ನನಗಾಗ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಯೋಚಿಸಿದಾಗ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ನಾವೇಕೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾಣಬೇಕು ಎಂಬ ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳುತ್ತದೆ. ಅದು ಬೇರೆಯ ದಿನದ ಮಾತು. ಇರಲಿ.
ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಬೊಕ್ಕತಲೆಯಾಕೆ ಇವಿಷ್ಟೂ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿಚಾರ ಮೂಡಿಸಿದರು. ಆದರೆ ನನಗೆ ಆಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಉಳಿದ ಭಾವನೆ ಗೌರವದ್ದು. ಈ ರೀತಿಯ ಸ್ಟೀರಿಯೋಟೈಪುಗಳನ್ನು ಧಿಕ್ಕರಿಸಿ, ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬಂದದ್ದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸದೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಿ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುವುದನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಗೌರವಿಸಬೇಕಾದದ್ದು. ಅಲ್ಲವೇ?
ಬೊಕ್ಕತಲೆಯಾಗಿರುವ ಗಂಡಸರು ಹೇರಳವಾಗಿ ಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ತಲೆಯನ್ನು ಸಿಂಗಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಸ್ವಲ್ಪ ಬೊಕ್ಕಾದವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಿಂಗಾರ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾದರೂ ಪಡಬಹುದು. ಆದರೆ ಈ ರೀತಿ ಎಲ್ಲ ಕೂದಲುಗಳು ಸಮೂಹ ಮುಷ್ಕರ ಹೂಡಿಬಿಟ್ಟರೆ ಇವರಾದರೂ ಏನು ಮಾಡುವರು? ಅದಕ್ಕೆ "ಬಾಂಡ್ಲಿ" ಯೆಂದೋ "ತಾಮ್ರದ ಬಿಂದಿಗೆ" ಯೆಂದೋ ಹಾಸ್ಯಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾದರೂ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅಫ್ ಕೋರ್ಸ್, ಮೊದಲ ಸಲ ಅವರನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಹೀಗೆ ಕರೆದಾಗ ಬಹಳ ಬೇಜಾರಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕ್ರಮೇಣ, ಬಹಳಷ್ಟು ಮಹನೀಯರಿಗೆ, ಅಭ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದ ಹಾಗೆ.. ಖಲ್ವಾಟ (ಬೊಕ್ಕತಲೆಯವರ)ರ ಬಗ್ಗೆ ಇಷ್ಟು ಸಹಾನುಭೂತಿಯಿಂದ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವ ನನ್ನ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಕೂದಲು, ದೈವವಶಾತ್, ಇನ್ನೂ ಇದೆ! ಒಂದು ಪ್ಯಾಚೂ ಇಲ್ಲದೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಾಚುವಷ್ಟು! ಆದರೆ ಈಗಿನಿಂದಲೇ ಅದರ ಮೇಲೆ ಅಷ್ಟು ಆಸೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಬೇಡ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದೇನೆ ಅಷ್ಟೆ!
ಗಂಡಸರ ವಿಷಯ ಹೀಗಿದ್ದರೂ ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್(?) ಸ್ತ್ರೀಯರದ್ದು ಹೀಗಲ್ಲವಲ್ಲ! ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಹೆಂಗಸರು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಉಡುಪು ಧರಿಸಿ ಸಿಂಗರಿಸಿಕೊಂಡಿರಬೇಕೆಂಬುದು ಅವರಲ್ಲಿರುವ ಅಲಿಖಿತ ನಿಯಮವೆಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಬಹುತೇಕ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಇದು ಇಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಹಾಗೆಯೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ಇದು ನನಗೆ ಕಂಡು ಬಂದ ಒಂದು ಸ್ಟೀರಿಯೋಟೈಪೆ? ಸೌಂದರ್ಯ ಪ್ರಸಾಧನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಂತೂ ಇದನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಬಂಡವಾಳವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದೇ ಸ್ಟೀರಿಯೋಟೈಪನ್ನು ಒಂದೊಂದು ಮಹಿಳಾಕುಲದಲ್ಲೂ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವುದು ಆ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಉಳಿವಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲವೇ? ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಹವಣಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲಿ ಬೊಕ್ಕತನ ಕಂಡರೆ ?! ಇದನ್ನು ಯುವತಿಯರ ಮುಂದೆ ಹೇಳಿದರಂತೂ ಭಯಗ್ರಸ್ತರೇ ಆಗಿಬಿಡಬಹುದು!
ಈಗಂತೂ, ಎಂಭತ್ತು ವರ್ಷದ ಆಸುಪಾಸಿನ ಜನರು ಕೂಡ ತಲೆಗೆ ಡೈ ಹಚ್ಚಿ, ಕೃತಕ ಹಲ್ಲು ಕಟ್ಟಿಸಿ, ಯುವಜನರ ಹಾಗೆ ಕಷ್ಟ ಪಟ್ಟು ವರ್ತಿಸಲು ಯತ್ನಿಸುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಇದು ಹೇಗೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ? ನನಗಂತೂ ದೇವಾನಂದ್ (ಖ್ಯಾತ ಹಿಂದೀ ಚಿತ್ರನಟ) ನನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಈ ನಡುವೆ ಅನುಕಂಪದ ಭಾವನೆಯೇ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ಏಕೆ ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ನನಗಾಗ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಯೋಚಿಸಿದಾಗ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ನಾವೇಕೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾಣಬೇಕು ಎಂಬ ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳುತ್ತದೆ. ಅದು ಬೇರೆಯ ದಿನದ ಮಾತು. ಇರಲಿ.
ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಬೊಕ್ಕತಲೆಯಾಕೆ ಇವಿಷ್ಟೂ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿಚಾರ ಮೂಡಿಸಿದರು. ಆದರೆ ನನಗೆ ಆಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಉಳಿದ ಭಾವನೆ ಗೌರವದ್ದು. ಈ ರೀತಿಯ ಸ್ಟೀರಿಯೋಟೈಪುಗಳನ್ನು ಧಿಕ್ಕರಿಸಿ, ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬಂದದ್ದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸದೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಿ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುವುದನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಗೌರವಿಸಬೇಕಾದದ್ದು. ಅಲ್ಲವೇ?
Friday, May 11, 2007
shrI vidyAraNya - the unparalleled one - Part II
ब्रह्मक्षत्रसमिद्धबुद्धिविभवप्रॊद्भूततेजोबलात्
उद्वेलोग्रतुरुष्कसैन्यजलधिं संस्तभ्य दूराच्चिरम् ।
वेदं शास्त्रमथोद्दधार सकला यो भारतीयाः कलाः
विद्यारण्ययतीश्वरं नमत भॊस्तं नूतनं शङ्करम् ॥
brahma-kShatra-samiddha-buddhi-vibhava-prodbhUta-tejo-balAt
udvelogra-turuShka-sainya-jaladhiM saMstabhya dUrAcchiram
vedaM shAstrama-thoddadhAra sakalA yo bhAratIyAH kalAH
vidyAraNya-yatIshvaraM namata bhostaM nUtanaM shaMkaram
(Composed by mahAmahopAdhyAya Vidvan shrI Ranganatha Sharma in his book PanchadashI pravachana)
Gist: Having stopped the ocean of excessively fierce turuShka forces at a distance for a long time, solely by the radiance emanating from the combined prowess in Brahma and kShatra, he indeed resurrected vedic learning and by that, all the Indian arts. All ye! Bow down to such a personality, shrI vidyAraNya, the foremost among yatis (sages), who is indeed a new Shankara.
The early fourteenth century CE was a tumultuous period for Hindus all over India. Islam had traveled to India and had established strong roots. Several Muslim dynasties had ruled large tracts of India by then. In particular, Malik Kafur, the general of Ala-ud-din Khilji created havoc far into southern India destroying and looting several temples (notably Halebid, Madurai, Srirangam). That was the first time an Islamic ruler had gone so far. The threat of Islamic invasion had become a reality to several people in that region. The Yadavas of Devagiri, the Hoysalas of Dwarasamudra, the Kakatiyas of Warangal and the Pandyas of Madurai were roundly routed. These rulers also fought amongst themselves, just making it easy for a foreign invader to defeat them. The absence of a unified power that could stand up to this onslaught was glaring. The necessity of such a power could not be understated.
यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत ।
अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहं ॥
“Whenever righteousness declines and unrighteousness increases, then I manifest Myself”. So guarantees Lord Krishna in the gItA. Almost as if to prove this statement was the advent of Sri vidyAraNya.
In 1296 CE (April 11th, according to a few researchers), to the blessed couple mAyaNa and shrImatI was born mAdhava. This is durmukha saMvatsara, vaishAkha shuddha saptamI, Wednesday, according to the lunar calendar. Madhava or mAdhavAchArya (not to be confused with madhvAchArya) was destined to grow to become shrI vidyAraNya. Based on existing research and information, he was born in Karnataka in the bharadvAja gotra. His school was krishNayajurveda and his sUtra was bodhAyana.
Wealth and learning, it is said, do not go together. It was the case at least with Madhava and his family. sAyaNa and bhoganAtha were his younger brothers and these brothers had Singale as their sister.
Taught initially by his father mAyaNa, mAdhava and sAyaNa, became disciples of shrI shrIkaNThanAtha, a renowned teacher around the area of Sringeri. Later they learnt under the famous pontiffs of Sringeri – shrI bhAratI tIrtha and the great shrI vidyAtIrtha. shrI shankarAnanda (author of gItAtAtparyabodhinI and other advaitic works) was another teacher.
shrI vidyAtIrtha was known to have traveled as far as the Himalayas in those days. It would not be too much to surmise that mAdhava might have accompanied him in a few of his travels. This would have given mAdhava an idea of the country’s state at that time and would have even probably sown in his mind the seeds of the Great Reconstruction that he was to undertake later.
The learning of both sAyaNa and mAdhava was encyclopedic, covering the veda, vyAkaraNa(grammar), alaMkAra (poetics), vedAnta, shilpa (architecture), kalA (art), orthodox and heterodox darshanas, Agamas, purANas, music, Ayurveda, mathematics and so many other fields. The fact that this pair of brothers has accomplished so much is ample testimony to their education. It can be vouched for by any traditional paNDit that mastery in even one of these fields is difficult. What then of this bewildering variety of subjects!
After completing brahmacharya or the Ashrama of studenthood, Madhava very likely entered gArhasthya or the life of a householder. For a person who had titles like “prativasantasomayAji” (one who performed the soma sacrifice every spring), it seems quite unlikely that he would be unmarried. (Unmarried people cannot perform such sacrifices). sAyaNa must have followed his brother into householdership as well. It is surmised that Madhava spent almost sixty years of his life (age 20 to age 80) as a householder.
It was during these momentous sixty years that mAdhava undertook several onerous tasks. He was instrumental in founding a kingdom that would become the bulwark against future Islamic invasions. He was the Prime Minister of the region he lived in. He was Royal Preceptor. He guided several efforts to codify dharma, culture and art. He was also the kulapati in his gurukula.
As was done in those days, shrI mAdhavAchArya formally renounced the world and became a sannyAsin – shrI vidyAraNya - around 1376 CE. He became the pontiff of Sringeri, that great seat of learning. Even then, shrI vidyAraNya could not spend a lot of time in Sringeri itself, but in the capital, Hampi, to guide the rulers in administration.
As shrI vidyAraNya himself says in his panchadashI
ज्ञानिना चरितुं शक्यं सम्यग्राज्यादिलौकिकम् ।
An illumined person can indeed address worldly acts such as ruling a kingdom.
Swami VidyAraNya himself was an apt example for that statement. He attained videha-mukti (bodiless salvation) in 1386 CE.
This particular post focused on the details of the life of shrI vidyAraNya. The next part will focus on the political aspect of shrI mAdhava-vidyAraNya’s contributions.
iti sham
References
1. shrI vidyAraNya vijaya - by shrI DVG (Collected works of DVG, Vol 3, Directorate of Kannada and Culture, Nrupatunga Road, Bangalore - 560 001 )
2. vibhUtipuruSha vidyAraNya - by shatAvadhAni Dr. R Ganesh (Published by shrI bhagavatpAdaprakAshana, Swarnavalli, Sonda - 581 336, Karnataka)
3. panchadashI pravachana - by MM vidvAn shrI ranganAtha sharmA (Published by vedanta bharati, Krishnarajanagara, Mysore Dt - 571 602, Karnataka)
उद्वेलोग्रतुरुष्कसैन्यजलधिं संस्तभ्य दूराच्चिरम् ।
वेदं शास्त्रमथोद्दधार सकला यो भारतीयाः कलाः
विद्यारण्ययतीश्वरं नमत भॊस्तं नूतनं शङ्करम् ॥
brahma-kShatra-samiddha-buddhi-vibhava-prodbhUta-tejo-balAt
udvelogra-turuShka-sainya-jaladhiM saMstabhya dUrAcchiram
vedaM shAstrama-thoddadhAra sakalA yo bhAratIyAH kalAH
vidyAraNya-yatIshvaraM namata bhostaM nUtanaM shaMkaram
(Composed by mahAmahopAdhyAya Vidvan shrI Ranganatha Sharma in his book PanchadashI pravachana)
Gist: Having stopped the ocean of excessively fierce turuShka forces at a distance for a long time, solely by the radiance emanating from the combined prowess in Brahma and kShatra, he indeed resurrected vedic learning and by that, all the Indian arts. All ye! Bow down to such a personality, shrI vidyAraNya, the foremost among yatis (sages), who is indeed a new Shankara.
The early fourteenth century CE was a tumultuous period for Hindus all over India. Islam had traveled to India and had established strong roots. Several Muslim dynasties had ruled large tracts of India by then. In particular, Malik Kafur, the general of Ala-ud-din Khilji created havoc far into southern India destroying and looting several temples (notably Halebid, Madurai, Srirangam). That was the first time an Islamic ruler had gone so far. The threat of Islamic invasion had become a reality to several people in that region. The Yadavas of Devagiri, the Hoysalas of Dwarasamudra, the Kakatiyas of Warangal and the Pandyas of Madurai were roundly routed. These rulers also fought amongst themselves, just making it easy for a foreign invader to defeat them. The absence of a unified power that could stand up to this onslaught was glaring. The necessity of such a power could not be understated.
यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत ।
अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहं ॥
“Whenever righteousness declines and unrighteousness increases, then I manifest Myself”. So guarantees Lord Krishna in the gItA. Almost as if to prove this statement was the advent of Sri vidyAraNya.
In 1296 CE (April 11th, according to a few researchers), to the blessed couple mAyaNa and shrImatI was born mAdhava. This is durmukha saMvatsara, vaishAkha shuddha saptamI, Wednesday, according to the lunar calendar. Madhava or mAdhavAchArya (not to be confused with madhvAchArya) was destined to grow to become shrI vidyAraNya. Based on existing research and information, he was born in Karnataka in the bharadvAja gotra. His school was krishNayajurveda and his sUtra was bodhAyana.
Wealth and learning, it is said, do not go together. It was the case at least with Madhava and his family. sAyaNa and bhoganAtha were his younger brothers and these brothers had Singale as their sister.
Taught initially by his father mAyaNa, mAdhava and sAyaNa, became disciples of shrI shrIkaNThanAtha, a renowned teacher around the area of Sringeri. Later they learnt under the famous pontiffs of Sringeri – shrI bhAratI tIrtha and the great shrI vidyAtIrtha. shrI shankarAnanda (author of gItAtAtparyabodhinI and other advaitic works) was another teacher.
shrI vidyAtIrtha was known to have traveled as far as the Himalayas in those days. It would not be too much to surmise that mAdhava might have accompanied him in a few of his travels. This would have given mAdhava an idea of the country’s state at that time and would have even probably sown in his mind the seeds of the Great Reconstruction that he was to undertake later.
The learning of both sAyaNa and mAdhava was encyclopedic, covering the veda, vyAkaraNa(grammar), alaMkAra (poetics), vedAnta, shilpa (architecture), kalA (art), orthodox and heterodox darshanas, Agamas, purANas, music, Ayurveda, mathematics and so many other fields. The fact that this pair of brothers has accomplished so much is ample testimony to their education. It can be vouched for by any traditional paNDit that mastery in even one of these fields is difficult. What then of this bewildering variety of subjects!
After completing brahmacharya or the Ashrama of studenthood, Madhava very likely entered gArhasthya or the life of a householder. For a person who had titles like “prativasantasomayAji” (one who performed the soma sacrifice every spring), it seems quite unlikely that he would be unmarried. (Unmarried people cannot perform such sacrifices). sAyaNa must have followed his brother into householdership as well. It is surmised that Madhava spent almost sixty years of his life (age 20 to age 80) as a householder.
It was during these momentous sixty years that mAdhava undertook several onerous tasks. He was instrumental in founding a kingdom that would become the bulwark against future Islamic invasions. He was the Prime Minister of the region he lived in. He was Royal Preceptor. He guided several efforts to codify dharma, culture and art. He was also the kulapati in his gurukula.
As was done in those days, shrI mAdhavAchArya formally renounced the world and became a sannyAsin – shrI vidyAraNya - around 1376 CE. He became the pontiff of Sringeri, that great seat of learning. Even then, shrI vidyAraNya could not spend a lot of time in Sringeri itself, but in the capital, Hampi, to guide the rulers in administration.
As shrI vidyAraNya himself says in his panchadashI
ज्ञानिना चरितुं शक्यं सम्यग्राज्यादिलौकिकम् ।
An illumined person can indeed address worldly acts such as ruling a kingdom.
Swami VidyAraNya himself was an apt example for that statement. He attained videha-mukti (bodiless salvation) in 1386 CE.
This particular post focused on the details of the life of shrI vidyAraNya. The next part will focus on the political aspect of shrI mAdhava-vidyAraNya’s contributions.
iti sham
References
1. shrI vidyAraNya vijaya - by shrI DVG (Collected works of DVG, Vol 3, Directorate of Kannada and Culture, Nrupatunga Road, Bangalore - 560 001 )
2. vibhUtipuruSha vidyAraNya - by shatAvadhAni Dr. R Ganesh (Published by shrI bhagavatpAdaprakAshana, Swarnavalli, Sonda - 581 336, Karnataka)
3. panchadashI pravachana - by MM vidvAn shrI ranganAtha sharmA (Published by vedanta bharati, Krishnarajanagara, Mysore Dt - 571 602, Karnataka)
shrI VidyAraNya, the unparalleled - Introduction - Part I
India ever since her independence in 1947 has chosen to unfortunately celebrate only “politically correct” and “convenient to explain” heroes and freedom fighters. As a result, we forget, at great loss to ourselves and our progeny, such great men that had served Mother India in various roles.
Swami VidyAraNya is one such illustrious personage. Even though the state of karNATaka celebrates him in several books and even the occasional film song here and there, he is fast vanishing from the minds of the common man. Of course, he seems to have been forgotten in other parts of India. His memory is well preserved only among practising Advaitins who, to this day hold dear his great works such as the panchadashI, the vivaraNa-prameya-saMgraha and of course, the monumental veda bhAShya – done with the help of his younger brother of his pUrvAshrama – sAyaNa.
Other Indian readers need to learn more about such people who epitomize Indian values and culture. Indians were not always fatalists resorting to the inviolable law of karma. And neither were they cowards.
Remembering such personalities makes our life richer. It also makes us humble after having known that such great men walked the earth and country that we now take for granted.
With this short introduction, I will begin the series on shrI vidyAraNya from the next post.
Swami VidyAraNya is one such illustrious personage. Even though the state of karNATaka celebrates him in several books and even the occasional film song here and there, he is fast vanishing from the minds of the common man. Of course, he seems to have been forgotten in other parts of India. His memory is well preserved only among practising Advaitins who, to this day hold dear his great works such as the panchadashI, the vivaraNa-prameya-saMgraha and of course, the monumental veda bhAShya – done with the help of his younger brother of his pUrvAshrama – sAyaNa.
Other Indian readers need to learn more about such people who epitomize Indian values and culture. Indians were not always fatalists resorting to the inviolable law of karma. And neither were they cowards.
Remembering such personalities makes our life richer. It also makes us humble after having known that such great men walked the earth and country that we now take for granted.
With this short introduction, I will begin the series on shrI vidyAraNya from the next post.
Tuesday, May 08, 2007
ಮೊನ್ನೆ ಮೂಡಿದ ನೆನಪುಗಳು
ಈಚೆಗೆ ಕೆಲಸ ಎಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಬ್ಲಾಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಆಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಇಂದು ಶುಕ್ರವಾರದ ಸಂಜೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಏನಾದರೂ ಬರೆಯಬೇಕೆಂಬ ಚಪಲ. ಬರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಸಮಯ ಕೂಡ ಇದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ದಿನ ರಜೆ ಬಂದಿದೆ. ಬ್ಲಾಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅದೆಷ್ಟು ವಿಚಾರಗಳು ಬ್ಲಾಗ್-ಯೋಗ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡವೋ! ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಮರದ ಹಸಿರಿರಬಹುದು, ಮುಂಗಾರು ಮಳೆಯ ಮೋಡ ಕವಿದ ಆಕಾಶವಿರಬಹುದು. ಬೆವರು ಸುರಿಸುವ ಹೋಟೆಲಿನ ಮಾಣಿಯಿರಬಹುದು, ಮುಗಿಯದ ಟ್ರಾಫಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಒಳ್ಳೆಯ ಯೋಚನೆಯಿರಬಹುದು. ಅಥವ ವರ್ಜೀನಿಯಾ ಟೆಕ್ಕಿನ ಮಾರಣ ಹೋಮದ ಬಗ್ಗೆಯಿರಬಹುದು; ಅದು ಮೂಡಿಸಿದ ಜುಗುಪ್ಸೆಯ ಬಗ್ಗೆಯಿರಬಹುದು. ಎಲ್ಲೆಡೆ ಮೊಳಗುವ ಮುಂಗಾರು ಮಳೆ ಚಿತ್ರದ ಸುಂದರ ಗೀತೆಗಳಿರಬಹುದು; ಶಂಕರಜಯಂತಿಯ ಬಗ್ಗೆಯಿರಬಹುದು; ಪೂ.ಚಂ.ತೇ ಅವರ ನಿಧನದ ಬಗ್ಗ್ಎಯಿರಬಹುದು, ಶೃಂಗೇರಿಯ ಜಗದ್ಗುರುಗಳ ಬೆಂಗಳೂರು ಪ್ರವಾಸದ ಬಗ್ಗೆಯಿರಬಹುದು, ರಾಮನವಮಿಯ ಕಚೇರಿಯ ಸಂಗೀತದ ಸೊಬಗಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯಲು ವ್ಯವಧಾನವಿದ್ದರೆ ತಾನೆ? ಅಷ್ಟು ಬಿಡುವಿಲ್ಲದ ಕೆಲಸ! ಇರಲಿ. ದುಃಖಿಸಿ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲ. ಈಗ ತಲೆಯ ಹೊಕ್ಕ ವಿಷಯವೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದರಾಯ್ತು!
ಇಂದು ನನ್ನ ಪತ್ನಿ ತನ್ನ ಮೊಬೈಲನ್ನು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮರೆತಿದ್ದಳು. ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಮೊಬೈಲನ್ನೇ ಒಯ್ದಳು. ನಾನು ಮೊಬೈಲಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನ ಕಛೇರಿಗೆ ತೆರಳಿದೆ. ಬಹಳ ದಿವಸಗಳಾದ ಮೇಲೆ ಜೇಬಿನಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲಿಲ್ಲದೇ ಹೋಗಿತ್ತು. ತೀರ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿರುವ ವಸ್ತು ನಮ್ಮನ್ನು ಕ್ಷಣಕಾಲ ಅಗಲಿದಾಗಲೇ ತಾನೆ, ನಾವು ಅದಕ್ಕೆ ಅಷ್ಟು ದಾಸರಾಗಿದ್ದೇವೆಯೆಂದೋ ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ಅಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇವೆಯೆಂದೋ ತಿಳಿಯುವುದು?
ಫೋನಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಹದಿನೈದು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಓಡಿತ್ತು - ಸಿನಿಮಾದ ಫ್ಲಾಶ್ ಬ್ಯಾಕ್ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ. ಆಗ ಮೊಬೈಲಿರಲಿ, ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ದೂರವಾಣಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಬುಕ್ ಮಾಡಿ ವರ್ಷಗಳೇ ಕಳೆದಿದ್ದವು. ಆದರೂ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಫೋನ್ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಜೀವನ ನಡೆಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ? ಮನೆಗೆ ಯಾರಾದರೂ ನೆಂಟರಿಷ್ಟರು ಬಂದಾಗ ಹಠಾತ್ತನೇ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಗ ಬರುವ ಹಾಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿ ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದರಿಂದ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸಂತೋಷದ ಅಚ್ಚರಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ನಡುವೆ ಹಾಗಾಗುವುದು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ. ನಾನು ಮನೆಗೆ ಯಾರಾದರೂ ಬಂದರೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿಯೇ ಬರಲಿ ಎಂದು ಎಣಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನೂ ಫೋನ್ ಮಾಡಿಯೇ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವುದು. ಯಾಕೆ ಪಾಪ ಅವರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಎಂದು ನನಗನ್ನಿಸುವುದು. ಜೊತೆಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ? ಇದೇ ಅವರಿಗೂ ಅನ್ನಿಸುವುದು. ಹಿಂದೆ ಒಬ್ಬರ ಮನೆಗೆ ಹೊರಟಾಗ ಈ ಯೋಚನೆಗಳು ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ?
ಆಗ ಇನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂದಾಲೋಚನೆ ಮಾಡುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಗೊತ್ತಾದ ದಿನ ನಿಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬರುವೆ ಎನ್ನುವ ಒಬ್ಬರು ಮಿತ್ರರು ಹೇಳಿದಾಗ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾಪಕವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಇಲ್ಲವೇ ಡೈರಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಈಗ ಇದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧ. ಎಲ್ಲವೂ ಆಗಲೇ! ಕಾರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಕುಳಿತು ಹೋಟೆಲಿನ ರಿಸರ್ವೇಶನ್ ಮಾಡಿಸುವುದು, ಬ್ಯಾಂಕಿನ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಮನೆಯಿಂದ ಮಾಡುವುದು. ಆಧುನಿಕ ಬೆಳೆವಳಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ! ಆದರೆ ಆ ಹಳೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸೊಬಗು ಹೋಗಿದೆಯೆಂದು ಸ್ವಲ್ಪ ಖಿನ್ನತೆ. ಎಲ್ಲವೂ ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲೇ ಮಾಡಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ ನಾವು ಸಮಯವನ್ನು ಉಳಿಸುವೆವೇ? ಖಂಡಿತ ಇಲ್ಲ. ಹಿಂದೆ ಯಾರನ್ನು ನೋಡಲು ಹೋದರೂ ಈಗಿನ ಹಾಗೆ "ಇಲ್ಲಾ ರಿ. ನಾನು ತುಂಬಾ ಬಿಝಿ." ಎಂದು ಒದರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಸಮಯವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಫೋನಿಲ್ಲದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ತುಂಬ ಕಾರುಗಳ ಕಾರುಬಾರು ಇರದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಮನೆಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದರೂ ಮನಸ್ಸುಗಳು ದೊಡ್ಡದಾಗಿದ್ದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ - ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮಯವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅಲ್ಲೇ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಹೋಗಲಿ, ನಮಗಾಗಿಯೇ ಸಮಯವಿಲ್ಲ. ನಿರಂತರ ಹಾರಾಟ...ನಿರಂತರ ಓಡಾಟ... ಬೇಗ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಸಮಯ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಎಂಥ ವಿಪರ್ಯಾಸ!
ನಾವು ನಮ್ಮೂರಿನ ಬೇರೆಯ ಭಾಗಗಳ ಮತ್ತು ಬೇರೆ ಊರಿನ ನೆಂಟರಿಷ್ಟರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅದೂ ಕೈಯಲ್ಲಿ. ಈಗಿನ ಹಾಗೆ ಕೀಲಿಮಣೆಯ ಬರಹ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈಗಲೂ ಈ-ಮೈಲ್ ನಲ್ಲೂ ಅದೇ ವಿಷಯ ಬರೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನೇ ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಜನರ ಬರವಣಿಗೆಯ ಶಕ್ತಿ ಕುಂಠಿತವಾಗುತ್ತಿದೆಯೇ? ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರದ ಸಂಗತಿಯೇ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆಯೆನ್ನಬಹುದು. ಯಾವಾಗಲಾದರೂ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಮಾತನಾಡಿಸುವುದು ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಾಧನೆಯಾದರೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರನ್ನು ಮುಖೇನ ಮಾತನಾಡಿಸುವುದು ತಲತಲಾಂತರಗಳಿಂದ ಮಾನವನಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿದ ಆ ಸಂವಹನದ ಕೋರಿಕೆ, ಬೇಡಿಕೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಬರೆಯಲು ಮರೆಯುತ್ತಿದ್ದೇವೆಯಾದರೂ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮೂಲಭೂತವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ, ಬರಿಯ ಮಾತಿನಿಂದಲೇ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೂ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ - ಹಳೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಉ.ಕು.ಸಾಂ ಅಥವಾ "ಕ್ಷೇಮ" ಬರೆದು, "ತೀರ್ಥರೂಪರಾದ" ಮುಂತಾದ ರೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಬೋಧಿಸಿ, ಬರವಣಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಫುಟವಾಗಿ ಬರೆಯುವ ಅಭ್ಯಾಸ ನಮ್ಮಿಂದ ದೂರವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಕಂಡಾಗ - ಏನೋ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಹಾಗಾಗಿ ಮನಸ್ಸು ಮ್ಲಾನವಾಗುತ್ತದೆ.
ನದಿಯಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ನೀರು ಹರಿದು ಮುಂದೆ ಹೋಗಲೇಬೇಕು. ಹೊಸ ನೀರು ಹರಿದು ಬರಬೇಕು. ಕಾಲದ ಹರಿಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಹೀಗೆಯೇ! "ಕೆಟ್ಟ ಕಾಲವಪ್ಪ ಇದು!" ಎಂದು ಹಲುಬುವವರು ಹಲವರಿದ್ದರೂ ಅವರಿಗೆ ನಾನು ಹೇಳುವುದು ಇದನ್ನೇ - "ನಿಮ್ಮ ಯೌವನದಲ್ಲಿ, ನಿಮ್ಮ ಹಿರಿಯರೂ ಹೀಗೇ ಅಂದದ್ದನ್ನು ಮರತಿರೋ?" ಎಂದು. ನನ್ನ ಮೇಲಿನ ಬರವಣಿಗೆ "ಕಾಲ ಕೆಟ್ಟಿತು" ಅನ್ನುವವರ ರೀತಿಯಾಗಿ ಕಂಡಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಅದು ಇರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಬೇಸರವಲ್ಲ. ಹಳೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಇದ್ದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸೊಗಸು ಮಾಯವಾಗಿರುವ ಬಗೆಗಿನ ಮರುಕವಷ್ಟೆ.
"ಬದಲಾವಣೆಯೇ ಶಾಶ್ವತ" - ಈ ವಾಕ್ಯದಷ್ಟು ಕ್ಲೀಷೆ ಮತ್ತೊಂದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅದು ಎಷ್ಟು ಸತ್ಯವೆಂದು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಬೇಕಾದುದೇನಿಲ್ಲ. ಕಾಲ ಜಾರುತ್ತದೆ. ನಿನ್ನೆಯ ಮಕ್ಕಳು, ಇಂದಿನ ಯುವಕರಾಗುತ್ತಾರೆ. ನಿನ್ನೆಯ ಯುವಕರು ಇಂದಿನ ವೃದ್ಧರಾಗಿ, ನಿನ್ನೆಯ ವೃದ್ಧರು ಕೇವಲ ಇಂದಿನ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ನೆನಪಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದರಲ್ಲಿ ಕಾಲದ ನಿಃಶಬ್ದ ಹರಿಯುವಿಕೆ ತಿಳಿಯುವುದು. "ಇತಿಹಾಸದ ಹಿಮದಲ್ಲಿ" ಹುದುಗಿರುವ "ಸಿಂಹಾಸನ ಮಾಲೆಗಳೆ"ಲ್ಲ ಕಾಲ ಮುಟ್ಟಿ ಮುಂದೆ ಹೋದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು.
ನನಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟವಾದ ಕವಿ-ದಾರ್ಶನಿಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಭರ್ತೃಹರಿಯ ವೈರಾಗ್ಯ ಶತಕದ ಪದ್ಯದೊಂದಿಗೆ ನನ್ನ ಇಂದಿನ ಗದ್ಯಕ್ಕೆ "ಇತಿ ಶಮ್" ಎನ್ನುವೆ.
ಸಾ ರಮ್ಯಾ ನಗರೀ ಮಹಾನ್ ಸ ನೃಪತಿಃ ಸಾಮಂತಚಕ್ರಂ ಚ ತತ್ |
ಪಾರ್ಶ್ವೇ ತಸ್ಯ ಚ ಸಾ ವಿದಗ್ಧಪರಿಷತ್ ತಾಶ್ಚಂದ್ರಬಿಂಬಾನನಾಃ |
ಉದ್ವೃತ್ತಃ ಸ ಚ ರಾಜಪುತ್ರನಿವಹಸ್ತೇ ಬಂದಿನಸ್ತಾಃ ಕಥಾಃ |
ಸರ್ವಂ ಯಸ್ಯ ವಶಾದಗಾತ್-ಸ್ಮೃತಿಪಥಂ ಕಾಲಾಯ ತಸ್ಮೈ ನಮಃ ||
ಏನು ರಮ್ಯ ನಗರ! ಆ ಮಹಾರಾಜ ! ಏನವನ ಸಾಮಂತರು!
ಆಯೆಡೆ ವಿದ್ವನ್ಮಂಡಲಿಯಿರೆ, ಈಯೆಡೆ ಚಂದ್ರಮುಖಿಯರು!
ಏನಾ ರಾಜಕುವರವರ್ಗದ ಗರ್ವ! ಆ ಹೊಗಳುಭಟ್ಟರಾಕಥೆಗಳೋ!
ಈಯೆಲ್ಲ ಯಾರ ವಶದಿಂ ಕೇವಲ ಸ್ಮೃತಿಯಾಗಿಹುದೋ ಆ ಕಾಲಗೆ ನಮೋ ನಮಃ!
ಇಂದು ನನ್ನ ಪತ್ನಿ ತನ್ನ ಮೊಬೈಲನ್ನು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮರೆತಿದ್ದಳು. ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಮೊಬೈಲನ್ನೇ ಒಯ್ದಳು. ನಾನು ಮೊಬೈಲಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನ ಕಛೇರಿಗೆ ತೆರಳಿದೆ. ಬಹಳ ದಿವಸಗಳಾದ ಮೇಲೆ ಜೇಬಿನಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲಿಲ್ಲದೇ ಹೋಗಿತ್ತು. ತೀರ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿರುವ ವಸ್ತು ನಮ್ಮನ್ನು ಕ್ಷಣಕಾಲ ಅಗಲಿದಾಗಲೇ ತಾನೆ, ನಾವು ಅದಕ್ಕೆ ಅಷ್ಟು ದಾಸರಾಗಿದ್ದೇವೆಯೆಂದೋ ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ಅಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇವೆಯೆಂದೋ ತಿಳಿಯುವುದು?
ಫೋನಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಹದಿನೈದು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಓಡಿತ್ತು - ಸಿನಿಮಾದ ಫ್ಲಾಶ್ ಬ್ಯಾಕ್ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ. ಆಗ ಮೊಬೈಲಿರಲಿ, ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ದೂರವಾಣಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಬುಕ್ ಮಾಡಿ ವರ್ಷಗಳೇ ಕಳೆದಿದ್ದವು. ಆದರೂ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಫೋನ್ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಜೀವನ ನಡೆಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ? ಮನೆಗೆ ಯಾರಾದರೂ ನೆಂಟರಿಷ್ಟರು ಬಂದಾಗ ಹಠಾತ್ತನೇ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಗ ಬರುವ ಹಾಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿ ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದರಿಂದ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸಂತೋಷದ ಅಚ್ಚರಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ನಡುವೆ ಹಾಗಾಗುವುದು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ. ನಾನು ಮನೆಗೆ ಯಾರಾದರೂ ಬಂದರೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿಯೇ ಬರಲಿ ಎಂದು ಎಣಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನೂ ಫೋನ್ ಮಾಡಿಯೇ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವುದು. ಯಾಕೆ ಪಾಪ ಅವರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಎಂದು ನನಗನ್ನಿಸುವುದು. ಜೊತೆಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ? ಇದೇ ಅವರಿಗೂ ಅನ್ನಿಸುವುದು. ಹಿಂದೆ ಒಬ್ಬರ ಮನೆಗೆ ಹೊರಟಾಗ ಈ ಯೋಚನೆಗಳು ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ?
ಆಗ ಇನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂದಾಲೋಚನೆ ಮಾಡುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಗೊತ್ತಾದ ದಿನ ನಿಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬರುವೆ ಎನ್ನುವ ಒಬ್ಬರು ಮಿತ್ರರು ಹೇಳಿದಾಗ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾಪಕವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಇಲ್ಲವೇ ಡೈರಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಈಗ ಇದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧ. ಎಲ್ಲವೂ ಆಗಲೇ! ಕಾರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಕುಳಿತು ಹೋಟೆಲಿನ ರಿಸರ್ವೇಶನ್ ಮಾಡಿಸುವುದು, ಬ್ಯಾಂಕಿನ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಮನೆಯಿಂದ ಮಾಡುವುದು. ಆಧುನಿಕ ಬೆಳೆವಳಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ! ಆದರೆ ಆ ಹಳೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸೊಬಗು ಹೋಗಿದೆಯೆಂದು ಸ್ವಲ್ಪ ಖಿನ್ನತೆ. ಎಲ್ಲವೂ ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲೇ ಮಾಡಬಹುದಾದ್ದರಿಂದ ನಾವು ಸಮಯವನ್ನು ಉಳಿಸುವೆವೇ? ಖಂಡಿತ ಇಲ್ಲ. ಹಿಂದೆ ಯಾರನ್ನು ನೋಡಲು ಹೋದರೂ ಈಗಿನ ಹಾಗೆ "ಇಲ್ಲಾ ರಿ. ನಾನು ತುಂಬಾ ಬಿಝಿ." ಎಂದು ಒದರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಸಮಯವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಫೋನಿಲ್ಲದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ತುಂಬ ಕಾರುಗಳ ಕಾರುಬಾರು ಇರದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಮನೆಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದರೂ ಮನಸ್ಸುಗಳು ದೊಡ್ಡದಾಗಿದ್ದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ - ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮಯವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅಲ್ಲೇ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಹೋಗಲಿ, ನಮಗಾಗಿಯೇ ಸಮಯವಿಲ್ಲ. ನಿರಂತರ ಹಾರಾಟ...ನಿರಂತರ ಓಡಾಟ... ಬೇಗ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಸಮಯ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಎಂಥ ವಿಪರ್ಯಾಸ!
ನಾವು ನಮ್ಮೂರಿನ ಬೇರೆಯ ಭಾಗಗಳ ಮತ್ತು ಬೇರೆ ಊರಿನ ನೆಂಟರಿಷ್ಟರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅದೂ ಕೈಯಲ್ಲಿ. ಈಗಿನ ಹಾಗೆ ಕೀಲಿಮಣೆಯ ಬರಹ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈಗಲೂ ಈ-ಮೈಲ್ ನಲ್ಲೂ ಅದೇ ವಿಷಯ ಬರೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನೇ ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಜನರ ಬರವಣಿಗೆಯ ಶಕ್ತಿ ಕುಂಠಿತವಾಗುತ್ತಿದೆಯೇ? ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರದ ಸಂಗತಿಯೇ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆಯೆನ್ನಬಹುದು. ಯಾವಾಗಲಾದರೂ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಮಾತನಾಡಿಸುವುದು ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಾಧನೆಯಾದರೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರನ್ನು ಮುಖೇನ ಮಾತನಾಡಿಸುವುದು ತಲತಲಾಂತರಗಳಿಂದ ಮಾನವನಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿದ ಆ ಸಂವಹನದ ಕೋರಿಕೆ, ಬೇಡಿಕೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಬರೆಯಲು ಮರೆಯುತ್ತಿದ್ದೇವೆಯಾದರೂ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮೂಲಭೂತವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ, ಬರಿಯ ಮಾತಿನಿಂದಲೇ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೂ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ - ಹಳೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಉ.ಕು.ಸಾಂ ಅಥವಾ "ಕ್ಷೇಮ" ಬರೆದು, "ತೀರ್ಥರೂಪರಾದ" ಮುಂತಾದ ರೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಬೋಧಿಸಿ, ಬರವಣಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಫುಟವಾಗಿ ಬರೆಯುವ ಅಭ್ಯಾಸ ನಮ್ಮಿಂದ ದೂರವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಕಂಡಾಗ - ಏನೋ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಹಾಗಾಗಿ ಮನಸ್ಸು ಮ್ಲಾನವಾಗುತ್ತದೆ.
ನದಿಯಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ನೀರು ಹರಿದು ಮುಂದೆ ಹೋಗಲೇಬೇಕು. ಹೊಸ ನೀರು ಹರಿದು ಬರಬೇಕು. ಕಾಲದ ಹರಿಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಹೀಗೆಯೇ! "ಕೆಟ್ಟ ಕಾಲವಪ್ಪ ಇದು!" ಎಂದು ಹಲುಬುವವರು ಹಲವರಿದ್ದರೂ ಅವರಿಗೆ ನಾನು ಹೇಳುವುದು ಇದನ್ನೇ - "ನಿಮ್ಮ ಯೌವನದಲ್ಲಿ, ನಿಮ್ಮ ಹಿರಿಯರೂ ಹೀಗೇ ಅಂದದ್ದನ್ನು ಮರತಿರೋ?" ಎಂದು. ನನ್ನ ಮೇಲಿನ ಬರವಣಿಗೆ "ಕಾಲ ಕೆಟ್ಟಿತು" ಅನ್ನುವವರ ರೀತಿಯಾಗಿ ಕಂಡಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಅದು ಇರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಬೇಸರವಲ್ಲ. ಹಳೆಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಇದ್ದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸೊಗಸು ಮಾಯವಾಗಿರುವ ಬಗೆಗಿನ ಮರುಕವಷ್ಟೆ.
"ಬದಲಾವಣೆಯೇ ಶಾಶ್ವತ" - ಈ ವಾಕ್ಯದಷ್ಟು ಕ್ಲೀಷೆ ಮತ್ತೊಂದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅದು ಎಷ್ಟು ಸತ್ಯವೆಂದು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಬೇಕಾದುದೇನಿಲ್ಲ. ಕಾಲ ಜಾರುತ್ತದೆ. ನಿನ್ನೆಯ ಮಕ್ಕಳು, ಇಂದಿನ ಯುವಕರಾಗುತ್ತಾರೆ. ನಿನ್ನೆಯ ಯುವಕರು ಇಂದಿನ ವೃದ್ಧರಾಗಿ, ನಿನ್ನೆಯ ವೃದ್ಧರು ಕೇವಲ ಇಂದಿನ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ನೆನಪಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದರಲ್ಲಿ ಕಾಲದ ನಿಃಶಬ್ದ ಹರಿಯುವಿಕೆ ತಿಳಿಯುವುದು. "ಇತಿಹಾಸದ ಹಿಮದಲ್ಲಿ" ಹುದುಗಿರುವ "ಸಿಂಹಾಸನ ಮಾಲೆಗಳೆ"ಲ್ಲ ಕಾಲ ಮುಟ್ಟಿ ಮುಂದೆ ಹೋದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು.
ನನಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟವಾದ ಕವಿ-ದಾರ್ಶನಿಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಭರ್ತೃಹರಿಯ ವೈರಾಗ್ಯ ಶತಕದ ಪದ್ಯದೊಂದಿಗೆ ನನ್ನ ಇಂದಿನ ಗದ್ಯಕ್ಕೆ "ಇತಿ ಶಮ್" ಎನ್ನುವೆ.
ಸಾ ರಮ್ಯಾ ನಗರೀ ಮಹಾನ್ ಸ ನೃಪತಿಃ ಸಾಮಂತಚಕ್ರಂ ಚ ತತ್ |
ಪಾರ್ಶ್ವೇ ತಸ್ಯ ಚ ಸಾ ವಿದಗ್ಧಪರಿಷತ್ ತಾಶ್ಚಂದ್ರಬಿಂಬಾನನಾಃ |
ಉದ್ವೃತ್ತಃ ಸ ಚ ರಾಜಪುತ್ರನಿವಹಸ್ತೇ ಬಂದಿನಸ್ತಾಃ ಕಥಾಃ |
ಸರ್ವಂ ಯಸ್ಯ ವಶಾದಗಾತ್-ಸ್ಮೃತಿಪಥಂ ಕಾಲಾಯ ತಸ್ಮೈ ನಮಃ ||
ಏನು ರಮ್ಯ ನಗರ! ಆ ಮಹಾರಾಜ ! ಏನವನ ಸಾಮಂತರು!
ಆಯೆಡೆ ವಿದ್ವನ್ಮಂಡಲಿಯಿರೆ, ಈಯೆಡೆ ಚಂದ್ರಮುಖಿಯರು!
ಏನಾ ರಾಜಕುವರವರ್ಗದ ಗರ್ವ! ಆ ಹೊಗಳುಭಟ್ಟರಾಕಥೆಗಳೋ!
ಈಯೆಲ್ಲ ಯಾರ ವಶದಿಂ ಕೇವಲ ಸ್ಮೃತಿಯಾಗಿಹುದೋ ಆ ಕಾಲಗೆ ನಮೋ ನಮಃ!
Wednesday, May 02, 2007
How the CIA rescued a few Americans from Tehran
http://www.wired.com/wired/archive/15.05/feat_cia.html
Espionage and tech stuff have gone together for quite a while now. The interesting link above from Wired explores a real-life incident where espionage, tech stuff and Hollywood worked hand in hand to extract a few Americans from Tehran. This was, of course, during the coming to power of Ayotollah Khomeini and the subsequent Iranian revolution.
Written in a gripping manner, it won't let you go till you've read the full piece. Pieces like these are the reason I keep going for more and more of Wired.
After having watched Munich and Casino Royale in the last couple of days, I could almost visualize what happened in the above story.
Enjoy the read!
PS: I haven't had time to write a serious piece in quite a while. I get so many ideas but I forget what those were in a few minutes. And of course, time is a big factor. Should promise myself to write at least a couple of pieces a week!
Espionage and tech stuff have gone together for quite a while now. The interesting link above from Wired explores a real-life incident where espionage, tech stuff and Hollywood worked hand in hand to extract a few Americans from Tehran. This was, of course, during the coming to power of Ayotollah Khomeini and the subsequent Iranian revolution.
Written in a gripping manner, it won't let you go till you've read the full piece. Pieces like these are the reason I keep going for more and more of Wired.
After having watched Munich and Casino Royale in the last couple of days, I could almost visualize what happened in the above story.
Enjoy the read!
PS: I haven't had time to write a serious piece in quite a while. I get so many ideas but I forget what those were in a few minutes. And of course, time is a big factor. Should promise myself to write at least a couple of pieces a week!
Subscribe to:
Posts (Atom)