ಗದುಗಿನ ನಾರಣಪ್ಪ ತನ್ನ ಕರ್ಣಾಟಭಾರತಕಥಾಮಂಜರಿಯಲ್ಲಿ - "ತಿಣಿಕಿದನು ಫಣಿರಾಯ ರಾಮಾಯಣದ ಕವಿಗಳ ಭಾರದಲಿ" ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾನೆ. ರಾಮಾಯಣವು ಹಿಂದಿನ ಅನೇಕ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಕಾವ್ಯಸ್ಫೂರ್ತಿಯನ್ನೊದಗಿಸಿದ್ದರೂ ಆಧುನಿಕರಿಗೆ ಅದರಲ್ಲಿನ ಕಥೆ ಚರ್ವಿತ-ಚರ್ವಣವಾಗಿ ಕಂಡಿದೆ ಎಂದು ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ. ರಾಮಾಯಣದ ಕಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ಧಾರೆ ಉಪಕಥೆ ಉಪಾಖ್ಯಾನಗಳೆಂಬ ಹೆಚ್ಚು ಕವಲುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರದೆ ನೇರವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಭಾರತ ಹಾಗಲ್ಲ. ರಾಮಾಯಣ ದೊಡ್ಡ ನದಿಯಾದರೆ ಭಾರತ "ಮಹಾ" ಎಂಬ ಅನ್ವರ್ಥ ಬಿರುದನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಸಾಗರಸದೃಶವೆನಿಸಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ ನಿತ್ಯನೂತನವಾಗಿ ಕೂಡ ಕಂಡಿದೆ. ರಾಮಾಯಣ ಭಾರತಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನೇ ಗಮನಿಸಿದರೆ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಗಾತ್ರದಲ್ಲೂ ವಿಷಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲೂ ಮಹಾಭಾರತಕ್ಕೆ ಮಹಾಭಾರತವೇ ಸಾಟಿ.
ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾದ ಭಾರತವನ್ನು ಸ್ವಂತ ಕಾವ್ಯಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವೇ. ಆದರೂ ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಪಂಪರಾದಿಯಾಗಿ ಹಲವು ಕವಿಗಳು ಕನ್ನಡದಲ್ಲೂ, ಕಾಲಿದಾಸ, ಭಾರವಿ, ಮಾಘ, ರಾಜಶೇಖರ, ಭಾಸ, ಭಟ್ಟನಾರಾಯಣ ಮೊದಲಾದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿ-ನಾಟಕಕಾರರೂ ಮಹಾಭಾರತದಿಂದ ಸಾಮಗ್ರಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಮಹಾಭಾರತದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಉತ್ತಮ ಕೃತಿಗಳ ಸಾಲಿಗೆ ನಮ್ಮ ಭೈರಪ್ಪನವರ ಪರ್ವವನ್ನು ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಸೇರಿಸಬಹುದು, ಸೇರಿಸಲೇ ಬೇಕು.
ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವಂಥದು. ಅದನ್ನಾಧರಿಸಿ ಕೃತಿನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಡಿಯ ಕಥೆಯ ನಿರೂಪಣೆಗೆ ಹೋಗದೆ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಮಾತಿನ ಚಮತ್ಕಾರವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಹೆಚ್ಚು ರಂಜಕವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಭೈರಪ್ಪನವರ ಪರ್ವ ಈ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗದ ಭಿನ್ನ ಕೃತಿ.
"ಪರ್ವ" ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲೇ ಸಾಕಷ್ಟು ಅರ್ಥ ಅಡಗಿದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ಪರ್ವಗಳನ್ನು ಜ್ಞಾಪಿಸುವಂಥ ಈ ಪದ ಎರಡು ಯುಗಗಳ ಮಧ್ಯೆ, ಆ ಯುಗಗಳ ಧರ್ಮಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಇರುವ ಸಂಧಿಕಾಲ ಅನ್ನುವುದನ್ನು ಕೂಡ ತನ್ನ ಅರ್ಥವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಒಳಗೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ. ಈ ಅರ್ಥವು ಇಡೀ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಫುಟವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ದ್ವಾಪರ ಮತ್ತು ಕಲಿಗಳ ನಡುವೆ ಇದ್ದ ಕಾಲವನ್ನು ಮಹಾಭಾರತ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ತಿಳಿದ ಸಂಗತಿಯೇ. ಯುಗಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸದೆ ಆ ಅರ್ಥ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಯುವ ಹಾಗೆ ಕಥೆ ಹೆಣೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
ಮದ್ರ ದೇಶದ ಶಲ್ಯ ಮಹಾರಾಜನ ಮಗ ರುಕ್ಮರಥನ ಚಿಂತನೆಗಳಿಂದ ಕಥೆಯ ಆರಂಭ. ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪಾಂಡವರು ತಮ್ಮ ಅಜ್ಞಾತವಾಸದ ನಂತರ ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಯುದ್ಧಸನ್ನಾಹದಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ. ಕೌರವರು ಪಾಂಡವರು ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಣ ಪ್ರದೇಶಗಳ ರಾಜರನ್ನು ಓಲೈಸುವ ಯತ್ನ ನಡೆದಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಸಿಂಹಾವಲೋಕನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಥೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಅದೇ ಒದಗಿಸಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಒಂದು ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳಲೇಬೇಕು. ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಯನ್ನು ಸುಮಾರು ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ತಿಳಿದ ನನಗೆ "ಪರ್ವ" ಪಾತ್ರಗಳ ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗೆ ಹೊಕ್ಕು ತೋರಿಸಿದ್ದು ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯದೆ ಅಂದರೆ ಅದರ ಕಥೆಯ ಕಿಂಚಿತ್ತೂ ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದೆ "ಪರ್ವ"ವನ್ನು ಸವಿಯಬಹುದೇ? ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ : ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯರು ಯಾರಾದರೂ ಮಹಾಭಾರತದ ಸ್ಥೂಲಪರಿಚಯವನ್ನಾದರೂ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಭೈರಪ್ಪನವರಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಕೂಡ ಇದು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟವೇ ಇರಬಹುದು.
ಧರ್ಮದ್ವಯದ ನಡುವೆ ಇರುವ ಸಂಗ್ರಾಮವೆಂಬುದಾಗಿ ಪಾಂಡವ-ಕೌರವರ ಯುದ್ಧ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಯಾವ ಧರ್ಮವೆಂದರೆ ಕಥೆಯ ಮೊದಲಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕು. ಅಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ "ನಿಯೋಗ" ವೆಂಬುದು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗೆ ಸರ್ವರಿಂದಲೂ ಮಾನ್ಯವಾದ ಪದ್ಧತಿ. ಇಂದು "In vitro fertilization" ಅನ್ನು ಎಷ್ಟು ಸಹಾನುಭೂತಿಯಿಂದ ನೋಡುತ್ತೇವೆಯೋ ಅಷ್ಟೇ ಮಾನ್ಯತೆ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಯೋಗ ಪದ್ಧತಿ ಕೂಡ ಪಡೆದಿತ್ತೆಂಬಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಪತಿ ಅಶಕ್ತ ಅಥವಾ ಮೃತನಾದಾಗ ವಂಶವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲು ಒಬ್ಬ ಶುದ್ಧಚಾರಿತ್ರ್ಯದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ವೀರ್ಯದಾನ ಪಡೆದು ಗರ್ಭಧರಿಸುವುದೇ ಈ ಪದ್ಧತಿ. ಈಗ ಇದರ ಮತ್ತೊಂದು ರೂಪ ವೀರ್ಯ"bank" ಗಳಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದೆ.
ನಿಯೋಗ ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಗೆ ಎಷ್ಟು ಮುಖ್ಯವೆಂಬುದನ್ನು ನಾನು ಅಷ್ಟು ಮನಗಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ ಇದು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಕಂಡಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನಿಲ್ಲ. ಭೀಷ್ಮನು ಸತ್ಯವತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಕೊಡಿಸಿ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸುವಾಗ ಮಾಡಿದ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯೇ ಮುಂದಿನ ಕಥೆಗೆ ಕಾರಣ. ನಂತರ ಸತ್ಯವತಿಯ ಮಕ್ಕಳಿಬ್ಬರೂ ಮಡಿದಾಗ ಅವಳು ಭೀಷ್ಮನನ್ನೇ ತನ್ನ ಸೊಸೆಯರನ್ನು ಕೈಹಿಡಿಯಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಬದ್ಧನಾದ ಭೀಷ್ಮನು ಹಾಗೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಸತ್ಯವತಿ ತನ್ನ ಮದುವೆಗೆ ಮುಂಚೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಗನಾದ ವ್ಯಾಸಮಹರ್ಷಿಯನ್ನೇ ಸೊಸೆಯರೊಂದಿಗೆ ನಿಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಕರೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ನಿಯೋಗದ ಮೊದಲ ಸಂಗತಿಯಾದರೆ ಕುಂತೀ-ಮಾದ್ರಿಯರದು ಇನ್ನೆರಡು.
ಪಾಂಡು ಮಹಾರಾಜನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅಶಕ್ತನಾದಾಗ ಕುಂತಿಯು ದೇವತೆಗಳಿಂದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ. ಭೈರಪ್ಪನವರು ತಮ್ಮ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ "ದೇವ" ಎಂಬ ಜನಾಂಗದ ಮುಖ್ಯರಿಂದ ಕುಂತಿಗೆ ನಿಯೋಗ ನಡೆದ ಹಾಗೆ ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಂಡತಿಯಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಹೆಂಡತಿಯಾಗಿ ಕುಂತಿ "ದೇವ" ಜನಾಂಗದ ಪ್ರಮುಖರನ್ನು ಸಂತಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸೇವಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮಾದ್ರಿಯೂ ಹೀಗೇ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಸಂಗತಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಮಡಿವಂತರಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಇದನ್ನು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅವಹೇಳನವೆಂದೂ ಕೆಲವರು ಹೇಳಬಹುದು. ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ನನಗೆ ಇದು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಾಮಾನ್ಯವಲ್ಲದ್ದೆಂದು ಅನಿಸಿದರೂ ತೀರ ಅಸ್ವಾಭಾವಿಕವಲ್ಲವೆಂದೆನಿಸುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವತೆಯನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು ಕೈಬಿಡದೆ ಕಥೆಯ ಮುಂದಿನ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಇದು ಹೇಗೆ ಕಾರಣವಾಯ್ತೆಂದು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ.
"ಪರ್ವ"ದಲ್ಲಿ ದುರ್ಯೋಧನ ಈ ಸಂಗತಿಯನ್ನುಪಯೋಗಿಸಿ ಪಾಂಡವರು ತಂದೆಗೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲವೆಂಬುದನ್ನೇ ಯುದ್ಧದ ಮುಖ್ಯಕಾರಣ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಹುಟ್ಟಿನ ಕಥೆಯನ್ನು ಜಾಣತನದಿಂದ ಮರೆಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಪಾಂಡವರ ಬಗ್ಗೆ ಇದ್ದ ಮತ್ಸರವೇ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಮೂಲಕಾರಣವಾದರೂ ನಿಯೋಗಪದ್ಧತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅವನು ಮಾಡುವ (ಅಪ?)ಪ್ರಚಾರ ಅವನ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಬಲವನ್ನಂತೂ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ನಿಯೋಗಪದ್ಧತಿ ಧರ್ಮವೋ ಅಧರ್ಮವೋ ಎಂಬುದು ದೊಡ್ಡ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೊರಗಿನ ಹಾಗೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟದ ಒಳಗಿನ ಕಾರಣವೂ ಆಗುತ್ತದೆ.
ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತು ಬೀಜಗಳ ವಿಷಯ ಬಹಳ ಚಿಂತನೆಯನ್ನೊದಗಿಸಿದೆ. ಸಂತಾನ ಸೇರುವುದು ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೋ ಬೀಜಕ್ಕೋ? ವಂಶವೃಕ್ಷದಲ್ಲೂ ಇದೇ ಜಿಜ್ಞಾಸೆ. ಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಭೀಷ್ಮನಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ, ಪಾಂಡುಗಳ ಹುಟ್ಟು, ಪಾಂಡವರ ಹುಟ್ಟು, ಘಟೋತ್ಕಚನ ಹುಟ್ಟು, ಕರ್ಣನ ಹುಟ್ಟು - ಹೀಗೆ ಬರುವ ಕಥೆಯ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದಾಗ ವಸ್ತುತಃ ಪಾಂಡು ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಬರುವ ಸಂತಾನವೆಲ್ಲಕ್ಕೂ ವ್ಯಾಸರೇ ಕಾರಣ! ವ್ಯಾಸರ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳೇ ಪರಸ್ಪರ ಯುದ್ಧವಾಡಿ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ!
ಜೊತೆಗೆ ನಿಯೋಗವನ್ನು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಧರ್ಮದ ಆಚರಣೆಯ ಸ್ವರೂಪ ಹೇಗೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದೂ ತೋರಿದ್ದಾರೆ. ವ್ಯಾಸರ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರು ಮಾಡಿದ ನಿಯೋಗದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ರಾಣಿಯ ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ಸಂತಾನಾಪೇಕ್ಷಿಯಾದ ರಾಜನೇ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಬರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ವ್ಯಾಸರೇ ನಿಯೋಗ ಮಾಡುವ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಭೀಷ್ಮ - "ನಿಯೋಗವು ಕೇವಲ ದೈಹಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಬೇಕು, ಮನಸ್ಸು ಅಚಲವಾಗಿರಬೇಕು. ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಇಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ದೇಹಗಳನ್ನು ಆದಷ್ಟು ಕುರೂಪಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು" ಎಂಬ ಕಟ್ಟಳೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಕುಂತಿಯದು ಸ್ವಲ್ಪ ಭಿನ್ನವಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಯುದ್ಧದ ನಂತರ, ಉತ್ತರೆ(ಅರ್ಜುನನ ಸೊಸೆ)ಯ ಮಗು ಹುಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಸತ್ತಾಗ ವಂಶಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಗತಿಯಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆಗ ದ್ರೌಪದಿ ಮತ್ತೆ ಗರ್ಭ ಧರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದಾಗ ಉತ್ತರೆಗೆ ನಿಯೋಗಮಾಡಿಸುವ ವಿಚಾರ ಬರುತ್ತದೆ. ಕುಂತಿಯೇ ಸ್ವಯಂ ನಿಂತು ನಿಯೋಗವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಸಂಗತಿ. ಹಲವು ಧರ್ಮಾಚರಣೆಗಳು ಹೇಗೆ ರೂಪಗೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದು ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಇದು ಒಂದು ನಿದರ್ಶನ.
ಇಂಥ ದೊಡ್ಡ ಕೃತಿಯನ್ನು ಕುರಿತು ಬರೆಯುವಾಗ ಮೂಲ ಮಹಾಭಾರತದ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಅನಿವಾರ್ಯ. ಆದ್ದರಿಂದ ಒಂದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿರುವಷ್ಟು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ನನ್ನಲ್ಲಿ "ಪರ್ವ" ಪ್ರಚೋದಿಸಿದೆ.
ನನಗನ್ನಿಸಿದ ಕೆಲವು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪಾತ್ರಗಳ, "ಪರ್ವ"ದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಕಾಣಿಸಿದ ಚಿಂತನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುತ್ತೇನೆ. ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಓದಿದವರು ಪ್ರತಿಕ್ರಯಿಸಿದರೆ ಸಂತೋಷ.
Wednesday, December 27, 2006
Saturday, November 18, 2006
Idol vs Icon : Some thoughts on idolatry
Today I was reading the Times of India online and I saw an item that has been a real irritant to me. The item said "Tirupati idols in city on Dec 2-3". The city in question is Mumbai. The Times of India is not my favourite and yet I read it. Rather, I scan it for advertisements to see if I can get good deals on something.
Anyway, back to the peeve in question. Let's look at what dictionary.com has to say about the word idol. It says -
I have told several people that once an object becomes worthy of veneration, it becomes at least an icon. I have asked people not to use the word idol while referring to our deities. I wonder if I am being too dogmatic about the whole matter.
Anyway, while the Abrahamic religions revile "idol" worship, what is it that they exactly do? Let's take Muslims first. For them, the most revered place of worship is the Kaaba at Mecca. In its corner is a black stone which devout Muslims are supposed to kiss. While a few Muslims consider that just a stone, other people attribute spiritual qualities to it such as the ability to absorb sin and so on. If somebody kisses an object out of reverence, is that not essentially idolatry?
For the Christians, an altar in which images of Jesus on the cross and several angels can be found in several churches. The church walls are full of images of angels and saints. If they venerate an image, are they not doing something similar to the Hindus? Therefore, when they talk in an accusing tone about Hindus "committing idolatry", they are being just hypocritical.
Even in Judaism, there is a certain location supposed to be in today's Dome of the Rock in Jerusalem considered to the Holy of Holies. The Holy of Holies is a place that is supposed to have the constant presence of the Divine. My question is : Is God not above such physical boundaries? By specially limiting God to a certain area or even considering *only* a specific physical area as holy is essentially the same as idolatry.
I know that God is considered omnipresent by all theistic religions. Hindu religion, though having multiple deities, has one Supreme Reality that is omnipotent and omnipresent. Even then, several temples and mUrtis are built to worship God. The images are considered holy - but people know that they are worshipping not just the image but the Divine in the image. But it is quite common for people to get attached to physical objects, be they icons or idols. It may be this attachment to just the "physical object" that might have been reviled in the ten commandments.
As far as Hindus are concerned, the essential worship that is basic for the three varNas is sandhyA. sandhyAvandanaM is performed during three parts of the day and is essentially worship of no object. Though the Sun God is offered arghya, the gAyatri mantra essentially refers to illumination and a prayer to guide us in the correct path. This worship is actually free of any physical adoration.
I do not condemn image worship or praise the other one. As everybody is different, Hindus have different paths for people of different mental makeup. That is how we can find the complete spectrum of spiritual practices starting from animal sacrifices and worship of trees all the way to dhyAna of the Supreme in one's own heart and AtmavichAra. This is the reason for the variety and colour in Hinduism and so many deities, each considered the Supreme one.
But there is scriptural sanction in the Hindus for all such practices. The following common shloka is indeed elevating:
AkAshAt patitaM toyaM yathA gacChati sAgaram |
sarvadevanamaskAraH keshavaM prati gacChati ||
It basically means that worship of all gods leads to the worship of one Supreme God. And even Lord KrishNa assures us in the gItA
"ye yathA mAM prapadyante tAnstathaiva bhajAmyaham |"
This line means : just as people approach me, so I approach or accept them. Krishna never does say - "you should worship me and only me with the shankha and the chakra and the gadA" and so on.
Such words that can be found in many places in our scriptures are the reason for not just tolerance but the acceptance of various traditions in India.
Compare that with this:
Anyway, back to the peeve in question. Let's look at what dictionary.com has to say about the word idol. It says -
i‧dolThe first meaning is what is usually alluded to by people such as the reporter of the TOI piece. But it is a recent addition and when Westerners refer to it, it usually refers to one of the meanings 2 - 6 above. Note especially this part from the ten commandments which is very important for all the three Abrahamic religions:
–noun
1. an image or other material object representing a deity to which religious worship is addressed.
2. Bible.
a. an image of a deity other than God.
b. the deity itself.
3. any person or thing regarded with blind admiration, adoration, or devotion: Madame Curie had been her childhood idol.
4. a mere image or semblance of something, visible but without substance, as a phantom.
5. a figment of the mind; fantasy.
6. a false conception or notion; fallacy.
You shall not make for yourself an image, whether in the form of anything that is in heaven above, or that is on the earth beneath, or that is in the water under the earth. You shall not bow down to them or worship them;As we can see quite clearly, this can be interpreted as being against idolatry. Islam, especially prohibits such images and the destruction of innumerable Hindu temples during its invasion proves this quite well. Judaism is similar to Islam in its explicit prohibition of image or idol worship. Certain streams in Christianity interpret this commandment a bit liberally and allow for the veneration of what they call icons. Let us look now at the dictionary meaning of the word icon. The relevant meaning here is :
Eastern Church. a representation of some sacred personage, as Christ or a saint or angel, painted usually on a wood surface and venerated itself as sacred.As a result, Christians, especially Catholics and the Orthodox church, use the word "icon" to signify any physical object they venerate. Christians have been actively proselytizing in India for at least over 200 years in India. When they did so, they usually downgraded the images of the deities that were being worshipped in India. Their standard line - your god is just a piece of stone. In other words Hindus worshipped idols, whereas the "True Way" worshipped icons. Since English was first used naturally by Western people in India, they liberally used "idol" to describe Hindu objects of worship, and obviously in a derogatory manner. But as far as images of Jesus and symbols such as the cross were concerned, they were all icons. Indians, after taking to the English language, apparently began using the word idol to refer to their own objects of worship, knowingly by a few and unknowingly by the vast majority. Since the word idol has negative connotations, I strongly prefer to not use that word. In fact, I would prefer the word "icon" or better, the samskrit word - mUrti.
I have told several people that once an object becomes worthy of veneration, it becomes at least an icon. I have asked people not to use the word idol while referring to our deities. I wonder if I am being too dogmatic about the whole matter.
Anyway, while the Abrahamic religions revile "idol" worship, what is it that they exactly do? Let's take Muslims first. For them, the most revered place of worship is the Kaaba at Mecca. In its corner is a black stone which devout Muslims are supposed to kiss. While a few Muslims consider that just a stone, other people attribute spiritual qualities to it such as the ability to absorb sin and so on. If somebody kisses an object out of reverence, is that not essentially idolatry?
For the Christians, an altar in which images of Jesus on the cross and several angels can be found in several churches. The church walls are full of images of angels and saints. If they venerate an image, are they not doing something similar to the Hindus? Therefore, when they talk in an accusing tone about Hindus "committing idolatry", they are being just hypocritical.
Even in Judaism, there is a certain location supposed to be in today's Dome of the Rock in Jerusalem considered to the Holy of Holies. The Holy of Holies is a place that is supposed to have the constant presence of the Divine. My question is : Is God not above such physical boundaries? By specially limiting God to a certain area or even considering *only* a specific physical area as holy is essentially the same as idolatry.
I know that God is considered omnipresent by all theistic religions. Hindu religion, though having multiple deities, has one Supreme Reality that is omnipotent and omnipresent. Even then, several temples and mUrtis are built to worship God. The images are considered holy - but people know that they are worshipping not just the image but the Divine in the image. But it is quite common for people to get attached to physical objects, be they icons or idols. It may be this attachment to just the "physical object" that might have been reviled in the ten commandments.
As far as Hindus are concerned, the essential worship that is basic for the three varNas is sandhyA. sandhyAvandanaM is performed during three parts of the day and is essentially worship of no object. Though the Sun God is offered arghya, the gAyatri mantra essentially refers to illumination and a prayer to guide us in the correct path. This worship is actually free of any physical adoration.
I do not condemn image worship or praise the other one. As everybody is different, Hindus have different paths for people of different mental makeup. That is how we can find the complete spectrum of spiritual practices starting from animal sacrifices and worship of trees all the way to dhyAna of the Supreme in one's own heart and AtmavichAra. This is the reason for the variety and colour in Hinduism and so many deities, each considered the Supreme one.
But there is scriptural sanction in the Hindus for all such practices. The following common shloka is indeed elevating:
AkAshAt patitaM toyaM yathA gacChati sAgaram |
sarvadevanamaskAraH keshavaM prati gacChati ||
It basically means that worship of all gods leads to the worship of one Supreme God. And even Lord KrishNa assures us in the gItA
"ye yathA mAM prapadyante tAnstathaiva bhajAmyaham |"
This line means : just as people approach me, so I approach or accept them. Krishna never does say - "you should worship me and only me with the shankha and the chakra and the gadA" and so on.
Such words that can be found in many places in our scriptures are the reason for not just tolerance but the acceptance of various traditions in India.
Compare that with this:
You shall not bow down to them or worship them; for I the Lord your God am a jealous God, punishing children for the iniquity of parents, to the third and the fourth generation of those who reject me.Do we now know where the intolerance springs from?
Sunday, November 12, 2006
Macaulay's birthday and the English Goddess
I got to this blog via SepiaMutiny. I am, to plainly state it, angry. A person named Chandrabhan Prasad celebrating the birthday of Macaulay? Thomas Babbington Macaulay, we learned at school, came up with his notorious "minute on education" where he proposed to create a class of Indians that were intellectually and mentally English but were physically of course, Indians. In other words, he wanted to create a class of coconuts who could successfully mediate between their white masters and their subordinate internally brown countrymen. Actually, when I studied it, it was made to seem as if it were a good thing. As I became older, I realized how nicely the Indian text books were pulling wool over their children's eyes. Several people I know regard their lack of knowledge of their mother tongue an issue of prestige. A Kannada speaking lady I knew once said thus in a falsely complaining tone about her son, "He scores well in all subjects except Kannada". And this was with a smug smile. As if her son had done a great deed by not knowing Kannada!
Coming back to Macaulay, he had said something as ridiculous as this :
Since he admits his lack of knowledge, his entire statement on the net worth of Indian literature becomes fallacious. How could he claim something like this without knowing Samskrit or Arabic? Chandrabhan Prasad, by following Macaulay has become a classic example of a blind man following another blind man. Or is it a man who can see following a blind man for some nefarious purpose?
I am not against the English language at all. In fact, I love English as a language. The fact that I am typing up this article in English shows that. English is the pathway to modern science and literature. It has played an important role in unifying India. I cannot even begin to list the many advantages of knowing English. But to disregard my own language to promote English is something I cannot even dream of doing.
The theme of "globalization as evil" has been played up by left leaning people so many times that I've become quite sick of it. But when I see such episodes, I am forced to pause and think. It is quite obvious that English is important only because of the economic benefits it can bring to somebody. I am sure that the Japanese or the Germans don't have this problem of being forced by their government or by their peers to learn English. They are quite comfortable in their own language and are in fact, proud of it. But that is because they are not impoverished people. The matter is of economics. It is not the case of literary merit or linguistic facilities that English might offer. I would even say that any Indian language has more literary and linguistic potential than English. English accommodates and conquers - much like in the story of the Arab and his camel in his tent. Languages live and die with their speakers and English is more alive than ever because it is probably the language with a presence all over the world. It does not, however, mean that other languages are linguistically worse.
Now to Chandrabhan Prasad's opinions. He writes:
Hindi, Marathi, Telgu [sic] are linguistic evils? What makes a language evil? Its speakers? I wonder what Kancha Ilaiah would think of Telgu(sic) replaced by English. Dalits have not spoken with each other in English for the past thousands of years. They have used their own languages. They have created their own words. And they want to throw all of this to serve Goddess English? Dalits can use their own language, be it Kannada, Malayalam, Oriya, Bangla, to express themselves. This can even be a fitting response to casteists! Especially in Kannada, the Dalit baNDAya movement has been quite famous and successful too. Several poets have used the baNDAya movement for self-expression and emancipation. How would the other Dalit even come to know of such expressions of freedom and rebellion if they were not in his own language? One just cannot disregard one's own language. Chandrabhan, can you get rid of your face because you don't like it? Why this self-loathing? If you as a Dalit cannot respect yourself, how can you expect others to treat you well?
I understand that casteism is an evil. But you cannot throw the baby out with the bathwater! English is a good language and one must learn it to understand the world. But at the same time, you cannot deny your mother tongue without denying your identity in the process.
Chandrabhan, if you want to kill your identity, it is your personal choice. Just don't expect other self-respecting Dalits to follow you.
Coming back to Macaulay, he had said something as ridiculous as this :
I have conversed, both here and at home, with men distinguished by their proficiency in the Eastern tongues...... I have never found one among them who could deny that a single shelf of a good European library was worth the whole native literature of India and ArabiaAnd our government lavishes praise upon this man! The *whole* native literature of the whole of India is not worth a single shelf of a good European library? vyAsa, vAlmIki, kAlidAsa, pANini - no good? Even fairly knowledgeable people know how ignorant that statement of Macaulay is. To be fair, Macaulay admits:
I have no knowledge of either Sanscrit[sic] or Arabic.
Since he admits his lack of knowledge, his entire statement on the net worth of Indian literature becomes fallacious. How could he claim something like this without knowing Samskrit or Arabic? Chandrabhan Prasad, by following Macaulay has become a classic example of a blind man following another blind man. Or is it a man who can see following a blind man for some nefarious purpose?
I am not against the English language at all. In fact, I love English as a language. The fact that I am typing up this article in English shows that. English is the pathway to modern science and literature. It has played an important role in unifying India. I cannot even begin to list the many advantages of knowing English. But to disregard my own language to promote English is something I cannot even dream of doing.
The theme of "globalization as evil" has been played up by left leaning people so many times that I've become quite sick of it. But when I see such episodes, I am forced to pause and think. It is quite obvious that English is important only because of the economic benefits it can bring to somebody. I am sure that the Japanese or the Germans don't have this problem of being forced by their government or by their peers to learn English. They are quite comfortable in their own language and are in fact, proud of it. But that is because they are not impoverished people. The matter is of economics. It is not the case of literary merit or linguistic facilities that English might offer. I would even say that any Indian language has more literary and linguistic potential than English. English accommodates and conquers - much like in the story of the Arab and his camel in his tent. Languages live and die with their speakers and English is more alive than ever because it is probably the language with a presence all over the world. It does not, however, mean that other languages are linguistically worse.
Now to Chandrabhan Prasad's opinions. He writes:
Will the future generations of Dalits/Adivasis fit into a world shaped by their
own Goddess? The answer is a clear NO. The remedy for that NO is to accept the
Goddess in Her entirety – and become English speaking at the earliest.Goddess
English is all about emancipation. Goddess English is a mass movement against
the Caste Order, against linguistic evils such as Hindi, Marathi, Tamil, Telgu
[sic] and Bangla for instance. Indian languages as more about prejudices,
discrimination and hatred and less about expressions and communications.
Hindi, Marathi, Telgu [sic] are linguistic evils? What makes a language evil? Its speakers? I wonder what Kancha Ilaiah would think of Telgu(sic) replaced by English. Dalits have not spoken with each other in English for the past thousands of years. They have used their own languages. They have created their own words. And they want to throw all of this to serve Goddess English? Dalits can use their own language, be it Kannada, Malayalam, Oriya, Bangla, to express themselves. This can even be a fitting response to casteists! Especially in Kannada, the Dalit baNDAya movement has been quite famous and successful too. Several poets have used the baNDAya movement for self-expression and emancipation. How would the other Dalit even come to know of such expressions of freedom and rebellion if they were not in his own language? One just cannot disregard one's own language. Chandrabhan, can you get rid of your face because you don't like it? Why this self-loathing? If you as a Dalit cannot respect yourself, how can you expect others to treat you well?
I understand that casteism is an evil. But you cannot throw the baby out with the bathwater! English is a good language and one must learn it to understand the world. But at the same time, you cannot deny your mother tongue without denying your identity in the process.
Chandrabhan, if you want to kill your identity, it is your personal choice. Just don't expect other self-respecting Dalits to follow you.
Friday, November 10, 2006
Hunting for a working ATM in Jerusalem
As the title of this post says, I am in Jerusalem, the Holy City for three very big religions - Judaism, Christianity and Islam. This city is awe inspiring because of so many reasons. Jerusalem is the biggest religious destination in the world. It has a history of thousands of years. It has always been on the minds and in the hearts of millions of people for very different reasons - political, religious and spiritual. I will not be going into that aspect of the area right now but will focus on a very interesting inconvenience I have encountered here.
Everybody needs money to do many things and I am no different here. For some purposes, simple currency notes are still preferred to plastic and it was for the same set of purposes that I went in search of some Israeli currency notes (New Israeli Shekel). Where else would a tourist get it other than in those wonderful machines of convenience - the Automated Teller Machines, remembered with gratitude by several people as Any Time Money? ATMs have become so common now across the world that they are expected to have a ubiquitous presence wherever we go and naturally are expected to be in working order too!
However, at least in Jerusalem, that is not the case at all! The period of Shabbat (this is how the word is spelled in Israel), from Friday evening to Saturday evening, a time for prayer and rest religiously followed by Jewish people, completely shuts down Jerusalem. For an outsider like me, this came as a complete shock.
Since only prayer and rest are to be undertaken during Shabbat, almost anything else is prohibited. I had heard before that secular activity is prohibited to the extent that even elevator buttons were not to be pressed. But seeing it in person was something else. The city completely shuts down!! Even the two preceding exclamations are not adequate to convey my surprise. It is not as if I have not seen this in India. But I have only seen that in the middle of the night (sometimes) and during bandhs. It is as if they have a weekly bandh here! On Friday, one sees traffic everywhere until Shabbat starts. Then all of a sudden, cars are off the road. Roads full of vehicles go completely empty with just a stray vehicle here and there.
I tried looking for an ATM just before Shabbat itself and found one with difficulty. Naturally, the text is all in Hebrew and you begin navigating the ATM menu after selecting English. But when I tried to draw money, it complained of some temporary problem. I later figured out that because of Shabbat, local people just draw all the money and none of the ATMs in busy areas have any currency left in him. Of course, on Shabbat, none of the ATMs work anyway.
My attempts at other ATMs too unfortunately have proved unsuccessful so far. People have told me that Tel Aviv is alive during the Shabbat time - but I have not been there during the weekend yet. I have been here just for a couple of weeks, but the locals seem to be just fine with it.
Jerusalem is a very interesting city steeped in history and legend. I wish to make a few posts about it when I get the time with pictures if possible.
Everybody needs money to do many things and I am no different here. For some purposes, simple currency notes are still preferred to plastic and it was for the same set of purposes that I went in search of some Israeli currency notes (New Israeli Shekel). Where else would a tourist get it other than in those wonderful machines of convenience - the Automated Teller Machines, remembered with gratitude by several people as Any Time Money? ATMs have become so common now across the world that they are expected to have a ubiquitous presence wherever we go and naturally are expected to be in working order too!
However, at least in Jerusalem, that is not the case at all! The period of Shabbat (this is how the word is spelled in Israel), from Friday evening to Saturday evening, a time for prayer and rest religiously followed by Jewish people, completely shuts down Jerusalem. For an outsider like me, this came as a complete shock.
Since only prayer and rest are to be undertaken during Shabbat, almost anything else is prohibited. I had heard before that secular activity is prohibited to the extent that even elevator buttons were not to be pressed. But seeing it in person was something else. The city completely shuts down!! Even the two preceding exclamations are not adequate to convey my surprise. It is not as if I have not seen this in India. But I have only seen that in the middle of the night (sometimes) and during bandhs. It is as if they have a weekly bandh here! On Friday, one sees traffic everywhere until Shabbat starts. Then all of a sudden, cars are off the road. Roads full of vehicles go completely empty with just a stray vehicle here and there.
I tried looking for an ATM just before Shabbat itself and found one with difficulty. Naturally, the text is all in Hebrew and you begin navigating the ATM menu after selecting English. But when I tried to draw money, it complained of some temporary problem. I later figured out that because of Shabbat, local people just draw all the money and none of the ATMs in busy areas have any currency left in him. Of course, on Shabbat, none of the ATMs work anyway.
My attempts at other ATMs too unfortunately have proved unsuccessful so far. People have told me that Tel Aviv is alive during the Shabbat time - but I have not been there during the weekend yet. I have been here just for a couple of weeks, but the locals seem to be just fine with it.
Jerusalem is a very interesting city steeped in history and legend. I wish to make a few posts about it when I get the time with pictures if possible.
Tuesday, October 24, 2006
ಭೈರಪ್ಪನವರ ವಂಶವೃಕ್ಷ : ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆಗಳು
ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಬಳಿ ಒಂದು ನಗರ ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಂಥಾಲಯವಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಪುಸ್ತಕಗಳೇನು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರು, ಹಿಂದೆ ಪ್ರಕಟವಾದ ಕೆಲವು ಒಳ್ಳೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಸರಕು ಅಲ್ಲಿದೆ. ಆ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಭೈರಪ್ಪನವರ ಕೆಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳೂ ಇದ್ದುವು. ವಂಶವೃಕ್ಷ ನಾನು ಹಿಂದೆಯೇ ಓದಿದ್ದ ಕೃತಿ. ಆದರೆ ಆಗ ಓದಿದ್ದು ಆಂಗ್ಲದ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ. ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ನಾನೋದಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದೆ. ಆದರೂ ಒಮ್ಮೆ ಮೂಲದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಓದಿ ನೋಡೋಣವೆಂಬ ಆಸಕ್ತಿ. ಮನೆಗೆ ತಂದಾಗ ನನಗೆ ಮತ್ತೆ ತಿಳಿಯಿತು - ಎಷ್ಟೇ ಒಳ್ಳೆಯ ಅನುವಾದವಾದರೂ ಮೂಲದ ಸೊಗಡನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟ ಎಂದು. ಖ್ಯಾತ ಸಿನೆಮಾ ಕೂಡ ಆದ ವಂಶವೃಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಈ ನಿಜ ಪ್ರಖರವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸಿತು.
ವಂಶವೃಕ್ಷ ನಂಜನಗೂಡು-ಮೈಸೂರು ಪ್ರಾಂತಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕುಟುಂಬಗಳ ಕಥೆ. ಭೈರಪ್ಪನವರ ಕಥಾಪುಸ್ತಕಗಳ ಹೆಸರುಗಳು ಕಥೆಯನ್ನು ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿಯೂ ಹಾಗೆಯೇ. ಈ ಕಥೆಗೆ "ವಂಶವೃಕ್ಷ" ಎಂಬ ಹೆಸರು ಎಷ್ಟು ಸರಿಯೆಂಬುದು ಪುಸ್ತಕದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ತಿಳಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಕಥೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವೆ ವೇಳೆ ಆ ವೃಕ್ಷ ನಮ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೆಲ್ಲಾ ವ್ಯಾಪಿಸಿಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.
ಕರ್ಮಠರಾದ ಆದರೆ ವಿದ್ವಾಂಸ ಹಾಗು ಯೋಚನಾಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಶ್ರೋತ್ರಿಗಳು ಈ ಕಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರ. ಇವರೇ ಈ ವಂಶವೃಕ್ಷದ ಕಥೆಗೆ ಬೇರು ಮತ್ತು ಮರದ ಮುಖ್ಯ ಭಾಗ. ಕಥೆ ಇವರ ಮಗನಾದ ನಂಜುಂಡ ಶ್ರೋತ್ರಿಯನ ಮರಣದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ತಾಯಿ ಭಾಗೀರಥಮ್ಮ, ಗಂಡನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ಮತ್ತು ತನಗೆ ತಿಳಿಯುವ ಮುಂಚೆಯೇ ತಂದೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಮಗು ಚೀನಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಬಹಳ ಒಳ್ಳೆಯ ಪಾತ್ರ - ಕೆಲಸದವಳಾದರೂ ಮನೆಯ ಸದಸ್ಯೆಯಂತೆ ನಡೆಯುವ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯದು.
ಈ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಿದ್ವತ್ತಿನ ಸಂಬಂಧದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಕುಟುಂಬ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರಿನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು ಆದ ಸದಾಶಿವರಾಯರದೇ ಈ ಕುಟುಂಬ. ಇವರಿಗೆ ಒಬ್ಬ ತಮ್ಮ - ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಅಧ್ಯಾಪಕ ಹಾಗು ನಾಟಕಪ್ರಿಯ ಆಧುನಿಕ - ರಾಜಾರಾಯ. ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ಮುಗ್ಧೆ ನಾಗಲಕ್ಷ್ಮಿ. ಇವರ ಮಗ ಪೃಥ್ವಿ.
ಮರಣಿಸಿದ ಪತಿಯ ಬಿ.ಏ ಓದುವ ಆಸೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುವ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ನಂಜನಗೂಡಿನಿಂದ ಮೈಸೂರಿನ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರಸಂಗದೊಂದಿಗೆ ಕಥೆಗೆ ತಿರುವು ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಅತ್ತೆ ಒಪ್ಪದಿದ್ದರೂ ಮಾವನವರು ಒಪ್ಪಿ ಸೊಸೆಯನ್ನು ಕಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಆಕೆ ರಾಜಾರಾಯನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾಳೆ. ಯೌವನಾವಸ್ಥೆಯ ಈರ್ವರ ಸಂಪರ್ಕ ಪರಿಚಯದಿಂದ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ, ಪ್ರೇಮದಿಂದ ಉತ್ಕಟವಾದ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ ತಿರುಗುವುದನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಕಡೆ ತನ್ನ ಮರಣಿಸಿದ ಪತಿಯ ಕುಟುಂಬದ ಕಡೆಗಿನ ಕರ್ತವ್ಯ, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ತನ್ನ ಯೌವನದ ಸಹಜ ವಾಂಛೆಗಳು - ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ಡೋಲಾಯಮಾನವಾದ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯ ಅವಸ್ಥೆ ಮನೋಜ್ಞವಾಗಿ ವರ್ಣಿತವಾಗಿದೆ. ಕೊನೆಗೆ ಆಶೆಯ ಮಹಾಪೂರ ಅವಳ ಧಮನಿಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಆ ಕಾಲಕ್ಕಾದರೂ ಮುಳುಗಿಸಿ ರಾಜಾರಾಯನ ಜೊತೆಗೆ ಮದುವೆ ನಡೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಒಂದಂಶವನ್ನು ಗಮನಿಸಲೇ ಬೇಕು. ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲನೆಯ/ಎರಡನೆಯ ದಶಕದಿಂದ ಮೂರು-ನಾಲ್ಕು ದಶಕಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುವ ಈ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಮದುವೆ ನಡೆಯುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಧವಾ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಮೈಸೂರಂಥ ಸಂಪ್ರದಾಯಸ್ಥ ನಗರ ಸರಿಯಾದ ತಾಣವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಸಂಗತಿ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯ ಯೌವನದ ಬಯಕೆಗಳ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅವಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಕನಸು. ಅವರದು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಉದ್ಗ್ರಂಥವನ್ನು ರಚಿಸಬೇಕೆಂಬ ಹಂಬಲ. ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಅವರಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು ನಮಗೆ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ವಿದ್ವನ್ಮಿತ್ರರು ನಂಜನಗೂಡಿನ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರು. ಇಬ್ಬರೂ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದರು ಅವರಲ್ಲಿರುವ ಭೇದವನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದರೂ ಸೊಗಸಾಗಿ ತೋರಿದ್ದಾರೆ. ಸದಾಶಿವರಾಯರದ್ದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ರೀತಿ. ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬೇಕು, ಗ್ರಂಥರಚನೆ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಹಂಬಲ, ಸ್ವಲ್ಪ ಕೀರ್ತಿಯ ಆಸೆಯೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೂ ಜೀವನಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಹಾಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಎಂಬುದು ಅವರ ರೀತಿ. ಆದರೆ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರದು ಅಪ್ಪಟ ಭಾರತೀಯ ರೀತಿ. ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಸಂದೇಹಗಳನ್ನು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ನೋಡದೆಯೇ ಪರಿಹರಿಸಬಲ್ಲ ವಿದ್ವತ್ತು ಇವರಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಪುಸ್ತಕ ರಚನೆಗೆ ಕೈಹಾಕಿದವರಲ್ಲ. ಕೀರ್ತಿಯ ಲಾಲಸರಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಓದನ್ನೆಲ್ಲ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುವ ಋಷಿಕಲ್ಪ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಇವರದು. ಭೈರಪ್ಪನವರ ideal ಏನು, ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯವೇನು, ಅವರ ಒಲವೆಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಇವರಿಬ್ಬರ ಪಾತ್ರಗಳ ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ಬಗ್ಗೆ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಕಾಳಜಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ವಿಚಾರಧಾರೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸುವಿದಿತ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಹಂಬಲವು ಬೌದ್ಧಿಕ ಸಾಹಚರ್ಯವನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವ ಬಗೆ ಸೊಗಸಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಓದು-ಬರಹ ತಿಳಿಯದ ಪತ್ನಿಯಿಂದ ಬೌದ್ದಿಕ ಸಾಹಚರ್ಯ ಸಿಗದ ರಾಯರಿಗೆ ಶ್ರೀಲಂಕದವಳಾದ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜಿನಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದ ಕರುಣಾ ರತ್ನೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಸಿಗುತ್ತಾಳೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯಾಗಿ ರಾಯರ ಜತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಕರುಣಾಳಿಗೆ ಕ್ರಮೇಣ ರಾಯರು ಅನಿವಾರ್ಯರಾಗುತ್ತಾರ, ಜೀವನದ ಗುರಿಯನ್ನು ತಲುಪಲು ಸಾಧನವಾಗುತ್ತಾರೆ. ರಾಯರಿಗೂ ಹಾಗೇ ಆಗಿ ಇಬ್ಬರೂ ಸಿವಿಲ್ ಮದುವೆ ಕೂಡ ಆಗುತ್ತಾರೆ. ಒಂದಂಶ ಇಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಅಷ್ಟು ಹಿಡಿಸಲಿಲ್ಲ . ಕರುಣಾ ಎಂಬ ಸೊಗಸಾದ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದವಳನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು "ರತ್ನೆ" ಎಂದೇ ರಾಯರಿಂದ ಕರೆಸುತ್ತಾರೆ. ರತ್ನೆಯೆಂಬುದು surname. ಪತಿಪತ್ನಿಯರಿಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಈ surname ಸಂಬೋಧನೆ ಅಷ್ಟು ಸರಿಯಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ - ಇವರಿಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ profession ಗಾಗಿಯೇ ಹತ್ತಿರ ಬಂದದ್ದು, ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಇವರ ಸಂಬಂಧ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಓದುಗರಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹೀಗೆ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೋ ಏನೋ! ದ್ವಿಪತ್ನೀತ್ವದಲ್ಲಿ ಓದದ ಹೆಂಡತಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಓದಿದ ಹೆಂಡತಿಗೆ ತೊಂದರೆ. ಈ ಇಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸದಾಶಿವರಾಯರನ್ನು ಸಿಕ್ಕಿಸಿ ಕೊನೆಯವರೆವಿಗೂ ಒದ್ದಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಏನೂ ತಿಳಿಯದ ಹೆಂಡತಿ ಆತಂಕದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಮನಾಮವನ್ನು ಬರೆದು ದುಗುಡ ಮರೆಯಲು ಯತ್ನಿಸಿ ಮರೆಯುವುದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿನಿಯೂ ಆಗುತ್ತಾಳೆ. ಇದರಿಂದ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಮುಗ್ಧ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನೇ ಕೊಟ್ಟ ಹಾಗೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ನಾಗಲಕ್ಷ್ನ್ಮಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಡುವ ಒಂದು ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆ ಕೂಡ ನಿದರ್ಶನವೆಂಬುದಾಗಿ ಸಾರಿದ್ದಾರೆ.
ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ಮದುವೆಯಾದ ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸಂತೋಷದಿಂದಿದ್ದರೂ ಒಂದೆರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹಳೆಯ ಕುಟುಂಬದ ಬಗ್ಗೆ ನೆನಪು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಜತೆಗೆ ಅವಳಿಗಾಗುವ ಗರ್ಭಪಾತಗಳಿಂದ ಅವಳಿಗೆ ಮಕ್ಕಳಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದೇ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇದಾದ ಮೇಲಂತೂ ತನ್ನ ಮಗನಾದ ಚೀನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಾತ್ಸಲ್ಯ ಅವಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದರೂ ಏನೂ ಮಾಡಲಾರದೆ ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ. ಚೀನಿಯನ್ನು ಕರೆತರುವ ಅವಳ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ವಿಫಲವಾಗಿ ಅವಳ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ದಾರಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯು ಈ ಗರ್ಭಪಾತಗಳೆಲ್ಲ ಅವಳ ಮಾವನವರ ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟೂ ಪುನರ್ವಿವಾಹವಾದದ್ದಕ್ಕೆ ಎಂದು ಬಗೆದು ಮಾನಸಿಕ ರೋಗಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಬರುವ ಮಗನೂ ಸಹ ತನ್ನನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದಾಗ ಅವಳ ರೋಗ ಉಲ್ಬಣಿಸಿ ಸಮಾಧಾನವಿಲ್ಲದೆಯೇ ಕೊರಗುತ್ತಾಳೆ.
ಈಕೆಯ ವಿಧವಾ-ವಿವಾಹ ಮತ್ತು ವಂಶವೃಕ್ಷದ ಕಲ್ಪನೆಯ ನಡುವಿನ ಘರ್ಷಣೆ ಕೆಲವು ಒಳ್ಳೆಯ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸಿದೆ. ಭೈರಪ್ಪನವರು ಎತ್ತುವ ಪ್ರಶ್ನೆ - ಒಂದು ವಂಶವೃಕ್ಷದ ಬೀಜವನ್ನು ಫಲಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತೊಂದು ವಂಶದ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗುವಾಗ ಏನಾಗಬಹುದು - ಎಂಬುದು? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಓದುಗರನ್ನೂ ಕಾಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪುಸ್ತಕ ಓದಿದ ಬಹಳ ದಿನಗಳ ಮೇಲೆಯೂ!
ಬರುಬರುತ್ತಾ ಕೊನೆಯ ನೂರು ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಅಕಸ್ಮಾತ್ತಾಗಿ ಗೋಚರವಾಗುವ ಸತ್ಯ ಶಾಂತರೂ ದಾಂತರೂ ಆದ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರಿಗೂ ಆಘಾತಕರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತದೆ. ಪುತ್ರನ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಮರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಅಲ್ಲಾಡದ ಬೆಟ್ಟದಂಥಿದ್ದ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಈ ಸತ್ಯದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಪೆಟ್ಟು ತಿನ್ನುತ್ತದೆ. (ಅದು ಏನು ಎಂದು ನಾನು ಹೇಳಿದರೆ ಓದುಗರಾದ ನೀವು ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದದೇ ಇರಬಹುದು. ಪುಸ್ತಕ ಓದಿದವರಿಗೆ ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಗೊತ್ತು ತಾನೆ?) ವಂಶದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗೌರವವಿರಿಸಿದ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರಿಗಂತೂ ಈ ಆಘಾತ ಕಷ್ಟಸಹ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ? ಅವರ ವಂಶಗೌರವವೆಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೇ ಬುಡಮೇಲು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಹಿಂದೆ ಆತಂಕ ಮೂಡಿಸುವ ದುವಿಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದು ಬಂದಿದ್ದ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರು ಇಲ್ಲಿಯೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. "ಧರ್ಮದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವವರಿಗೆ ಧರ್ಮವೇ ಮಾರ್ಗ ತೋರುತ್ತದೆ" ಎಂಬ ಅಚಲ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರು ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಆಶ್ರಮಧರ್ಮದ ಪಾಲನೆಯನ್ನೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ನಂಬಲು ಕಷ್ಟ. ಮನೆಯ ಕೆಲಸದವಳಾದ, ಶ್ರೋತ್ರಿಯರಿಗಿಂಥ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಕ್ಕವಳಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ತಿಳಿದ ಒಂದು ಸತ್ಯ ಇವರಿಗೆ ಹೇಗೆ ತಿಳಿಯದೇ ಹೋಯಿತೆಂಬುದು. ಅದೂ ಅದೇ ಊರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದಂಥವರಾದ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರು ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಜನಜನಿತವಾದ ಒಂದು ವಾರ್ತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯದೇ ಹೋದರಲ್ಲಾ ಎಂದು ನಂಬಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟ. ಆದರೂ ಹೇಳುತ್ತಾರಲ್ಲಾ, ಕಾವ್ಯಾಸ್ವಾದನೆಗೆ ಅಥವಾ ರಸಾಸ್ವಾದನೆಗೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಕೋಲ್ರಿಜ್ ಹೇಳಿದ "willing suspension of disbelief". ನಾವೂ ಇಲ್ಲಿ ಅದನ್ನೇ ಆಶ್ರಯಿಸಿದಾಗೆ ಒದುಗರಿಗೆ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಪ್ರಸಂಗ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ಮಹಾಪುರುಷನು ಒದಗಿದ ಕಷ್ಟವನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸಬಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲ ಓದುಗರಿಗೆ ಆಗುವ ಒಂದು ಪಾಠ. ಅದನ್ನು ದರ್ಶನಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿದ ಗಿರೀಶ್ ಕಾರ್ಣಾಡರ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಸಿನಿಮಾ ಕೃತಿ ತಮ್ಮ ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಬಲ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂಬುದು. ಹಾಗೆ ಹೇಳಲು ಕಾರಣ ಸ್ವಲ್ಪವಿದೆಯೋ ಏನೋ! ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯ ಪಾಡು ಎಂಥ ನಾಯಿಗೂ ಬೇಡವೆಂಬಂತೆ ನಿರೂಪಿಸಿದ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಆಧುನಿಕ ಕಾದಂಬರಿಕಾರನ ಮುಸುಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡ "ಸನಾತನಿ" ಎಂಬುದೇ ಆ ಕಾರಣವಿರಬಹುದೇ? ಆಧುನಿಕನಾದ ನನ್ನಲ್ಲೂ ಈ ವಿಷಯ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಳವಳ ಮೂಡಿಸದೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಯುವತಿಯಾದ ಒಬ್ಬ ವಿಧವೆ ಮತ್ತೆ ಮದುವೆಯೇ ಆಗಬಾರದೇ? ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಹೇಗೆ? ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರೆ ಹೇಗೆ? ಇಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿದ್ದರೂ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವುದೇ ಭೈರಪ್ಪನವರ ಕಥನಾಕೌಶಲವೆಂದು ಹೇಳಬೇಕೇ ಹೊರತು "ಅವರು ಹಾಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಸನಾತನಿಗಳು" ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಸರಿಯೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಇನ್ನೊಂದು ಸಣ್ಣ ತಪ್ಪೂ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿದೆ. ಕೊಲಂಬಸನು ಅಮೇರಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದನೆಂದರೆ ಅದು ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದವಾದ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ ಹೊರಟ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಅಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಅವಶೇಷಗಳಿದ್ದವು ಎಂದು ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ತಪ್ಪಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ನನ್ನ ತಿಳಿವಳಿಕೆ. ತಪ್ಪಿದ್ದಲ್ಲಿ ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಿದ್ಧನಾಗಿರುವೆ.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಚಿಂತನೆಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಗ್ರಾಸವಾಗುವ ಈ ವಂಶವೃಕ್ಷ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನೋದಿದ ಅಥವಾ ಓದದ ಇತರರಿಗೆ ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಓದಿ ಏನನ್ನಿಸಿದೆಯೋ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನಾನು ಕುತೂಹಲಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ.
ವಂಶವೃಕ್ಷ ನಂಜನಗೂಡು-ಮೈಸೂರು ಪ್ರಾಂತಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕುಟುಂಬಗಳ ಕಥೆ. ಭೈರಪ್ಪನವರ ಕಥಾಪುಸ್ತಕಗಳ ಹೆಸರುಗಳು ಕಥೆಯನ್ನು ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿಯೂ ಹಾಗೆಯೇ. ಈ ಕಥೆಗೆ "ವಂಶವೃಕ್ಷ" ಎಂಬ ಹೆಸರು ಎಷ್ಟು ಸರಿಯೆಂಬುದು ಪುಸ್ತಕದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ತಿಳಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಕಥೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವೆ ವೇಳೆ ಆ ವೃಕ್ಷ ನಮ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೆಲ್ಲಾ ವ್ಯಾಪಿಸಿಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.
ಕರ್ಮಠರಾದ ಆದರೆ ವಿದ್ವಾಂಸ ಹಾಗು ಯೋಚನಾಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಶ್ರೋತ್ರಿಗಳು ಈ ಕಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರ. ಇವರೇ ಈ ವಂಶವೃಕ್ಷದ ಕಥೆಗೆ ಬೇರು ಮತ್ತು ಮರದ ಮುಖ್ಯ ಭಾಗ. ಕಥೆ ಇವರ ಮಗನಾದ ನಂಜುಂಡ ಶ್ರೋತ್ರಿಯನ ಮರಣದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಗನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ತಾಯಿ ಭಾಗೀರಥಮ್ಮ, ಗಂಡನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ಮತ್ತು ತನಗೆ ತಿಳಿಯುವ ಮುಂಚೆಯೇ ತಂದೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಮಗು ಚೀನಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಬಹಳ ಒಳ್ಳೆಯ ಪಾತ್ರ - ಕೆಲಸದವಳಾದರೂ ಮನೆಯ ಸದಸ್ಯೆಯಂತೆ ನಡೆಯುವ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯದು.
ಈ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಿದ್ವತ್ತಿನ ಸಂಬಂಧದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಕುಟುಂಬ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರಿನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು ಆದ ಸದಾಶಿವರಾಯರದೇ ಈ ಕುಟುಂಬ. ಇವರಿಗೆ ಒಬ್ಬ ತಮ್ಮ - ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಅಧ್ಯಾಪಕ ಹಾಗು ನಾಟಕಪ್ರಿಯ ಆಧುನಿಕ - ರಾಜಾರಾಯ. ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ಮುಗ್ಧೆ ನಾಗಲಕ್ಷ್ಮಿ. ಇವರ ಮಗ ಪೃಥ್ವಿ.
ಮರಣಿಸಿದ ಪತಿಯ ಬಿ.ಏ ಓದುವ ಆಸೆಯನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುವ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ನಂಜನಗೂಡಿನಿಂದ ಮೈಸೂರಿನ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗುವ ಪ್ರಸಂಗದೊಂದಿಗೆ ಕಥೆಗೆ ತಿರುವು ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಅತ್ತೆ ಒಪ್ಪದಿದ್ದರೂ ಮಾವನವರು ಒಪ್ಪಿ ಸೊಸೆಯನ್ನು ಕಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಆಕೆ ರಾಜಾರಾಯನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾಳೆ. ಯೌವನಾವಸ್ಥೆಯ ಈರ್ವರ ಸಂಪರ್ಕ ಪರಿಚಯದಿಂದ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ, ಪ್ರೇಮದಿಂದ ಉತ್ಕಟವಾದ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ ತಿರುಗುವುದನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಕಡೆ ತನ್ನ ಮರಣಿಸಿದ ಪತಿಯ ಕುಟುಂಬದ ಕಡೆಗಿನ ಕರ್ತವ್ಯ, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ತನ್ನ ಯೌವನದ ಸಹಜ ವಾಂಛೆಗಳು - ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ಡೋಲಾಯಮಾನವಾದ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯ ಅವಸ್ಥೆ ಮನೋಜ್ಞವಾಗಿ ವರ್ಣಿತವಾಗಿದೆ. ಕೊನೆಗೆ ಆಶೆಯ ಮಹಾಪೂರ ಅವಳ ಧಮನಿಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಆ ಕಾಲಕ್ಕಾದರೂ ಮುಳುಗಿಸಿ ರಾಜಾರಾಯನ ಜೊತೆಗೆ ಮದುವೆ ನಡೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಒಂದಂಶವನ್ನು ಗಮನಿಸಲೇ ಬೇಕು. ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲನೆಯ/ಎರಡನೆಯ ದಶಕದಿಂದ ಮೂರು-ನಾಲ್ಕು ದಶಕಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುವ ಈ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಮದುವೆ ನಡೆಯುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಧವಾ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಮೈಸೂರಂಥ ಸಂಪ್ರದಾಯಸ್ಥ ನಗರ ಸರಿಯಾದ ತಾಣವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಸಂಗತಿ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯ ಯೌವನದ ಬಯಕೆಗಳ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅವಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಕನಸು. ಅವರದು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಉದ್ಗ್ರಂಥವನ್ನು ರಚಿಸಬೇಕೆಂಬ ಹಂಬಲ. ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಅವರಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು ನಮಗೆ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ವಿದ್ವನ್ಮಿತ್ರರು ನಂಜನಗೂಡಿನ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರು. ಇಬ್ಬರೂ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದರು ಅವರಲ್ಲಿರುವ ಭೇದವನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದರೂ ಸೊಗಸಾಗಿ ತೋರಿದ್ದಾರೆ. ಸದಾಶಿವರಾಯರದ್ದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ರೀತಿ. ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬೇಕು, ಗ್ರಂಥರಚನೆ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಹಂಬಲ, ಸ್ವಲ್ಪ ಕೀರ್ತಿಯ ಆಸೆಯೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೂ ಜೀವನಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಹಾಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಎಂಬುದು ಅವರ ರೀತಿ. ಆದರೆ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರದು ಅಪ್ಪಟ ಭಾರತೀಯ ರೀತಿ. ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಸಂದೇಹಗಳನ್ನು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ನೋಡದೆಯೇ ಪರಿಹರಿಸಬಲ್ಲ ವಿದ್ವತ್ತು ಇವರಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಪುಸ್ತಕ ರಚನೆಗೆ ಕೈಹಾಕಿದವರಲ್ಲ. ಕೀರ್ತಿಯ ಲಾಲಸರಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಓದನ್ನೆಲ್ಲ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುವ ಋಷಿಕಲ್ಪ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಇವರದು. ಭೈರಪ್ಪನವರ ideal ಏನು, ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯವೇನು, ಅವರ ಒಲವೆಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಇವರಿಬ್ಬರ ಪಾತ್ರಗಳ ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ಬಗ್ಗೆ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಕಾಳಜಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ವಿಚಾರಧಾರೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸುವಿದಿತ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಸದಾಶಿವರಾಯರ ಹಂಬಲವು ಬೌದ್ಧಿಕ ಸಾಹಚರ್ಯವನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವ ಬಗೆ ಸೊಗಸಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಓದು-ಬರಹ ತಿಳಿಯದ ಪತ್ನಿಯಿಂದ ಬೌದ್ದಿಕ ಸಾಹಚರ್ಯ ಸಿಗದ ರಾಯರಿಗೆ ಶ್ರೀಲಂಕದವಳಾದ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜಿನಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದ ಕರುಣಾ ರತ್ನೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಸಿಗುತ್ತಾಳೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯಾಗಿ ರಾಯರ ಜತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಕರುಣಾಳಿಗೆ ಕ್ರಮೇಣ ರಾಯರು ಅನಿವಾರ್ಯರಾಗುತ್ತಾರ, ಜೀವನದ ಗುರಿಯನ್ನು ತಲುಪಲು ಸಾಧನವಾಗುತ್ತಾರೆ. ರಾಯರಿಗೂ ಹಾಗೇ ಆಗಿ ಇಬ್ಬರೂ ಸಿವಿಲ್ ಮದುವೆ ಕೂಡ ಆಗುತ್ತಾರೆ. ಒಂದಂಶ ಇಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಅಷ್ಟು ಹಿಡಿಸಲಿಲ್ಲ . ಕರುಣಾ ಎಂಬ ಸೊಗಸಾದ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದವಳನ್ನು ಭೈರಪ್ಪನವರು "ರತ್ನೆ" ಎಂದೇ ರಾಯರಿಂದ ಕರೆಸುತ್ತಾರೆ. ರತ್ನೆಯೆಂಬುದು surname. ಪತಿಪತ್ನಿಯರಿಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಈ surname ಸಂಬೋಧನೆ ಅಷ್ಟು ಸರಿಯಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ - ಇವರಿಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ profession ಗಾಗಿಯೇ ಹತ್ತಿರ ಬಂದದ್ದು, ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಇವರ ಸಂಬಂಧ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಓದುಗರಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹೀಗೆ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೋ ಏನೋ! ದ್ವಿಪತ್ನೀತ್ವದಲ್ಲಿ ಓದದ ಹೆಂಡತಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಓದಿದ ಹೆಂಡತಿಗೆ ತೊಂದರೆ. ಈ ಇಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸದಾಶಿವರಾಯರನ್ನು ಸಿಕ್ಕಿಸಿ ಕೊನೆಯವರೆವಿಗೂ ಒದ್ದಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಏನೂ ತಿಳಿಯದ ಹೆಂಡತಿ ಆತಂಕದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಮನಾಮವನ್ನು ಬರೆದು ದುಗುಡ ಮರೆಯಲು ಯತ್ನಿಸಿ ಮರೆಯುವುದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿನಿಯೂ ಆಗುತ್ತಾಳೆ. ಇದರಿಂದ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಮುಗ್ಧ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನೇ ಕೊಟ್ಟ ಹಾಗೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ನಾಗಲಕ್ಷ್ನ್ಮಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಡುವ ಒಂದು ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆ ಕೂಡ ನಿದರ್ಶನವೆಂಬುದಾಗಿ ಸಾರಿದ್ದಾರೆ.
ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ಮದುವೆಯಾದ ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸಂತೋಷದಿಂದಿದ್ದರೂ ಒಂದೆರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹಳೆಯ ಕುಟುಂಬದ ಬಗ್ಗೆ ನೆನಪು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಜತೆಗೆ ಅವಳಿಗಾಗುವ ಗರ್ಭಪಾತಗಳಿಂದ ಅವಳಿಗೆ ಮಕ್ಕಳಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದೇ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇದಾದ ಮೇಲಂತೂ ತನ್ನ ಮಗನಾದ ಚೀನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಾತ್ಸಲ್ಯ ಅವಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದರೂ ಏನೂ ಮಾಡಲಾರದೆ ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ. ಚೀನಿಯನ್ನು ಕರೆತರುವ ಅವಳ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ವಿಫಲವಾಗಿ ಅವಳ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ದಾರಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯು ಈ ಗರ್ಭಪಾತಗಳೆಲ್ಲ ಅವಳ ಮಾವನವರ ಮನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟೂ ಪುನರ್ವಿವಾಹವಾದದ್ದಕ್ಕೆ ಎಂದು ಬಗೆದು ಮಾನಸಿಕ ರೋಗಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಬರುವ ಮಗನೂ ಸಹ ತನ್ನನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದಾಗ ಅವಳ ರೋಗ ಉಲ್ಬಣಿಸಿ ಸಮಾಧಾನವಿಲ್ಲದೆಯೇ ಕೊರಗುತ್ತಾಳೆ.
ಈಕೆಯ ವಿಧವಾ-ವಿವಾಹ ಮತ್ತು ವಂಶವೃಕ್ಷದ ಕಲ್ಪನೆಯ ನಡುವಿನ ಘರ್ಷಣೆ ಕೆಲವು ಒಳ್ಳೆಯ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸಿದೆ. ಭೈರಪ್ಪನವರು ಎತ್ತುವ ಪ್ರಶ್ನೆ - ಒಂದು ವಂಶವೃಕ್ಷದ ಬೀಜವನ್ನು ಫಲಿಸಿದ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತೊಂದು ವಂಶದ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗುವಾಗ ಏನಾಗಬಹುದು - ಎಂಬುದು? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಓದುಗರನ್ನೂ ಕಾಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪುಸ್ತಕ ಓದಿದ ಬಹಳ ದಿನಗಳ ಮೇಲೆಯೂ!
ಬರುಬರುತ್ತಾ ಕೊನೆಯ ನೂರು ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಅಕಸ್ಮಾತ್ತಾಗಿ ಗೋಚರವಾಗುವ ಸತ್ಯ ಶಾಂತರೂ ದಾಂತರೂ ಆದ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರಿಗೂ ಆಘಾತಕರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತದೆ. ಪುತ್ರನ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಮರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಅಲ್ಲಾಡದ ಬೆಟ್ಟದಂಥಿದ್ದ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಈ ಸತ್ಯದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಪೆಟ್ಟು ತಿನ್ನುತ್ತದೆ. (ಅದು ಏನು ಎಂದು ನಾನು ಹೇಳಿದರೆ ಓದುಗರಾದ ನೀವು ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದದೇ ಇರಬಹುದು. ಪುಸ್ತಕ ಓದಿದವರಿಗೆ ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಗೊತ್ತು ತಾನೆ?) ವಂಶದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗೌರವವಿರಿಸಿದ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರಿಗಂತೂ ಈ ಆಘಾತ ಕಷ್ಟಸಹ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ? ಅವರ ವಂಶಗೌರವವೆಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೇ ಬುಡಮೇಲು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಹಿಂದೆ ಆತಂಕ ಮೂಡಿಸುವ ದುವಿಧೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದು ಬಂದಿದ್ದ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರು ಇಲ್ಲಿಯೂ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. "ಧರ್ಮದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವವರಿಗೆ ಧರ್ಮವೇ ಮಾರ್ಗ ತೋರುತ್ತದೆ" ಎಂಬ ಅಚಲ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರು ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಆಶ್ರಮಧರ್ಮದ ಪಾಲನೆಯನ್ನೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ನಂಬಲು ಕಷ್ಟ. ಮನೆಯ ಕೆಲಸದವಳಾದ, ಶ್ರೋತ್ರಿಯರಿಗಿಂಥ ಸ್ವಲ್ಪ ಚಿಕ್ಕವಳಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ತಿಳಿದ ಒಂದು ಸತ್ಯ ಇವರಿಗೆ ಹೇಗೆ ತಿಳಿಯದೇ ಹೋಯಿತೆಂಬುದು. ಅದೂ ಅದೇ ಊರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದಂಥವರಾದ ಶ್ರೋತ್ರಿಯರು ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಜನಜನಿತವಾದ ಒಂದು ವಾರ್ತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯದೇ ಹೋದರಲ್ಲಾ ಎಂದು ನಂಬಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟ. ಆದರೂ ಹೇಳುತ್ತಾರಲ್ಲಾ, ಕಾವ್ಯಾಸ್ವಾದನೆಗೆ ಅಥವಾ ರಸಾಸ್ವಾದನೆಗೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಕೋಲ್ರಿಜ್ ಹೇಳಿದ "willing suspension of disbelief". ನಾವೂ ಇಲ್ಲಿ ಅದನ್ನೇ ಆಶ್ರಯಿಸಿದಾಗೆ ಒದುಗರಿಗೆ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಪ್ರಸಂಗ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ಮಹಾಪುರುಷನು ಒದಗಿದ ಕಷ್ಟವನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸಬಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲ ಓದುಗರಿಗೆ ಆಗುವ ಒಂದು ಪಾಠ. ಅದನ್ನು ದರ್ಶನಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿದ ಗಿರೀಶ್ ಕಾರ್ಣಾಡರ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಸಿನಿಮಾ ಕೃತಿ ತಮ್ಮ ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಬಲ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂಬುದು. ಹಾಗೆ ಹೇಳಲು ಕಾರಣ ಸ್ವಲ್ಪವಿದೆಯೋ ಏನೋ! ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯ ಪಾಡು ಎಂಥ ನಾಯಿಗೂ ಬೇಡವೆಂಬಂತೆ ನಿರೂಪಿಸಿದ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಆಧುನಿಕ ಕಾದಂಬರಿಕಾರನ ಮುಸುಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡ "ಸನಾತನಿ" ಎಂಬುದೇ ಆ ಕಾರಣವಿರಬಹುದೇ? ಆಧುನಿಕನಾದ ನನ್ನಲ್ಲೂ ಈ ವಿಷಯ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಳವಳ ಮೂಡಿಸದೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಯುವತಿಯಾದ ಒಬ್ಬ ವಿಧವೆ ಮತ್ತೆ ಮದುವೆಯೇ ಆಗಬಾರದೇ? ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಹೇಗೆ? ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರೆ ಹೇಗೆ? ಇಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿದ್ದರೂ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವುದೇ ಭೈರಪ್ಪನವರ ಕಥನಾಕೌಶಲವೆಂದು ಹೇಳಬೇಕೇ ಹೊರತು "ಅವರು ಹಾಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಸನಾತನಿಗಳು" ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಸರಿಯೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಇನ್ನೊಂದು ಸಣ್ಣ ತಪ್ಪೂ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿದೆ. ಕೊಲಂಬಸನು ಅಮೇರಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದನೆಂದರೆ ಅದು ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದವಾದ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ ಹೊರಟ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಅಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಮೂರ್ತಿಗಳ ಅವಶೇಷಗಳಿದ್ದವು ಎಂದು ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ತಪ್ಪಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ನನ್ನ ತಿಳಿವಳಿಕೆ. ತಪ್ಪಿದ್ದಲ್ಲಿ ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಿದ್ಧನಾಗಿರುವೆ.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಚಿಂತನೆಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಗ್ರಾಸವಾಗುವ ಈ ವಂಶವೃಕ್ಷ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನೋದಿದ ಅಥವಾ ಓದದ ಇತರರಿಗೆ ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಓದಿ ಏನನ್ನಿಸಿದೆಯೋ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನಾನು ಕುತೂಹಲಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ.
Sunday, October 22, 2006
ನಮ್ಮ ಸಿನಿಮಾ ಸಂಗೀತದ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು
ಈ ನಡುವೆ ಜೀಟಿವಿ ಮತ್ತು ಈಟಿವಿ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ "ಸರಿಗಮಪ" ಮತ್ತು "ಎದೆ ತುಂಬಿ ಹಾಡುವೆನು" ಎಂಬ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. ಅದೂ ಈಚೆಗಂತೂ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು ಚಿಕ್ಕ ಮಕ್ಕಳು. ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಪರರ ಮಕ್ಕಳಾಗಲಿ - ಏನಾದರೂ ಮಾಡಿದರೆ ನೋಡುವವರಿಗೆ ಸಂತೋಷವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನರಿತ ಟಿವಿಯವರು ಮಕ್ಕಳ ಸಂಗೀತದ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಿಂದ ನೋಡುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವೇ ಇಲ್ಲ.
ಈ ಸಂಗೀತದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹಾಡುವುದು ಸಿನೆಮಾಗಳ ಗೀತೆಗಳನ್ನು. ಜೀ ಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದೀ ಗೀತೆಗಳಾದರೆ, ಈಟಿವಿ ಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಗೀತೆಗಳು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಎಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯವೇ ಆಗಿರಲಿ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆಯ ವಿಷಾದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ.
ಸಿನಿಮಾ ಗೀತೆಗಳು ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಕೇಳುತ್ತವೆ. ರೇಡಿಯೋದಲ್ಲಾಗಲಿ ಟಿವಿಯಲ್ಲಾಗಲಿ ಸರ್ವದಾ ಇದೇ ಬರುತ್ತಿರುವುದು. ಎಲ್ಲ ಸಿನಿಮಾ ಗೀತೆಗಳು ಮಧುರವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೆಲವಾದರೂ ಬಹಳ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಮಧುರವಾಗಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ. ಈ ಗೀತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಆಯ್ದು ಹಾಡುವುದು ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಿಗಿರುವ ಸ್ಪರ್ಧೆ. ಆಯ್ದು ಹಾಡುವುದು ಎಂದರೆ ಏನರ್ಥ? ಮೂಲದ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ ಅಥವಾ ಗಾಯಕಿ ಹೇಗೆ ಹಾಡಿದ್ದರೋ ಅಲ್ಲಿನ ಯಥಾವತ್ತಾದ ಅನುಕರಣೆ ಮಾಡುವುದು. ಅಲ್ಲೇನಾದರೂ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಈ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳೂ ಅದೇ ತಪ್ಪು ಮಾಡಬೇಕು. ಮಖ್ಖಿ ಕಾ ಮಖ್ಖಿ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದದ್ದೇ ಅಲ್ಲವೇ? ಇದರ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ ನನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ಹಾಡನ್ನು ಅನುಕರಿಸಿ ಹಾಡಿದರೆ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಗಿಟ್ಟಿಸುವ ಹಾಡುಗಾರರಿಗೆ ಅವರ ಸಂಗೀತ-ಶಕ್ತಿಯ ಅಳೆಯುವ ಸ್ಪರ್ಧೆಯೇ ಇದು? ಮಧುರವಾದ ಕಂಠ, ಒಟ್ಟಾರೆ ಮೂಡುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಮತ್ತು ಹಾಡಿನ ಸ್ಮರಣೆ - ಇವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಷ್ಟು ಮಾತ್ರವಿದ್ದರೆ ಒಂದು ನಿರ್ಜೀವವಾದ ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟೇ ನಿರ್ಜೀವವಾದ ಟೇಪ್ ಪ್ಲೇಯರ್ ಇದೇ ಕೆಲಸವನ್ನು ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದಲ್ಲ?
ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಪಾಲಕರನ್ನು ನೋಡಬೇಕು - ಘನವಾದ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಅವರ ನಂಬಿಕೆ. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ ಸರಿ, ಅವರ ಪಾಲಕರಿಗೆ ತಿಳಿಯಬೇಡವೇ? ಸಂಗೀತವಿರುವುದು ಅನುಕರಣೆಯಲ್ಲೇ? ಈ ಮಕ್ಕಳ ನಿಜವಾದ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆಯೇ?
ಇನ್ನೊಂದು ನನಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗದ ಸಂಗತಿಯೇನೆಂದರೆ ಚಿಕ್ಕವಯಸ್ಸಿನ ಈ ಮಕ್ಕಳಿಂದ ಅಸಂಬದ್ಧ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿಸುವುದು. ಇಂದು ನೋಡಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲೇ ಒಬ್ಬ ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ವರ್ಷದ ಹುಡುಗ ಒಬ್ಬ ಭಗ್ನಪ್ರೇಮಿ ಹಾಡುವ - "ನಲಿವಾ ಗುಲಾಬಿ ಹೂವೆ,.... ನಿನಗೇ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಒಲವೋ, ಅರಿಯೆ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಛಲವೋ" ಎಂದು ಹಾಡಿದ. ಅರ್ಥವೂ ತಿಳಿಯದ ವಯಸ್ಸಿನ ಆ ಬಾಲನ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ಈ ಹಾಡು ಎಷ್ಟು ಸಮಂಜಸ? ಈ ರೀತಿಯ ಅಸಂಬದ್ಧ ಹಾಡುಗಳೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲೆಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಎಸ್.ಪಿ.ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ರವರು ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳನ್ನು ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಮೀರಿದ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವುದು ತಪ್ಪೆಂದು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಿಂದಿಯ ಜೀಯಲ್ಲಂತೂ ಬಿಡಿ, ಬಪ್ಪಿ ಲಹಿರಿ, ಅಲ್ಕಾ ಯಾಗ್ನಿಕ್ ಮತ್ತು ಅಭಿಜಿತ್ ಅವರಿಗೆ ಇದರ ಪರಿವೆಯೇ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಆ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡುವಂತೆ ಹುರಿದುಂಬಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರಿಂದ ಒಂದಂತೂ ಖಾತ್ರಿ - ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಾತಾಪಿತೃಗಳು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಕಳಿಸುತ್ತಾರೆಂಬುದು.
ಈ ಸಿನಿಮಾ ಸಂಗೀತ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನೋರಂಜನೆಯನ್ನೊದಗಿಸಿದ್ದರೂ ಇದನ್ನೇ ಸಂಗೀತ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಮಾನದಂಡವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ಎಷ್ಟು ಸರಿ? ಮಕ್ಕಳ ಅದ್ಭುತಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಗೊಳಿಸಲು ಬೇರೆ ಮಾರ್ಗಗಳಿದ್ದೇ ಇವೆ.
ಒಂದು ರಾಗವನ್ನು ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹಾಡಬಲ್ಲರು, ಒಂದು ಪದ್ಯದ ಅಥವಾ ಶ್ಲೋಕದ ಗಮಕವಾಚನವನ್ನು ಹೇಗೆ ಮಾಡಬಲ್ಲರು, ಇವರ ತಾಲಜ್ಞಾನ ಹೇಗೆ - ಇವೇ ಮುಂತಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದರೆ ಒಂದು ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳಿಗೇ ಅಲ್ಲ, ಯುವಜನರಿಗೂ, ದೊಡ್ಡವರಿಗೂ ಈ ಸ್ಪರ್ಧಾಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಇಡಬಹುದು. ಈ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಶ್ರೋತೃಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಂಗೀತದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕೊಡುವುದಲ್ಲದೆ, ಸಂಗೀತದ ಕಲಿಕೆಗೂ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ ಟಿವಿ ಎಂಬ ತಮಿಳಿನ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಿದ್ದ ನೆನಪು ನನಗೆ. ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡದ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಂತೂ ಈ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ತಪ್ಪಿಯೂ ಕೂಡ ಮೂಡಿಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಮೂಡಿದರೆ ನೋಡುವುದು ಯಾರು ಎಂದು ಅವರು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ನೀವು ವೀಕ್ಷಕರ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಏರಿಸಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ. ನೀವೇನನ್ನುತ್ತೀರಿ?
ಈ ಸಂಗೀತದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹಾಡುವುದು ಸಿನೆಮಾಗಳ ಗೀತೆಗಳನ್ನು. ಜೀ ಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದೀ ಗೀತೆಗಳಾದರೆ, ಈಟಿವಿ ಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಗೀತೆಗಳು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಎಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯವೇ ಆಗಿರಲಿ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆಯ ವಿಷಾದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ.
ಸಿನಿಮಾ ಗೀತೆಗಳು ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಕೇಳುತ್ತವೆ. ರೇಡಿಯೋದಲ್ಲಾಗಲಿ ಟಿವಿಯಲ್ಲಾಗಲಿ ಸರ್ವದಾ ಇದೇ ಬರುತ್ತಿರುವುದು. ಎಲ್ಲ ಸಿನಿಮಾ ಗೀತೆಗಳು ಮಧುರವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕೆಲವಾದರೂ ಬಹಳ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಮಧುರವಾಗಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ. ಈ ಗೀತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಆಯ್ದು ಹಾಡುವುದು ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಿಗಿರುವ ಸ್ಪರ್ಧೆ. ಆಯ್ದು ಹಾಡುವುದು ಎಂದರೆ ಏನರ್ಥ? ಮೂಲದ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ ಅಥವಾ ಗಾಯಕಿ ಹೇಗೆ ಹಾಡಿದ್ದರೋ ಅಲ್ಲಿನ ಯಥಾವತ್ತಾದ ಅನುಕರಣೆ ಮಾಡುವುದು. ಅಲ್ಲೇನಾದರೂ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಈ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳೂ ಅದೇ ತಪ್ಪು ಮಾಡಬೇಕು. ಮಖ್ಖಿ ಕಾ ಮಖ್ಖಿ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದದ್ದೇ ಅಲ್ಲವೇ? ಇದರ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ ನನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ಹಾಡನ್ನು ಅನುಕರಿಸಿ ಹಾಡಿದರೆ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ಗಿಟ್ಟಿಸುವ ಹಾಡುಗಾರರಿಗೆ ಅವರ ಸಂಗೀತ-ಶಕ್ತಿಯ ಅಳೆಯುವ ಸ್ಪರ್ಧೆಯೇ ಇದು? ಮಧುರವಾದ ಕಂಠ, ಒಟ್ಟಾರೆ ಮೂಡುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಮತ್ತು ಹಾಡಿನ ಸ್ಮರಣೆ - ಇವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಷ್ಟು ಮಾತ್ರವಿದ್ದರೆ ಒಂದು ನಿರ್ಜೀವವಾದ ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟೇ ನಿರ್ಜೀವವಾದ ಟೇಪ್ ಪ್ಲೇಯರ್ ಇದೇ ಕೆಲಸವನ್ನು ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದಲ್ಲ?
ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಪಾಲಕರನ್ನು ನೋಡಬೇಕು - ಘನವಾದ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಅವರ ನಂಬಿಕೆ. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ ಸರಿ, ಅವರ ಪಾಲಕರಿಗೆ ತಿಳಿಯಬೇಡವೇ? ಸಂಗೀತವಿರುವುದು ಅನುಕರಣೆಯಲ್ಲೇ? ಈ ಮಕ್ಕಳ ನಿಜವಾದ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆಯೇ?
ಇನ್ನೊಂದು ನನಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗದ ಸಂಗತಿಯೇನೆಂದರೆ ಚಿಕ್ಕವಯಸ್ಸಿನ ಈ ಮಕ್ಕಳಿಂದ ಅಸಂಬದ್ಧ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿಸುವುದು. ಇಂದು ನೋಡಿದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲೇ ಒಬ್ಬ ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ವರ್ಷದ ಹುಡುಗ ಒಬ್ಬ ಭಗ್ನಪ್ರೇಮಿ ಹಾಡುವ - "ನಲಿವಾ ಗುಲಾಬಿ ಹೂವೆ,.... ನಿನಗೇ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಒಲವೋ, ಅರಿಯೆ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಛಲವೋ" ಎಂದು ಹಾಡಿದ. ಅರ್ಥವೂ ತಿಳಿಯದ ವಯಸ್ಸಿನ ಆ ಬಾಲನ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ಈ ಹಾಡು ಎಷ್ಟು ಸಮಂಜಸ? ಈ ರೀತಿಯ ಅಸಂಬದ್ಧ ಹಾಡುಗಳೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲೆಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಎಸ್.ಪಿ.ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ರವರು ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳನ್ನು ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಮೀರಿದ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವುದು ತಪ್ಪೆಂದು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಿಂದಿಯ ಜೀಯಲ್ಲಂತೂ ಬಿಡಿ, ಬಪ್ಪಿ ಲಹಿರಿ, ಅಲ್ಕಾ ಯಾಗ್ನಿಕ್ ಮತ್ತು ಅಭಿಜಿತ್ ಅವರಿಗೆ ಇದರ ಪರಿವೆಯೇ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಆ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡುವಂತೆ ಹುರಿದುಂಬಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರಿಂದ ಒಂದಂತೂ ಖಾತ್ರಿ - ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಾತಾಪಿತೃಗಳು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಕಳಿಸುತ್ತಾರೆಂಬುದು.
ಈ ಸಿನಿಮಾ ಸಂಗೀತ ಒಳ್ಳೆಯ ಮನೋರಂಜನೆಯನ್ನೊದಗಿಸಿದ್ದರೂ ಇದನ್ನೇ ಸಂಗೀತ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಮಾನದಂಡವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ಎಷ್ಟು ಸರಿ? ಮಕ್ಕಳ ಅದ್ಭುತಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಗೊಳಿಸಲು ಬೇರೆ ಮಾರ್ಗಗಳಿದ್ದೇ ಇವೆ.
ಒಂದು ರಾಗವನ್ನು ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹಾಡಬಲ್ಲರು, ಒಂದು ಪದ್ಯದ ಅಥವಾ ಶ್ಲೋಕದ ಗಮಕವಾಚನವನ್ನು ಹೇಗೆ ಮಾಡಬಲ್ಲರು, ಇವರ ತಾಲಜ್ಞಾನ ಹೇಗೆ - ಇವೇ ಮುಂತಾದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದರೆ ಒಂದು ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳಿಗೇ ಅಲ್ಲ, ಯುವಜನರಿಗೂ, ದೊಡ್ಡವರಿಗೂ ಈ ಸ್ಪರ್ಧಾಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಇಡಬಹುದು. ಈ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಶ್ರೋತೃಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಂಗೀತದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕೊಡುವುದಲ್ಲದೆ, ಸಂಗೀತದ ಕಲಿಕೆಗೂ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ ಟಿವಿ ಎಂಬ ತಮಿಳಿನ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಿದ್ದ ನೆನಪು ನನಗೆ. ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡದ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಂತೂ ಈ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ತಪ್ಪಿಯೂ ಕೂಡ ಮೂಡಿಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಮೂಡಿದರೆ ನೋಡುವುದು ಯಾರು ಎಂದು ಅವರು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ನೀವು ವೀಕ್ಷಕರ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಏರಿಸಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ. ನೀವೇನನ್ನುತ್ತೀರಿ?
Wednesday, October 18, 2006
I've been tagged!
I got tagged by Bellur RK and now I have to respond. But this set of questions is interesting and calls for quite some thought on my blogging. Anyway, here goes...
For the moment, I suppose I am OK - but I am not completely satisfied with my blog - look or contentwise.
Lookwise:
I keep looking for new themes as I am pretty lazy to do HTML by myself. Blogspot beta was on and so I decided to use that. But some Kannada unicode fonts don't show up well in Firefox. Well, a lazy guy can't have it all! What else can I say?
I have used my blog more as a tool to verbalize my thoughts. It has given me quite some practice - and so I have gone from typing up rants in 5 minutes to taking some serious time to write a single piece. As I had mentioned in one of my earlier posts, a blog post was intended to create a brain-dump of that moment. But nowadays I am trying to actually think about something and then write it as opposed to reacting to things that happen around me. For example, my posts on traffic in Bangalore were invariably posted after I got delayed in a traffic jam. I want to go from this reactive stage to a stage where I actually research a particular topic and then do a write up on it.
So, the answer is that I am satisfied with a blog post just after I've posted it - but when I re-read it after a couple of weeks, I go ..."I should have probably written that differently".
I am satisfied also because now, I have a personal soap box to hold forth on things that have caught my fancy. This satisfaction becomes happiness when I see comments on some of my posts from people I had never known before. It is really gratifying to see that some smart people are interested in what I write.
2. Does your family know about your blog?
Yes. If I particularly like a post I've written (or on other blogs as well), I make sure I get my wife and parents to read that and get their feedback. And I won't stop till they say that they've liked the piece ;)
3. Do you feel embarrassed to let your friends know about your blog or you just consider it as a private thing?
I don't feel embarrassed to let my friends know about my blog. But yes, I consider it as a kind of private thing. If somebody comes across my blog, I welcome that and then it is public. It is private in the sens that I don't advertise my blog with friends.
4. Did blogs cause positive changes in your thoughts?
I had written before - but not as much and definitely not with such regularity. As others have mentioned, blog posts are very effective in organizing and verbalizing thoughts. I like to read a good post as much as the next guy and so strive to write in such a way that my thoughts seem organized. :) So you could say that my blog posting has caused some positive changes in my thoughts. Now, everytime I encounter something, I think - "hmm.. should I blog about this?" and this is probably more than twice a day. But the frequency of my posts is something different - but the fact that my thoughts get slightly better organized upon reflection is a welcome change.
Other blogs (I haven't created a blog roll of mine yet) have also caused good changes. The words of the good saint tyAgarAja are made to echo in my ears when I read them. "endaro mahAnubhAvulu andariki mA vandamulu".
5. Do you only open the blogs of those who comment on your blog or you love to go and discover more by yourself?
No. In fact, I look at many blogs and comment on a few of them. And I may or may not get comments from those blogs I comment on. My comments are different from my blogs. It is far easier to comment than write a good post.
6. What does visitors counter mean to you? Do you care about putting it in your blog?
I do have a visitor counter on my blog. It lets me rate myself - more the hits on a particular piece, better (or more controversial) the post.
7. Did you try to imagine your fellow bloggers and give them real pictures?
I have not met any fellow blogger in person. And I don't have any (probably just 1 or 2) pictures on my blog either.8. Do you think there is a real benefit for blogging?
Of course! Otherwise it wouldn't be as popular and this post wouldn't get typed either! Interaction with other human beings and minds is a fundamental trait for all of us and blogging is a very good way to do that. Some blog posts are therapeutic in nature too!Before blogging, one had to basically look at readers' mails to the editor in the newspapers to understand what *real* people thought on issues and even there you could see some regulars! Blogging, otoh, provides each person with a way to communicate his/her ideas to the wide world. What could be cooler than this?
9. Do you think that bloggers’ society is isolated from real world or interacts with events?
No. Bloggers can't write in a vacuum. Bloggers write in the real world too! They react to events in the real world!
10. Does criticism annoy you or do you feel it’s a normal thing?
No. Everyone is entitled to his/her own opinion. Criticism, as long it is constructive and educative, is welcome. Otherwise I try to tolerate it. Fortunately (or otherwise), I have not been subjected to criticism on my blog. I suppose my blog has to mature more.11. Do you fear some political blogs and avoid them ?
I don't fear political blogs. But I avoid them ;)
Actually, I read a few political blogs on India and the US. Extreme left leaning (as well as extremely right leaning) blogs amuse me - but I don't frequent them.
12. Did you get shocked by the arrest of some bloggers?
No. People, who also happen to have blogged, get arrested. Even if they hadn't blogged, most of those arrested would have been eventually arrested. So... I suppose I should say I am not shocked.
13. Did you think about what will happen to your blog after you die?
Actually I have. It will be an interesting thing. A blog with no new posts. Like an online museum to the thoughts of a person. In the future, somebody could look for my blog and probably think "What primitive thoughts!" or "This guy should've been born now" or "This guy had way too much time on his hands" ;)
14. What do you like to hear? What’s the song you might like to put a link to in your blog?
I like good music and a wide variety of it. Carnatic music used to be my favorite - and probably still is - but with a lot lesser intensity than before. I would like an instrumental AlApana (flute/veena/violin) of one of several ragas like kalyANi, shankarAbharaNa, tODi... As I kept writing names of these rAgas, I saw that I like a rAga depending on my mood. Though I used to like vocal music, I am not a big fan of the current brood of singers - they murder the sAhitya and sing with absolutely no bhAva. Let me leave that as the topic for a separate post.
OK, I suppose I have answered all the questions to get me off the tagged hook. Anybody who reads this, is welcome to answer these questions in their blog.
Thursday, October 12, 2006
More on Karnad, Bhyrappa, Tipu Sultan etc., (response to a comment)
I started writing this as a response to a comment that December Stud had made. Since it became a much bigger piece, I decided to make it a separate post.
December Stud (DS in the piece below),
You've agreed throughout in your comment with whatever Chi.Mu and NSL said.But in the end you ask the question, "why the controversy?". This is basically coming back to square one. I agree that Shankaramurthy might have done it just to polarise society and get votes and so on. But there are other internal and important issues. Since it has been raised now, it is better to beat it to death completely so that it can never raise its head again.
Do you believe it is OK if a text book hails Tipu Sultan as a hero just because the government believes that calling him a hero will appease minorities which will then lead to communal harmony? You've already shown that you agree that Tipu has committed those atrocities. So, at the very best, Tipu is a gray character more on the darker side than a pearly white all-good side. I think most detached observers will agree with this characterization.
Now, do you think that relationships between communities can be based on deception and lies? In other words, should it be "forgive and forget" (implying knowledge of atrocities and then consciously acknowledge it and ask for forgiveness - just as America has done with Native Americans) or "deny and maintain status quo" (Politicians starting from Gandhi and Nehru have gone the minority appeasement route and they just managed to create Pakistan and the Babri Masjid demolition controversy)? If "forgive and forget" had really been used, so many people probably would not have been killed and this unnecessary tension between the two communities might not have existed.
If the truth of the matter that Tipu was a dark gray character is acknowledged, history would have played its role of conveying the truth well. History, as I see it, has its value mainly in showing us the good and bad of the past so that we in the present can learn from them.
If people also acknowledge that he destroyed 8000 temples and converted thousands of people to Islam by the sword - but also gave a pittance of a dENige (done when Tipu was mentally fragile) to Shringeri and Nanjanagud and even ShrIrangapaTTaNa - what should Tipu be seen as? In light of the letters that Tipu wrote to the Sultans of Afghanistan and the inscription on his sword, you tell me what Tipu should be seen as. Objectively.
Lot of people have this thought in the corner of their minds that to be objective, one must support both Hindus and Muslims and that is why, DS, you probably did that (still :)) thing in your comment. But in this case, an objective - not saffron or green colored - view will still lead you or any one to see that Tipu was a bigot. Now, being a bigot might be fine from a Muslim perspective - which is the main problem - as Tipu did whatever his Holy Quran told him. But an objective consideration will lead you just to this. But let's not go there for now.
If this fact of Tipu's bigotry is wilfully suppressed and children are taught something else (a la glorious romantic novels from Bhagwan Gidwani) to subserve an ideology or a mistaken notion that appeasement leads to the common good, I feel that the Government is doing something dangerous. Instead of releasing the pent-up pressure in a pressure cooker, people are just trying to be indifferent to it. A little more time and it just might just explode causing a lot of harm to everybody, concerned or not. This resentment of the other community is exactly that. Acknowledge its existence and the root cause for it and try to alleviate it. Denying that the problem exists is just like the ostrich putting its head in the sand. Systematic indifference from the government is the cause for all the Hindu-Muslim clashes happening now.
If this is done, actually the BJP will suffer in the polls as it will have no plank to stand on. So far, it has used only Ramjanmabhumi and the image of Hindus as victims and images of glorious Hindu past (very similar to the Muslim League's pitch to Muslims) to garner votes. If everybody is educated, then politics will become issue-based and not caste/religion based which will be quite a welcome change for India. Shrewd politicians across the political spectrum (the Communists, the Congress and the BJP) have foreseen this problem and it appears that they want to keep the flame of hate burning to provide heat for themselves.
Otherwise the country might just become prosperous! And politicians will be given no easy plank to stand on! Of these, the people with the most simplistic and stupidest ideology are the Left and they are the ones who back the Islamists to the hilt also. These guys have the unique ability to see the world only in terms of the oppressors and the oppressed. And they use this perverse perspective everywhere. It is they who want to rewrite all history in that light (or should I say darkness?). Also, communism is the one ideology that thrives only in strife and poverty. So it is they who really want to keep the country poor and illiterate to serve their own selfish needs.
In my opinion, educating people about the truth is what is necessary and this is always better than any stupid revolution. What is happening now is precisely the opposite and that is why VijayaKarnataka (in spite of its being bought over by the Times of India group) should be commended for trying to bring this to light and educating the public.
Thank you for the thought-provoking comments.
December Stud (DS in the piece below),
You've agreed throughout in your comment with whatever Chi.Mu and NSL said.But in the end you ask the question, "why the controversy?". This is basically coming back to square one. I agree that Shankaramurthy might have done it just to polarise society and get votes and so on. But there are other internal and important issues. Since it has been raised now, it is better to beat it to death completely so that it can never raise its head again.
Do you believe it is OK if a text book hails Tipu Sultan as a hero just because the government believes that calling him a hero will appease minorities which will then lead to communal harmony? You've already shown that you agree that Tipu has committed those atrocities. So, at the very best, Tipu is a gray character more on the darker side than a pearly white all-good side. I think most detached observers will agree with this characterization.
Now, do you think that relationships between communities can be based on deception and lies? In other words, should it be "forgive and forget" (implying knowledge of atrocities and then consciously acknowledge it and ask for forgiveness - just as America has done with Native Americans) or "deny and maintain status quo" (Politicians starting from Gandhi and Nehru have gone the minority appeasement route and they just managed to create Pakistan and the Babri Masjid demolition controversy)? If "forgive and forget" had really been used, so many people probably would not have been killed and this unnecessary tension between the two communities might not have existed.
If the truth of the matter that Tipu was a dark gray character is acknowledged, history would have played its role of conveying the truth well. History, as I see it, has its value mainly in showing us the good and bad of the past so that we in the present can learn from them.
If people also acknowledge that he destroyed 8000 temples and converted thousands of people to Islam by the sword - but also gave a pittance of a dENige (done when Tipu was mentally fragile) to Shringeri and Nanjanagud and even ShrIrangapaTTaNa - what should Tipu be seen as? In light of the letters that Tipu wrote to the Sultans of Afghanistan and the inscription on his sword, you tell me what Tipu should be seen as. Objectively.
Lot of people have this thought in the corner of their minds that to be objective, one must support both Hindus and Muslims and that is why, DS, you probably did that (still :)) thing in your comment. But in this case, an objective - not saffron or green colored - view will still lead you or any one to see that Tipu was a bigot. Now, being a bigot might be fine from a Muslim perspective - which is the main problem - as Tipu did whatever his Holy Quran told him. But an objective consideration will lead you just to this. But let's not go there for now.
If this fact of Tipu's bigotry is wilfully suppressed and children are taught something else (a la glorious romantic novels from Bhagwan Gidwani) to subserve an ideology or a mistaken notion that appeasement leads to the common good, I feel that the Government is doing something dangerous. Instead of releasing the pent-up pressure in a pressure cooker, people are just trying to be indifferent to it. A little more time and it just might just explode causing a lot of harm to everybody, concerned or not. This resentment of the other community is exactly that. Acknowledge its existence and the root cause for it and try to alleviate it. Denying that the problem exists is just like the ostrich putting its head in the sand. Systematic indifference from the government is the cause for all the Hindu-Muslim clashes happening now.
If this is done, actually the BJP will suffer in the polls as it will have no plank to stand on. So far, it has used only Ramjanmabhumi and the image of Hindus as victims and images of glorious Hindu past (very similar to the Muslim League's pitch to Muslims) to garner votes. If everybody is educated, then politics will become issue-based and not caste/religion based which will be quite a welcome change for India. Shrewd politicians across the political spectrum (the Communists, the Congress and the BJP) have foreseen this problem and it appears that they want to keep the flame of hate burning to provide heat for themselves.
Otherwise the country might just become prosperous! And politicians will be given no easy plank to stand on! Of these, the people with the most simplistic and stupidest ideology are the Left and they are the ones who back the Islamists to the hilt also. These guys have the unique ability to see the world only in terms of the oppressors and the oppressed. And they use this perverse perspective everywhere. It is they who want to rewrite all history in that light (or should I say darkness?). Also, communism is the one ideology that thrives only in strife and poverty. So it is they who really want to keep the country poor and illiterate to serve their own selfish needs.
In my opinion, educating people about the truth is what is necessary and this is always better than any stupid revolution. What is happening now is precisely the opposite and that is why VijayaKarnataka (in spite of its being bought over by the Times of India group) should be commended for trying to bring this to light and educating the public.
Thank you for the thought-provoking comments.
Monday, October 09, 2006
ನಮ್ಮ ಜನರು: ಜಿಪುಣರು ಮತ್ತು ಆತುರಗಾರರು
ನನಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಚೆನ್ನ. ಆಫೀಸಿನಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಚೆನ್ನ. ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ಇರುವ ನಗರವೂ ರಸ್ತೆಗಳೂ ಚೆನ್ನ. ಆದರೆ ನಗರದ ಮೂಲಕ ಆ ವಾಹನಗಳ ಮತ್ತು ಜನಗಳ ಜಂಗುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವುದು ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲ. ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೂ ಹೇಳಬೇಕಾದರೆ ಬಹಳ ಕಷ್ಟ ಎಂದೇ ಹೇಳಬೇಕು. ಈ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಎಂಬ ಪೆಡಂಭೂತ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕಷ್ಟ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ - ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಜವಾಬ್ದಾರ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಭೂತದ ಒಂದು ಅಣುವಾದರೂ ಆಗಿರುತ್ತೇನೆ.
ಅಮೇರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಾಹನಗಳೇ. ಬಹಳಷ್ಟು ನಾಲ್ಕು ಚಕ್ರದವುಗಳೇ. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿನ ಶಿಸ್ತು ಎಂಥ "ಜ್ಯಾಮ್" ಬಂದರೂ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಬೆಂಗಳೂರೋ! ಬಿಡಿ! ಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ವಾಹನಗಳು. ಒಂದು ಚಕ್ರದ ವಾಹನದಿಂದ ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ಚಕ್ರಗಳ ವಾಹನಗಳ ವರೆಗೆ. ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಯ ಮರದ ಚಕ್ರಗಳಿಂದ ರೋಡ್ ರೋಲರಿನ ಲೋಹದ ಚಕ್ರಗಳ ವರೆಗೆ. ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ರಬ್ಬರಿನ ಚಕ್ರಗಳು. ವಿಶೇಷವೇನೆಂದರೆ ಈ ಎಲ್ಲ ಚಕ್ರಗಳು ಒಂದೇ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲೇ ಓಡಾಡುತ್ತವೆ! ವಿವಿಧಭಾರತಿಯ ಹಾಡಿನ ಹಾಗೆ "ವಿವಿಧ ಗತಿ, ಏಕ ಶ್ರುತಿ" ನಮ್ಮ ವಾಹನಗಳವು. ಒಟ್ಟಿಗೆ ಓಡಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೇ? ಅಸಾಧ್ಯವಲ್ಲದ್ದು ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಜನರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಸುಲಭಸಾಧ್ಯವಾದದನ್ನೂ ಅಸಾಧ್ಯ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ.
ಇಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುವ ಒಂದು ಜೋಕನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು. ಸಾಕಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯವೇ ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕು. ಕಷ್ಟ ಪಟ್ಟು ಟೈಪಿಸಿದ್ದೇನೆಂದು ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಓದಿಬಿಡಿ. ಪರವಾ ಇಲ್ಲ. ಒಂದು ಲ್ಯಾಬಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಜಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ಕಪ್ಪೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟಿದ್ದರಂತೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜಾಡಿಯ ಮೇಲೂ ಮುಚ್ಚಳವಿತ್ತಂತೆ. ಆದರೆ ಇಂಡಿಯ ದೇಶದ ಕಪ್ಪೆಗಳಿಗೆ ಮುಚ್ಚಳವೇ ಇರಲಿಲ್ಲವಂತೆ. ಏಕೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಬಂದ ಉತ್ತರ ಈಗ ಸರ್ವವಿದಿತ. ಒಂದು ಕಪ್ಪೆ ಪರಾರಿಯಾಗಲು ಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತೊಂದು ಕಪ್ಪೆ ಅದನ್ನು ಕೆಳಗೆಳೆದು ತಾನು ಮೇಲೆ ಹೋಗಲು ಯತ್ನಿಸುವುದು. ಅದನ್ನು ಮಗುದೊಂದು ಕೆಳಗೆಳೆಯುವುದು. ಹೀಗೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಶೋಚನೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಜೋಕ್ ಮಾಡಿ ವಿಷಾದದ ನಗೆ ನಗುವ ಹಾಗೆ ಆಗಿದೆ ಎಂಬುದೇ ಶೋಚನೀಯ.
ಇದಿರಲಿ. ಈ ಜೋಕನ್ನು ಕೇಳಿ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಒಬ್ಬ ದಾರ್ಶನಿಕನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯ ನಗುವನ್ನು ನಗುವವರೇ. ಆದರೆ ನಾವು ಈ ಕಪ್ಪೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಗಳಲ್ಲವೇ? ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಹೌದು. ಈ ಕಾಲೆಳೆಯುವ "ಕಪ್ಪೆತನ" ನಮ್ಮನ್ನು ಸದಾಕಾಲವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಆಗಾಗ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಕಪ್ಪೆತನೆ ಈ ಟ್ರಾಪಿಕ್ ಭೂತಕ್ಕೂ ಕಾರಣ ಎಂದರೆ ಅಚ್ಚರಿ ಪಡಬೇಕಾದದ್ದೇನೂ ಇಲ್ಲ.
ಈಗ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ವಾಹನಗಳು ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಯಾವನೋ ಒಬ್ಬ ಕಾರಿನವ ಅಥವಾ ಒಬ್ಬ ಆಟೋದವ ಅಥವ ಒಬ್ಬ ಬೈಕಿನವ ಮಾಡುವ ಅಚಾತುರ್ಯದಿಂದ ನೂರಾರು ಜನರು ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ನಿಮಿಷಗಳ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಸಮಯ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಪಿರಿಪಿರಿಯಾಗುವುದಂತೂ ಆಗುವುದು. ಜೊತೆಗೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ವಿಳಂಬ. ಅದರಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಿರಿಕಿರಿ. ದೇಶಕ್ಕೇ ಹಾನಿಯೆಂದರೂ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯಲ್ಲ.
ಆ ಅಚಾತುರ್ಯದ ರೀತಿ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆಯೆಂಬುದು ನಮಗೆಲ್ಲ ತಿಳಿದ ವಿಷಯವೇ! ಒಬ್ಬ ಆಟೋದವ ಹಠಾತ್ತನೆ ಎಡಕ್ಕೆ ಒಬ್ಬ ಕಾರಿನವನ ಮುಂದೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಆ ಆಟೋದವನಿಗೆ ಮತ್ತೇನೋ ಕಾರಣವಿರುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಬಿಡಿ. ಹೀಗೆ ಹಠಾತ್ತನೆ ಮುಂದೆ ಬಂದಾಗ ಆ ಕಾರಿನವನು ಜಾಗರೂಕನಾಗಿದ್ದರೆ ಸರಿ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ತಾಕಿ ಗಾಡಿಗಳಿಗೆ ಪೆಟ್ಟಾಗುತ್ತದೆ. ಆಟೋದವರು (ಎಲ್ಲರೂ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಾನು ನೋಡಿದ ಬಹಳ ಮಂದಿ) ಜಗಳಗಂಟರೆಂದೇ ಹೇಳಬೇಕು. ಚಕ್ಕನೆ ಗಾಡಿಯಿಂದ ನೆಗೆದು ಅವಾಚ್ಯ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ಕಾರಿನವನನ್ನು ಬೈಯುತ್ತಾನೆ. ಕಾರಿನವನು ಭಯಸ್ಥನಾಗಿದ್ದರೆ ವಾಕ್ಪ್ರವಾಹ ಏಕಮುಖಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಾರಿನವನಿಗೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಕೈಕೆರೆದಿದ್ದರೆ ಅವನು ಇಳಿದು ಈ ಕಡೆಯಿಂದ ವಾಕ್ಪ್ರಹಾರ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಇಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವರ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ವಾಹನಗಳಿಂದ ಶಂಖನಾದವೇರಿ ಇವರಿಬ್ಬರ ವಾಗ್ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಪ್ರೇರಣೆ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಹಿಂದೆ ಬಂದ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳವಿಲ್ಲದೆ ಮಹಾವಾಹನಸಂದಣಿ ಅಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಚಾಲಕರಿಬ್ಬರೂ ರಾಜಿಯಾಗಿ ದುಡ್ಡಿನ ಆದಾನಪ್ರದಾನವಾದ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಜಾಗ ಖಾಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅನೇಕರಿಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತು-ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ನಿಮಿಷ ಹೋಗಿಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.
ಜಗಳ ನಡೆಯಬೇಕಾದರೆ ರಸ್ತೆಯೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವರು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದೆರಡು ಗಾಡಿ ಹೋಗಲು ಜಾಗ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಜನರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನಾ ಮುಂದು ತಾ ಮುಂದು ಎಂದು ನುಗ್ಗಿದಾಗಲೇ ತೊಂದರೆ ಆರಂಭವಾಗುವುದು. ನಾನು ಜಗಳವಾಡುವವರ ಬಗ್ಗೆಯಲ್ಲ ಮಾತನಾಡಲು ಹೊರಟದ್ದು. ಈ ಬಿಟ್ಟ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನುಗ್ಗಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರಲ್ಲಾ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಳ್ಳೆಯವರಾಗಿಯೇ ಇರುವ ಇವರು (ಇವರನ್ನು ಮನೆಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ನೋಡಿ - ಒಂದು ಲೋಟ ಕಾಫಿಯ ಆತಿಥ್ಯವನ್ನಂತೂ ಮಾಡಿಯೇ ತೀರುತ್ತಾರೆ) ಹೀಗೆ ಹೊರಗೆ ವಾಹನಾರೂಢರಾಗಿ ತಲೆಯೇ ಕೆಟ್ಟವರ ಹಾಗೆ ಆಡುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಬರುವ ಇವರ ಯೋಚನೆ ಸ್ವಲ್ಪ ನೋಡಿ. ಆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಜಾಗದ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋದರೆ ದೊಡ್ಡ ರಸ್ತೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಬೇಗ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ ತಮ್ಮ ಜಾಗವನ್ನು ಬೇಗೆ ಸೇರಬಹುದು. ಇವರು ಮಾತ್ರ ದಾಟಿದರೆ ಸಾಕು. ಪಕ್ಕದ ಗಾಡಿಯವ ಹಾಳಾದರೆ ಹೋಗಲಿ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವ ಸೌಜನ್ಯ ಇವರನ್ನು ಅ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ನುಗ್ಗಬೇಕು, ನುಗ್ಗಿ ಮುಂದೆ ಹೋಗಬೇಕು. ಅಷ್ಟು ಮಾಡಿದರೆ ಸಾಕು! ಒಂದು ಐದು ಸೆಕೆಂಡ್ ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿದರೂ ಈ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಅವರು ಬರುವುದಿಲ - ಅವರು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಅಷ್ಟು ಒಳ್ಳೆಯವರೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಒಳಗೆ ಕುಳಿತ ಜನರ ವಿವೇಕವೂ ಸೌಜನ್ಯವನ್ನು ಕೂಡಿ ಮಾಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಈ ರೀತಿಯ ವರ್ತನೆಗಳು ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆಯಾದರೆ ಪರವಾ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಿತ್ಯವೂ ಇದೇ ರಗಳೆಯೇ? ಈ ರೀತಿ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಲೇ ಬೇಕು. ಈ ರೀತಿ ಆತುರದಿಂದ ನುಗ್ಗಿ ಹೊರಟು ಅವರ ಜಾಗವನ್ನು ಐದು ನಿಮಿಷ ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಸೇರಿದರು ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಆ ಐದು ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಥ ಘನಕಾರ್ಯ ಮಾಡಬಹುದು? ಐದು ನಿಮಿಷಗಳು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಸಮಯವೇನೋ ಹೌದು. ಆದರೆ, ಇಂಥ ಸಮಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಜನರೇ ಇವರಾಗಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ದೇಶ ಇನ್ನೂ ಮುಂದೆ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ?
ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇವರ ಸಮಯಪ್ರಜ್ಞೆ ಜಾಗೃತವಾಗುವುದು ಸೋಜಿಗದ ವಿಷಯವೇ ಸರಿ. ಅವರ ಐದು ಸೆಕೆಂಡಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಯೋಚನೆಮಾಡಿ ಸರಿಯಾಗಿ ವರ್ತಿಸಿ ಜ್ಯಾಮನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರೆ ಅವರಿಗೆ ಸಮಯದ ಜೊತೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಸಂತೋಷವೂ ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ? ಆದರೆ ಪಾಪ! ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರೇ ಮಾಡಿದರೆ ತಮಗೇ ಕಷ್ಟ ತಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಅಷ್ಟೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಹೀಗೆ ತಮ್ಮ ಆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಐದು ಸೆಕೆಂಡಿನ ಅವಧಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದರೆ - ಇಷ್ಟು ಭಾರೀ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಕೂಡ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮವರು ಆತುರಗಾರರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕಿಂಚಿತ್ ಸಮಯವನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರಿಗೆ ನೀಡಲು ಮನಸ್ಸು ಬಾರದ ಜಿಪುಣರು.
ಈ ಆತುರ-ಜಿಪುಣತೆಗಳು ತೊಲಗಿದರೆ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ನಗರ ಸಂಚಾರ ಬಹಳಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗುವುದು ಎಂದು ನನ್ನ ನಂಬಿಕೆ. ನೀವೇನನ್ನುತ್ತೀರಿ?
ಅಮೇರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಾಹನಗಳೇ. ಬಹಳಷ್ಟು ನಾಲ್ಕು ಚಕ್ರದವುಗಳೇ. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿನ ಶಿಸ್ತು ಎಂಥ "ಜ್ಯಾಮ್" ಬಂದರೂ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಬೆಂಗಳೂರೋ! ಬಿಡಿ! ಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ವಾಹನಗಳು. ಒಂದು ಚಕ್ರದ ವಾಹನದಿಂದ ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ಚಕ್ರಗಳ ವಾಹನಗಳ ವರೆಗೆ. ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಯ ಮರದ ಚಕ್ರಗಳಿಂದ ರೋಡ್ ರೋಲರಿನ ಲೋಹದ ಚಕ್ರಗಳ ವರೆಗೆ. ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ರಬ್ಬರಿನ ಚಕ್ರಗಳು. ವಿಶೇಷವೇನೆಂದರೆ ಈ ಎಲ್ಲ ಚಕ್ರಗಳು ಒಂದೇ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲೇ ಓಡಾಡುತ್ತವೆ! ವಿವಿಧಭಾರತಿಯ ಹಾಡಿನ ಹಾಗೆ "ವಿವಿಧ ಗತಿ, ಏಕ ಶ್ರುತಿ" ನಮ್ಮ ವಾಹನಗಳವು. ಒಟ್ಟಿಗೆ ಓಡಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೇ? ಅಸಾಧ್ಯವಲ್ಲದ್ದು ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಜನರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಸುಲಭಸಾಧ್ಯವಾದದನ್ನೂ ಅಸಾಧ್ಯ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ.
ಇಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುವ ಒಂದು ಜೋಕನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು. ಸಾಕಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯವೇ ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕು. ಕಷ್ಟ ಪಟ್ಟು ಟೈಪಿಸಿದ್ದೇನೆಂದು ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಓದಿಬಿಡಿ. ಪರವಾ ಇಲ್ಲ. ಒಂದು ಲ್ಯಾಬಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಜಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ಕಪ್ಪೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟಿದ್ದರಂತೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜಾಡಿಯ ಮೇಲೂ ಮುಚ್ಚಳವಿತ್ತಂತೆ. ಆದರೆ ಇಂಡಿಯ ದೇಶದ ಕಪ್ಪೆಗಳಿಗೆ ಮುಚ್ಚಳವೇ ಇರಲಿಲ್ಲವಂತೆ. ಏಕೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಬಂದ ಉತ್ತರ ಈಗ ಸರ್ವವಿದಿತ. ಒಂದು ಕಪ್ಪೆ ಪರಾರಿಯಾಗಲು ಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತೊಂದು ಕಪ್ಪೆ ಅದನ್ನು ಕೆಳಗೆಳೆದು ತಾನು ಮೇಲೆ ಹೋಗಲು ಯತ್ನಿಸುವುದು. ಅದನ್ನು ಮಗುದೊಂದು ಕೆಳಗೆಳೆಯುವುದು. ಹೀಗೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಶೋಚನೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಜೋಕ್ ಮಾಡಿ ವಿಷಾದದ ನಗೆ ನಗುವ ಹಾಗೆ ಆಗಿದೆ ಎಂಬುದೇ ಶೋಚನೀಯ.
ಇದಿರಲಿ. ಈ ಜೋಕನ್ನು ಕೇಳಿ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಒಬ್ಬ ದಾರ್ಶನಿಕನ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯ ನಗುವನ್ನು ನಗುವವರೇ. ಆದರೆ ನಾವು ಈ ಕಪ್ಪೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಗಳಲ್ಲವೇ? ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ ಹೌದು. ಈ ಕಾಲೆಳೆಯುವ "ಕಪ್ಪೆತನ" ನಮ್ಮನ್ನು ಸದಾಕಾಲವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಆಗಾಗ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಕಪ್ಪೆತನೆ ಈ ಟ್ರಾಪಿಕ್ ಭೂತಕ್ಕೂ ಕಾರಣ ಎಂದರೆ ಅಚ್ಚರಿ ಪಡಬೇಕಾದದ್ದೇನೂ ಇಲ್ಲ.
ಈಗ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ವಾಹನಗಳು ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಯಾವನೋ ಒಬ್ಬ ಕಾರಿನವ ಅಥವಾ ಒಬ್ಬ ಆಟೋದವ ಅಥವ ಒಬ್ಬ ಬೈಕಿನವ ಮಾಡುವ ಅಚಾತುರ್ಯದಿಂದ ನೂರಾರು ಜನರು ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ನಿಮಿಷಗಳ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಸಮಯ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಪಿರಿಪಿರಿಯಾಗುವುದಂತೂ ಆಗುವುದು. ಜೊತೆಗೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ವಿಳಂಬ. ಅದರಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಿರಿಕಿರಿ. ದೇಶಕ್ಕೇ ಹಾನಿಯೆಂದರೂ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯಲ್ಲ.
ಆ ಅಚಾತುರ್ಯದ ರೀತಿ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆಯೆಂಬುದು ನಮಗೆಲ್ಲ ತಿಳಿದ ವಿಷಯವೇ! ಒಬ್ಬ ಆಟೋದವ ಹಠಾತ್ತನೆ ಎಡಕ್ಕೆ ಒಬ್ಬ ಕಾರಿನವನ ಮುಂದೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಬರುವುದಕ್ಕೆ ಆ ಆಟೋದವನಿಗೆ ಮತ್ತೇನೋ ಕಾರಣವಿರುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಬಿಡಿ. ಹೀಗೆ ಹಠಾತ್ತನೆ ಮುಂದೆ ಬಂದಾಗ ಆ ಕಾರಿನವನು ಜಾಗರೂಕನಾಗಿದ್ದರೆ ಸರಿ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ತಾಕಿ ಗಾಡಿಗಳಿಗೆ ಪೆಟ್ಟಾಗುತ್ತದೆ. ಆಟೋದವರು (ಎಲ್ಲರೂ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಾನು ನೋಡಿದ ಬಹಳ ಮಂದಿ) ಜಗಳಗಂಟರೆಂದೇ ಹೇಳಬೇಕು. ಚಕ್ಕನೆ ಗಾಡಿಯಿಂದ ನೆಗೆದು ಅವಾಚ್ಯ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ಕಾರಿನವನನ್ನು ಬೈಯುತ್ತಾನೆ. ಕಾರಿನವನು ಭಯಸ್ಥನಾಗಿದ್ದರೆ ವಾಕ್ಪ್ರವಾಹ ಏಕಮುಖಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಾರಿನವನಿಗೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಕೈಕೆರೆದಿದ್ದರೆ ಅವನು ಇಳಿದು ಈ ಕಡೆಯಿಂದ ವಾಕ್ಪ್ರಹಾರ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಇಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅವರ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ವಾಹನಗಳಿಂದ ಶಂಖನಾದವೇರಿ ಇವರಿಬ್ಬರ ವಾಗ್ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಪ್ರೇರಣೆ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಅವರ ಹಿಂದೆ ಬಂದ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳವಿಲ್ಲದೆ ಮಹಾವಾಹನಸಂದಣಿ ಅಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಚಾಲಕರಿಬ್ಬರೂ ರಾಜಿಯಾಗಿ ದುಡ್ಡಿನ ಆದಾನಪ್ರದಾನವಾದ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಜಾಗ ಖಾಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅನೇಕರಿಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತು-ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ನಿಮಿಷ ಹೋಗಿಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.
ಜಗಳ ನಡೆಯಬೇಕಾದರೆ ರಸ್ತೆಯೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವರು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದೆರಡು ಗಾಡಿ ಹೋಗಲು ಜಾಗ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಜನರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನಾ ಮುಂದು ತಾ ಮುಂದು ಎಂದು ನುಗ್ಗಿದಾಗಲೇ ತೊಂದರೆ ಆರಂಭವಾಗುವುದು. ನಾನು ಜಗಳವಾಡುವವರ ಬಗ್ಗೆಯಲ್ಲ ಮಾತನಾಡಲು ಹೊರಟದ್ದು. ಈ ಬಿಟ್ಟ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನುಗ್ಗಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರಲ್ಲಾ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಳ್ಳೆಯವರಾಗಿಯೇ ಇರುವ ಇವರು (ಇವರನ್ನು ಮನೆಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ನೋಡಿ - ಒಂದು ಲೋಟ ಕಾಫಿಯ ಆತಿಥ್ಯವನ್ನಂತೂ ಮಾಡಿಯೇ ತೀರುತ್ತಾರೆ) ಹೀಗೆ ಹೊರಗೆ ವಾಹನಾರೂಢರಾಗಿ ತಲೆಯೇ ಕೆಟ್ಟವರ ಹಾಗೆ ಆಡುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಬರುವ ಇವರ ಯೋಚನೆ ಸ್ವಲ್ಪ ನೋಡಿ. ಆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಜಾಗದ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋದರೆ ದೊಡ್ಡ ರಸ್ತೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಬೇಗ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ ತಮ್ಮ ಜಾಗವನ್ನು ಬೇಗೆ ಸೇರಬಹುದು. ಇವರು ಮಾತ್ರ ದಾಟಿದರೆ ಸಾಕು. ಪಕ್ಕದ ಗಾಡಿಯವ ಹಾಳಾದರೆ ಹೋಗಲಿ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವ ಸೌಜನ್ಯ ಇವರನ್ನು ಅ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ನುಗ್ಗಬೇಕು, ನುಗ್ಗಿ ಮುಂದೆ ಹೋಗಬೇಕು. ಅಷ್ಟು ಮಾಡಿದರೆ ಸಾಕು! ಒಂದು ಐದು ಸೆಕೆಂಡ್ ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿದರೂ ಈ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಅವರು ಬರುವುದಿಲ - ಅವರು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಅಷ್ಟು ಒಳ್ಳೆಯವರೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಒಳಗೆ ಕುಳಿತ ಜನರ ವಿವೇಕವೂ ಸೌಜನ್ಯವನ್ನು ಕೂಡಿ ಮಾಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಈ ರೀತಿಯ ವರ್ತನೆಗಳು ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆಯಾದರೆ ಪರವಾ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಿತ್ಯವೂ ಇದೇ ರಗಳೆಯೇ? ಈ ರೀತಿ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಲೇ ಬೇಕು. ಈ ರೀತಿ ಆತುರದಿಂದ ನುಗ್ಗಿ ಹೊರಟು ಅವರ ಜಾಗವನ್ನು ಐದು ನಿಮಿಷ ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೇ ಸೇರಿದರು ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಆ ಐದು ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಥ ಘನಕಾರ್ಯ ಮಾಡಬಹುದು? ಐದು ನಿಮಿಷಗಳು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಸಮಯವೇನೋ ಹೌದು. ಆದರೆ, ಇಂಥ ಸಮಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಜನರೇ ಇವರಾಗಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ದೇಶ ಇನ್ನೂ ಮುಂದೆ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ?
ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇವರ ಸಮಯಪ್ರಜ್ಞೆ ಜಾಗೃತವಾಗುವುದು ಸೋಜಿಗದ ವಿಷಯವೇ ಸರಿ. ಅವರ ಐದು ಸೆಕೆಂಡಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಯೋಚನೆಮಾಡಿ ಸರಿಯಾಗಿ ವರ್ತಿಸಿ ಜ್ಯಾಮನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರೆ ಅವರಿಗೆ ಸಮಯದ ಜೊತೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಸಂತೋಷವೂ ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ? ಆದರೆ ಪಾಪ! ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರೇ ಮಾಡಿದರೆ ತಮಗೇ ಕಷ್ಟ ತಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಅಷ್ಟೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಹೀಗೆ ತಮ್ಮ ಆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಐದು ಸೆಕೆಂಡಿನ ಅವಧಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದರೆ - ಇಷ್ಟು ಭಾರೀ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಕೂಡ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮವರು ಆತುರಗಾರರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಕಿಂಚಿತ್ ಸಮಯವನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರಿಗೆ ನೀಡಲು ಮನಸ್ಸು ಬಾರದ ಜಿಪುಣರು.
ಈ ಆತುರ-ಜಿಪುಣತೆಗಳು ತೊಲಗಿದರೆ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ನಗರ ಸಂಚಾರ ಬಹಳಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗುವುದು ಎಂದು ನನ್ನ ನಂಬಿಕೆ. ನೀವೇನನ್ನುತ್ತೀರಿ?
Friday, October 06, 2006
Girish Karnad, SL Bhyrappa, Tipu Sultan and others
Girish Karnad is a multi-faceted personality. He is one of the few Jnanapeetha award winners of the country - he is one of the seven award winners from Karnataka. He is a popular playwright, movie director and actor. In fact, I don't think any of the Jnanpeeth awardees across the country is as popular an actor as Girish Karnad. He has acted in movies of several languages - including Kannada, Hindi, Telugu and Tamil. None can disagree with the fact that Girish Karnad is a really talented man. But, alas! He is human. To err is human and to show that he is human, Girish has erred! Not that he has not proved his erring er.. human credentials before...
Any man is entitled to his opinion and Girish Karnad deserves to have his. Several men of his age have been enamoured of socialism and Girish Karnad is no exception. However, those men were honest. I would not have written this blog had he held his opinions honestly. I thought the earlier incidents were exceptions - but this time he has shown that he is not an honest man and lives for his political ambitions only, whatever those may be.
Anybody in India in the last couple of weeks is sure to have come across the controversy courted by DV Shankaramurthy, the education minister of Karnataka when he said that Tipu Sultan was anti-Kannada and that he should not be celebrated as a national hero. I tend to agree with him and you can find my thoughts about the matter here.
Now, Girish Karnad could have kept quiet like several other litterateurs who did. But he did not. He called for an open debate with the minister and firmly contested that Tipu Sultan was a national hero. Of course Karnad had already written a play titled - "The Dreams of Tipu Sultan" in which he portrayed Tipu Sultan as a magnanimous character and national hero. Since these things did not go together, Girish Karnad had to protest. He was accompanied in this task by the usual "secular" suspects - BK Chandrashekhar and GK Govinda Rao.
But this time, Karnad had not counted on SL Bhyrappa, arguably Kannada's finest novelist, writing a piece about this in the popular Kannada daily Vijayakarnataka. Bhyrappa argued quite eloquently that Tipu should not be celebrated as a hero. The most important thing that Bhyrappa mentioned was in his last paragraph. He said that relationships between communities, (Hindu and Muslim in this context) should not be built on false foundations - but on solid truths. Calling Tipu a national hero basically attempts to whitewash the atrocities that he had committed in the name of religion. True attempts at reconciliation should focus on the truth, forgiveness should follow and only then could a real relationship develop. Bhyrappa, in my opinion, is right on the money here. He also provided good historical proof about Tipu's atrocities. He also castigated Karnad for making a hero out of Tughlaq in a play of the same name while history said something else. Bhyrappa urged Karnad to pay attention to history whenever historical characters were used in creative endeavors. He also accused Karnad of misusing art to serve an ideology whereas art ideally has to be beyond all -isms.
This piece begged for a response from Karnad and sure enough, there was one in the Vijayakarnataka published a few days later. But, unfortunately, Karnad's piece was not a real response at all. In his piece, Karnad failed to answer any of Bhyrappa's concerns. Instead, he accused Bhyrappa of becoming a "dhiDIr"(quick) historian overnight. About the liberties taken with Muhammad bin Tughlaq, Karnad replied that Tughlaq was just a figment of the writer's imagination. And since any writer had the freedom to do that, Karnad was justified in doing what he did.
Now, I ask Girish Karnad - if Tughlaq was just a purely fictional character, then why did Karnad have to call him Tughlaq? He could have called him Abdul Hasan or even Imran Khan!! The name Tughlaq has historical significance. So when people watch Karnad's play, they end up thinking that Mohammed Bin Tughlaq was actually a very kind and considerate ruler whereas history mentions the exact opposite! It then becomes obvious that Karnad wanted to get into the good books of Marxists and the Minority by pandering to their ideology and religion respectively.
Karnad also did not answer the important question of whether art should be subservient to any ideology be it religious or political. Art ideally, in my opinion, is above such ideological squabbles and is mainly for enjoyment by the connoisseur.
Karnad then resorted to hit and run and name calling tactics - typically employed by several left-leaning folks. This is known as vitanDAvAda in Samskrit/Kannada. When one cannot face an issue or argue well, vitaNDa is resorted to. Karnad had directed a couple of movies based on Bhyrappa's novels - "vamshavRuksha" and "tabbaliyu nInAde magane". Since Bhyrappa wrote against Karnad's ideas, the latter came out and said that those movies Karnad directed were Karnad's weakest creations. The fact that those movies won Girish Karnad a foothold in the parallel cinema circle and some awards were conveniently forgotten. Karnad used those movies when he wanted and now when he was confronted with something unpleasant, he resorted to name calling. This was just dishonest!
Shatavadhani Dr. R. Ganesh did a good piece refuting Karnad in Vijayakarnataka, which now has become a veritable battlefield for fighting several battles - minorityism vs non-minorityism, the role of art in ideology, literary vs historical portrayal and others. Dr. Ganesh brought focus back to the crux of Bhyrappa's article (the last paragraph that talks about how relationships have to based on foundations of truth and not otherwise) and showed how Girish Karnad had failed miserably to write a rebuttal to that.
Another point that is worth a mention here is that unlike Karnad, Bhyrappa is no "dhiDIr" historian. Having read several of Bhyrappa's works, I know the attention to detail paid by Bhyrappa to historical facts. Just read his "sArtha" and "parva" to understand that. Though there are a few debatable points in his novels, Bhyrappa tries very hard to portray the facts as they are. He studies a subject for several years before he actually commences writing. Bhyrappa's immense talent and creativity then lies in how he creates and manipulates characters in that setting.
Karnad, on the other hand, probably knows his history too. But, if he really feels that ideology is above art, he's probably OK with creativity being used to even distort historical facts. Evidence to this can be seen in how Karnad has twisted the stories of yayAti and yavakrIDa (I agree that is not "history" but still...) to suit his needs. But there is a big debate over whether history lies mainly in facts or solely in the interpretation of those facts. Karnad may just be reinterpreting the facts, albeit a bit too freely.
Even with all this, Karnad's criticism, unfortunately I feel, stops with the Hindu society and does not extend to other (deserving?) parts of Indian society (including Islamists and Christists). Is this because he knows that to get "rAjAshraya", he needs to pander to the Marxists and Minorities? It could also be because Hindus normally don't protest and when they do, they do a pretty crude job of it. So it is easy to malign the Hindus and get kudos whereas it is not the same with the other sections. There it is! It finally boils down to economics and incentives. Karnad has plenty of incentive to criticize the Hindu society and not otherwise.
Could it be possible to say that Karnad and his likes have sprung forth mainly or only because of prevailing conditions in society? In that case, it could be that Karnad has unwittingly chosen to do what he does!
Any man is entitled to his opinion and Girish Karnad deserves to have his. Several men of his age have been enamoured of socialism and Girish Karnad is no exception. However, those men were honest. I would not have written this blog had he held his opinions honestly. I thought the earlier incidents were exceptions - but this time he has shown that he is not an honest man and lives for his political ambitions only, whatever those may be.
Anybody in India in the last couple of weeks is sure to have come across the controversy courted by DV Shankaramurthy, the education minister of Karnataka when he said that Tipu Sultan was anti-Kannada and that he should not be celebrated as a national hero. I tend to agree with him and you can find my thoughts about the matter here.
Now, Girish Karnad could have kept quiet like several other litterateurs who did. But he did not. He called for an open debate with the minister and firmly contested that Tipu Sultan was a national hero. Of course Karnad had already written a play titled - "The Dreams of Tipu Sultan" in which he portrayed Tipu Sultan as a magnanimous character and national hero. Since these things did not go together, Girish Karnad had to protest. He was accompanied in this task by the usual "secular" suspects - BK Chandrashekhar and GK Govinda Rao.
But this time, Karnad had not counted on SL Bhyrappa, arguably Kannada's finest novelist, writing a piece about this in the popular Kannada daily Vijayakarnataka. Bhyrappa argued quite eloquently that Tipu should not be celebrated as a hero. The most important thing that Bhyrappa mentioned was in his last paragraph. He said that relationships between communities, (Hindu and Muslim in this context) should not be built on false foundations - but on solid truths. Calling Tipu a national hero basically attempts to whitewash the atrocities that he had committed in the name of religion. True attempts at reconciliation should focus on the truth, forgiveness should follow and only then could a real relationship develop. Bhyrappa, in my opinion, is right on the money here. He also provided good historical proof about Tipu's atrocities. He also castigated Karnad for making a hero out of Tughlaq in a play of the same name while history said something else. Bhyrappa urged Karnad to pay attention to history whenever historical characters were used in creative endeavors. He also accused Karnad of misusing art to serve an ideology whereas art ideally has to be beyond all -isms.
This piece begged for a response from Karnad and sure enough, there was one in the Vijayakarnataka published a few days later. But, unfortunately, Karnad's piece was not a real response at all. In his piece, Karnad failed to answer any of Bhyrappa's concerns. Instead, he accused Bhyrappa of becoming a "dhiDIr"(quick) historian overnight. About the liberties taken with Muhammad bin Tughlaq, Karnad replied that Tughlaq was just a figment of the writer's imagination. And since any writer had the freedom to do that, Karnad was justified in doing what he did.
Now, I ask Girish Karnad - if Tughlaq was just a purely fictional character, then why did Karnad have to call him Tughlaq? He could have called him Abdul Hasan or even Imran Khan!! The name Tughlaq has historical significance. So when people watch Karnad's play, they end up thinking that Mohammed Bin Tughlaq was actually a very kind and considerate ruler whereas history mentions the exact opposite! It then becomes obvious that Karnad wanted to get into the good books of Marxists and the Minority by pandering to their ideology and religion respectively.
Karnad also did not answer the important question of whether art should be subservient to any ideology be it religious or political. Art ideally, in my opinion, is above such ideological squabbles and is mainly for enjoyment by the connoisseur.
Karnad then resorted to hit and run and name calling tactics - typically employed by several left-leaning folks. This is known as vitanDAvAda in Samskrit/Kannada. When one cannot face an issue or argue well, vitaNDa is resorted to. Karnad had directed a couple of movies based on Bhyrappa's novels - "vamshavRuksha" and "tabbaliyu nInAde magane". Since Bhyrappa wrote against Karnad's ideas, the latter came out and said that those movies Karnad directed were Karnad's weakest creations. The fact that those movies won Girish Karnad a foothold in the parallel cinema circle and some awards were conveniently forgotten. Karnad used those movies when he wanted and now when he was confronted with something unpleasant, he resorted to name calling. This was just dishonest!
Shatavadhani Dr. R. Ganesh did a good piece refuting Karnad in Vijayakarnataka, which now has become a veritable battlefield for fighting several battles - minorityism vs non-minorityism, the role of art in ideology, literary vs historical portrayal and others. Dr. Ganesh brought focus back to the crux of Bhyrappa's article (the last paragraph that talks about how relationships have to based on foundations of truth and not otherwise) and showed how Girish Karnad had failed miserably to write a rebuttal to that.
Another point that is worth a mention here is that unlike Karnad, Bhyrappa is no "dhiDIr" historian. Having read several of Bhyrappa's works, I know the attention to detail paid by Bhyrappa to historical facts. Just read his "sArtha" and "parva" to understand that. Though there are a few debatable points in his novels, Bhyrappa tries very hard to portray the facts as they are. He studies a subject for several years before he actually commences writing. Bhyrappa's immense talent and creativity then lies in how he creates and manipulates characters in that setting.
Karnad, on the other hand, probably knows his history too. But, if he really feels that ideology is above art, he's probably OK with creativity being used to even distort historical facts. Evidence to this can be seen in how Karnad has twisted the stories of yayAti and yavakrIDa (I agree that is not "history" but still...) to suit his needs. But there is a big debate over whether history lies mainly in facts or solely in the interpretation of those facts. Karnad may just be reinterpreting the facts, albeit a bit too freely.
Even with all this, Karnad's criticism, unfortunately I feel, stops with the Hindu society and does not extend to other (deserving?) parts of Indian society (including Islamists and Christists). Is this because he knows that to get "rAjAshraya", he needs to pander to the Marxists and Minorities? It could also be because Hindus normally don't protest and when they do, they do a pretty crude job of it. So it is easy to malign the Hindus and get kudos whereas it is not the same with the other sections. There it is! It finally boils down to economics and incentives. Karnad has plenty of incentive to criticize the Hindu society and not otherwise.
Could it be possible to say that Karnad and his likes have sprung forth mainly or only because of prevailing conditions in society? In that case, it could be that Karnad has unwittingly chosen to do what he does!
Wednesday, August 30, 2006
ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಪ್ರಿಯನಾದ ಗಣೇಶ
ಗಣೇಶನ ಹಬ್ಬ ಕಳೆದು ಇನ್ನೇನು ಪಕ್ಷವಾಗುತ್ತಾ ಬಂದಿತು. ಅವನ ಬಗ್ಗೆ ಈಗ ಬರೆಯಲು ಬಯಕೆ ಬಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಗಣೇಶನ ಪೂಜೆ ಗಣೇಶನ ಹಬ್ಬದ ದಿನ ಮಾತ್ರ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲವಲ್ಲ? ನಾವು ನೋಡುವ ಹಾಗೆ ನಿತ್ಯವೂ ಗಣೇಶನ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ ಜನಜಂಗುಳಿ ಬೇರಾವ ದೇವಳಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯನಾಗಿರುವ ಗಣೇಶನ ನೆನೆಸಿಕೊಳ್ಳಲೋಸುಗ ಇದನ್ನು ಬರೆಯಲು ಮೊದಲುಗೊಂಡಿರುವುದು. ಋಷಿಮೂಲ-ನದೀಮೂಲಗಳನ್ನು ಕೇಳಬಾರದೆನ್ನುತ್ತಾರೆ ಹಿರಿಯರು. ಈ ಪಟ್ಟಿಗೆ ದೇವರುಗಳನ್ನೂ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಆದರೂ ನನ್ನ ಗಣೇಶಾನ್ವೇಷಣೆ ಆ ರೀತಿಯದಲ್ಲ. ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ನನ್ನ ಮಿತ್ರನೊಬ್ಬನನ್ನು ಕುರಿತು ತಿಳಿಯುವ ಹಾಗಿರುವ ಹುಡುಕಾಟ.
ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಿಂದ ಗಣೇಶ ಕೃಷಿಕರ ದೇವತೆ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದವನು. ಆನೆಗಳು ಬಂದು ಬೆಳೆಯನ್ನು ಧ್ವಂಸ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದ ಕಾಲವದು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ದೇಶ ತಲತಲಾಂತರಗಳಿಂದ ಕೃಷಿ ಪ್ರಧಾನವಾದ ದೇಶ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ವೈದಿಕ ದೇವತೆಗಳಾದ ಇಂದ್ರ, ವರುಣ, ಸೂರ್ಯ ಮೊದಲಾದ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲರೂ ಕೃಷಿಗೆ ತಮ್ಮಿಂದಾಗುವ ಪ್ರಯೋಜನದಿಂದಲೇ ಪೂಜನೀಯರೂ ಆದರು. ಗಣೇಶನ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಿರಬೇಕು. ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಆನೆಯಲ್ಲೇ ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನು ಕಂಡಿರಬೇಕು.
ತ್ರಯೀವೇದದಲ್ಲಿ (ಅಂದರೆ ಋಗ್ಯಜುಸ್ಸಾಮಗಳಲ್ಲಿ) ನಾವೀಗ ಕಾಣುವ ಚತುರ್ಭುಜನಾದ ಮೋದಕಪ್ರಿಯನಾದ ಶಿವ-ಗಿರಿಜೆಯರ ಪುತ್ರನಾದ ಗಣೇಶನು ಇಲ್ಲವೆಂದು ನನ್ನ ಭಾವನೆ (ಇದು ತಪ್ಪಾದರೆ ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ). ಅರ್ವಾಚೀನವಾದ ಅಥರ್ವವೇದದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶಾಥರ್ವಶೀರ್ಷೋಪನಿಷತ್ತು ಮುಂತಾದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. "ಗಣಾನಾಂತ್ವಾ" ಅಥವಾ "ನಿಷುಸೀದ" ಎಂದು ಬರುವ ತ್ರಯೀವೇದದ ಮಂತ್ರಗಳು ಬಹುಶಃ ಬೃಹಸ್ಪತಿ ಅಥವಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ಪತಿಯನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾಗಿವೆ.
ಆದರೆ ವೇದದಲ್ಲಿರುವುದಕ್ಕೂ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲವಷ್ಟೆ? ಪೌರಾಣಿಕ ದೇವತೆಗಳ ಕಲ್ಪನೆಗೂ ವೈದಿಕ ದೇವತೆಗಳ ಕಲ್ಪನೆಗೂ ಅಜಗಜಾಂತರದ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಈಗ ಹೆಚ್ಚು ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ದೇವತೆಗಳೆಂದರೆ ಶಿವ-ವಿಷ್ಣು-ಶಕ್ತಿ-ಗಣೇಶ-ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಮೊದಲಾದ ಪೌರಾಣಿಕ ದೇವತೆಗಳೇ! ಈಗ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳಬಹುದು. "ವೇದಗಳೇ ಪರಮಗ್ರಂಥಗಳಾದ ಹಿಂದುಗಳಿಗೆ ಪೌರಾಣಿಕದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ ಸರಿಯಲ್ಲವಲ್ಲ?" ಎಂದು. ಆದರೆ ಈ ದೇವತೆಗಳ ಸ್ವರೂಪಗಳು ದೇವರಲ್ಲ ಎಂದು ಎಲ್ಲಿಯೂ ಹೇಳಿಲ್ಲವಲ್ಲ? "ಏಕಂ ಸದ್ವಿಪ್ರಾ ಬಹುಧಾ ವದಂತಿ, ಅಗ್ನಿಂ ಯಮಂ ಮಾತರಿಶ್ವಾನಮಾಹುಃ" ಎಂದು ವೇದವೇ ಹೇಳಿದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ಜನಗಳಿಂದ ಪೂಜ್ಯವಾದ ಒಂದು ರೂಪವು ದೇವರೆಂದೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಷ್ಟವೇನಲ್ಲ. ಈಗ ಶಿರಡಿಯ ಸಾಇ (ಸಾಯಿ ಬಾಬಾ ಎಂದು ಕನ್ನಡಿಗರು ಬರೆಯದಿದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು) ಬಾಬಾರವರ ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಎಲ್ಲೆಡೆ ದೇವರೆಂದೇ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುವ ಬಾಬಾರವರು ಇನ್ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ! ಈಗ ಅವರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದೇವರು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವಷ್ಟು ನಮ್ಮ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ವಿಶಾಲವಾಗಿರುವಾಗ, ಪೌರಾಣಿಕದೇವತೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ತಾನೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳದೆ ಇದ್ದೀತು? ಗಣೇಶನದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಕಥೆಯಾಗದಿದ್ದರೂ ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು ಅಲ್ಲವೇ? ಗಣೇಶನು ಅನಾದಿಯಾದರೂ ಅವನ ಪೂಜೆಗೆ ಆರಂಭ ಇರಬೇಕಲ್ಲ?
ಸಾಯಣಾಚಾರ್ಯರು ತಮ್ಮ ವೇದಭಾಷ್ಯದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ -
"ವಾಗೀಶಾದ್ಯಾಃ ಸುಮನಸಃ ಸರ್ವಾರ್ಥಾನಾಮುಪಕ್ರಮೇ |
ಯಂ ನತ್ವಾ ಕೃತಕೃತ್ಯಾಃ ಸ್ಯುಸ್ತಂ ನಮಾಮಿ ಗಜಾನನಮ್ ||"
ಎಂದು ಗಣೇಶನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಯಣರು ವಿದ್ಯಾರಣ್ಯರೆಂದು ಖ್ಯಾತರಾದ ಮಾಧಾವಾಚಾರ್ಯರ ಅಣ್ಣಂದಿರು. ಇವರು ಹದಿನಾರನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು. ಅವರ ಸ್ತುತಿಯಿಂದ ತಿಳಿಯುವುದು ಗಣೇಶನ ಆಗಲೇ ಇದ್ದ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಮತ್ತು ಅವನೆಡೆ ಇದ್ದ ಭಕ್ತಿ.
ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ? ವೇದ ವ್ಯಾಸರ ಮಹಾಭಾರತಕ್ಕೆ ಲೇಖಕನಾಗಿದ್ದವನು ಗಣೇಶ. ಮಹಾಭಾರತದ ಲೇಖಕ ಗಣೇಶನೆಂಬ ಕಥೆ ಎಷ್ಟು ಹಳೆಯದೋ ತಿಳಿಯೆ. ಅದರೆ ಜನಮನ್ನಣೆಯನ್ನೇ ಅಲ್ಲ ಗಣೇಶ ಗಳಿಸಿದ್ದು. ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರೇ ಸ್ವತಃ ತಮ್ಮ ಗೀತಾಭಾಷ್ಯದಲ್ಲಿ "ಯಾಂತಿ ದೇವವ್ರತಾ ದೇವಾನ್ ಪಿತೄನ್ಯಾಂತಿ ಪಿತೃವ್ರತಾಃ" ಎಂಬ ಶ್ಲೋಕಕ್ಕೆ (೯-೨೫) ಭಾಷ್ಯ ಬರೆಯುತ್ತ "ವಿನಾಯಕಮಾತೃಗಣಚತುರ್ಭಗಿನ್ಯಾದೀನಿ" ಎಂದು ಭೂತಗಳ ಅಥವಾ ಕ್ಷುದ್ರಶಕ್ತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಕ ಅಥವಾ ಗಣೇಶನನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿನಾಯಕನೂ ಕೂಡ ಒಂದು ಕ್ಷುದ್ರಶಕ್ತಿಯೋಪಾದಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇಂದು ಕೂಡ ವಾಮಾಚಾರದ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರಂತೆ. ಇದನ್ನು ಏಕೆ ಹೇಳಿದೆನೆಂದರೆ ಗಣೇಶನ ಈ ರೂಪವೂ ಇದೆ ಎಂದು ತೋರುವುದಕ್ಕೆ. ಈ ಉಗ್ರರೀತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುವ ಗಣೇಶನನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಪ್ರಿಯನಾದ ಸೌಮ್ಯರೂಪನಾದ ಗಣೇಶನೆಡೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಬರೋಣ.
ಗಣೇಶನದು ಆಗಮಪ್ರಕಾರವೇ ಬಹಳಷ್ಟು ರೂಪಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಶಕ್ತಿಗಣಪತಿ (ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರು ಈ ಗಣೇಶರೂಪಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ), ವಲ್ಲಭಾಂಬಾ ಗಣಪತಿ, ಬಾಲಗಣಪತಿ, ಭಕ್ತಗಣಪತಿ, ನೃತ್ಯಗಣಪತಿ, ಮಹಾಗಣಪತಿ, ಉಚ್ಛಿಷ್ಟಗಣಪತಿ - ಹೀಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ರೂಪಗಳಿವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುವ ಗಣೇಶನಿಗೆ ಸಿದ್ಧಿಬುದ್ಧಿಯರೇ ಅಲ್ಲ, ವಲ್ಲಭಾಂಬೆ, ಲಕ್ಷ್ಮೀ (ನಾರಾಯಣಿಯಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯಲ್ಲದೇ ಬೇರೆಯವಳು ಈಕೆ), ಮುಂತಾದವರು ಪತ್ನಿಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಶಿವನ ಮಗನಾದರೂ ತಂದೆಯನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿದವ ಗಣಪತಿ. ಗಾಣಪತ್ಯರಿಗಂತೂ ಗಣೇಶನೇ ಅತ್ಯುಚ್ಚ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವರೂಪ. ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರದೆಂದು ಖ್ಯಾತವಾದ ಸ್ತೋತ್ರದಲ್ಲಿ "ಅಜಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ... ಅದ್ವೈತರೂಪಮ್" ಎಂದು ಸ್ತುತಿಸಿರುವುದು ಗಣೇಶನ ಈ ಅವಾಙ್ಮನಸಗೋಚರರೂಪವನ್ನೇ! ಅಥರ್ವಶೀರ್ಷದಲ್ಲೂ "ಪ್ರಕೃತೇಃ ಪುರುಷಾತ್ ಪರಮ್" ಎಂದು ಹೇಳಿದಾಗ - ಪ್ರಕೃತಿಪುರುಷರೆಂಬ (ಅಥವಾ ಜೀವ-ಜಗತ್ತೆಂಬ) ದ್ವೈತವನ್ನು ಮೀರಿದ ಪರಮಸತ್ಯ ಎಂದು ಗಣೇಶನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿದೆ. ಅಥರ್ವಶೀರ್ಷದಲ್ಲಿ "ತ್ವಂ ಸಾಕ್ಷಾದಾತ್ಮಾಸಿ ನಿತ್ಯಮ್" ಎಂದು ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪವೇ ಗಣೇಶನೆಂದು ಹೇಳಿದೆ.
ಈ ರೂಪಗಳಿದ್ದರೂ ಈಚೆಗೆ ನಮ್ಮವರು ಗಣೇಶಹಬ್ಬ ಬಂದದ್ದೇ ತಡ - ಅವನನ್ನು ಡೈನೋಸಾರ್ ಮೇಲೆ ಕೂಡಿಸುವುದು, ಸೂಟ್ ಹಾಕಿಸುವುದು, ಕನ್ನಡಕ ಹಾಕಿಸುವುದು, ಮುಂತಾದ ಆಧುನಿಕ (ಡೈನೋಸಾರ್ ಆಧುನಿಕವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಜ್ಯುರಾಸಿಕ್ ಪಾರ್ಕ್ ಆಧುನಿಕ ತಾನೆ!) ವೇಷಗಳನ್ನು ಪಾಪ ಗಣೇಶನಿಗೆ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಇದೂ ಸಾಲದೆ ಬೃಹದಾಕಾರನಾದ ಅವನನ್ನು ಸಣ್ಣ ಇಲಿಯ ಮೇಲೆ ಕೂಡಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಲ್ಲಿ ಬೀಳಿಸಿದ ಹಾಸ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ಉದರದಿ ಪೊರೆಯುವ ದೇವದೇವನಿಗೆ ಅಪಚಾರವೇ? ಹಾಗೆ ಅಪಚಾರ ಮಾಡಿದವರ ಮೇಲೆ ಕೋಪವೂ ಬರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಇದು ನಮ್ಮ ದೇವರ ದೊಡ್ಡತನವೇ ಎಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರಿಂದ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಅವರಿಗೇ ಒಲಿಯುವ ಭಕ್ತಪರಾಧೀನ ನಮ್ಮ ಗಣಪ ! ಅವನು ನಮಗೆ ಎಂಥ ಸ್ನೇಹಿತನಲ್ಲವೇ? ಆದರೂ ಸ್ನೇಹಿತನೆಂದು ಬಹಳ ಹಿಂಸಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲ. ಆದರೂ ಇಲ್ಲಸಲ್ಲದ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಗಣೇಶನಿಗೆ ತೊಡಿಸಿದಾಗ ನನಗೆ ಬೇಜಾರಾಗದೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
ಮತಾಂಧತೆ ತಾಂಡವವಾಡುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ನಮಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಪಾಠ ಕಲಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದೇ ರೀತಿಯ ಹಾಸ್ಯ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಮಾಡಿದ್ದರೆ? ಮೊನ್ನೆ ತಾನೆ ಡೆನ್ಮಾರ್ಕಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಂಗತಿಯ ಪುನರಾವೃತ್ತಿಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹಿಂದು ಧರ್ಮವು ಅವುಗಳಿಗಿಂತ ಸಹಿಷ್ಣು ಎಂದು ಗಣೇಶ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾನೆ.
ಭಕ್ತಿಯ ಒಂದು ಸ್ನೇಹದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಪಚಾರ ಮಾಡಿದರೆ ತೊಂದರೆ ಇಲ್ಲ. ಈಗ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ವಿದುರ ಭಕ್ತಿಭಾವದಲ್ಲಿ ಬಾಳೆಯ ಹಣ್ಣನ್ನು ಕೊಡುವ ಬದಲು ಸಿಪ್ಪೆಯನ್ನು ಕೊಡಲಿಲ್ಲವೇ? ಆದರೆ ಗಣೇಶನ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ಕೆಲವು ಆಧುನಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಪಾಲ್ ಕೋರ್‍ಟ್ರೈಟ್ ಎಂಬುವನು ಗಣೇಶನನ್ನು "psycho-analyze" ಮಾಡುವೆ ಹೇಯ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ದೊಡ್ಡ ರಾದ್ಧಾಂತವನ್ನೇ ಮಾಡಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಮುದ್ದಾದ ಗಣೇಶನ ಬಗ್ಗೆ ಅವಹೇಳನಕಾರಿ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬರೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗದಷ್ಟು ಅಶ್ಲೀಲ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದಿಂದ ಖೇದಗೊಂಡ ಭಕ್ತರು ಆ ಪುಸ್ತಕದ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದರು. (ನಾನು ಪುಸ್ತಕ ban ವಾದಿಯಲ್ಲ, ಆದರೆ ಈ ರೀತಿಯ ಅಸಹ್ಯವಾದ ಬರವಣಿಗಳನ್ನು ಖಂಡಿಸಲೇಬೇಕು) ಸತ್ಯವಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಸರಿ ಎನ್ನಬಹುದಿತ್ತು. ಆದರೆ ವಸ್ತುತಃ ಆ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿರುವ ಸತ್ಯಾಂಶ ಕಡಿಮೆ. ಪಾಲ್ ಮಹಾಶಯ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಕ್ರಮವೂ ತಪ್ಪು. ಅವನ ವಿದ್ವತ್ತೂ ಸರಿಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ಈ ಕೊಂಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ದೀರ್ಘಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿರುತ್ತಾರೆ ವಿಶಾಲ್ ಅಗರ್ವಾಲ್ ಮತ್ತು ಕಲವೈ ವೆಂಕಟ್ ಎಂಬುವರು.
ಹೀಗೆ ಗಣೇಶನಿಂದ - ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಹಿಷ್ಣುವಾಗಿರಬೇಕು, ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಪಾಠವೂ ಆಗಿದೆ.
ಗಣೇಶಚತುರ್ಥಿಯು ಕೇವಲ ಭಕ್ತಿಭರಿತ ವ್ರತವಾಗಿರದೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಐಕ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕೂಡ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದೆಂದು ಲೋಕಮಾನ್ಯ ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ಟಿಳಕರು ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಈ ಪ್ರಯತ್ನವೇ ಈಗ ರಸ್ತೆ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಗಣೇಶ ಮಿತ್ರ ಮಂಡಲಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ. ಅಂದು ಮನೆಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಮಯ ಗೌರೀ-ಗಣೇಶರ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಮೋದಕ, ಕಡುಬುಗಳು ಮುಂತಾದ ಸಿಹಿತಿನಿಸುಗಳನ್ನು ವಿನಾಯಕನಿಗೆ ನಿವೇದಿಸಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆ ನೆರವೇರುತ್ತದೆ. ಮನೆಗ ಬಂದ ತಾಯಿ-ಮಗನ ಹಾಗೆ ಭಕ್ತರ ಪೂಜಾತಿಥ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮನೆಯ ಆತ್ಮೀಯ ಸದಸ್ಯರೇ ಆಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮೃಣ್ಮಯ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬಿಡುವಾಗ ಭಕ್ತರಿಗೆಲ್ಲ ದುಃಖ. ನಮ್ಮ ಆತ್ಮೀಯರನ್ನು ಬೀಳ್ಕೊಡುವಾಗ ಆಗುವ ದುಃಖವೇ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಆಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಸರ್ಜನೆಯೂ ಒಂದು ಪಾಠವನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಸಂತಸದ ಘಳಿಗೆಗಳೇ ಶಾಶ್ವತವಲ್ಲವೆಂದೂ ಜೀವನದ ಅನಿವಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮರೆಯಬಾರದೆಂದು ಆ ಸಂಭ್ರಮದಲ್ಲಿಯೇ ಗಣಪ ನಮಗೆ ಮೆಲ್ಲನೆ ಕಿವಿಮಾತು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.
ಗಣೇಶನ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಎಲ್ಲ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಕರ್ಣಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಂತೂ ಪಿಳ್ಳಾರಿ ಗೀತೆಗಳಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೂ "ಲಂಬೋದರ ಲಕುಮಿಕರ" ಎಂಬ ಗಣೇಶಸ್ತುತಿಯಿಂದ. ಕಾವ್ಯನಾಟಕಾದಿಗಳಲ್ಲೂ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶಸ್ತುತಿಯೇ. ಈಗಿನ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಹಾಗೆಯೇ! ಮನೆಗಳ ಮುಂದೆ ಗಣೇಶನ ಮೂರ್ತಿಯೊಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅದು ಗಣೇಶನ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ವಿಘ್ನಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು ಎಂದು ನಂಬಿಕೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದೆಡೆ "ಕಲೌ ದುರ್ಗಾವಿನಾಯಕೌ" ಅಂದರೆ ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗೆ ಮತ್ತು ವಿನಾಯಕರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಸಂತಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆಪತ್ತಿನ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಸಲಹುವ ಮಿತ್ರನಾಗಿ, ಸರ್ವಕಾಲವೂ ಭಕ್ತರನ್ನು ಕಾಯುವ ದೇವರಾಗಿ ಗಣೇಶ ಎಲ್ಲರ ಪ್ರೀತಿಭಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನಿಲ್ಲ.
ಕೆಲಸದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೋಟ್ಯಂತರ ಜನಗಳು ನೆನೆಯುವ ಆ ಗಣೇಶನು ನಮ್ಮ ವಿಘ್ನಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ವಿದ್ಯಾಬುದ್ಧ್ಯಾಯುರಾರೋಗ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಗಳನ್ನೂ ಚತುರ್ವಿಧಪುರುಷಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಕರುಣಿಸಲಿ ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾ ಇಲ್ಲಿಗೆ ನನ್ನ ಗಣೇಶಾಲೋಕನವನ್ನು ಸಂಪನ್ನಗೊಳಿಸುವೆ.
|| ಇತಿ ಶಮ್ ||
ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಿಂದ ಗಣೇಶ ಕೃಷಿಕರ ದೇವತೆ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದವನು. ಆನೆಗಳು ಬಂದು ಬೆಳೆಯನ್ನು ಧ್ವಂಸ ಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದ ಕಾಲವದು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ದೇಶ ತಲತಲಾಂತರಗಳಿಂದ ಕೃಷಿ ಪ್ರಧಾನವಾದ ದೇಶ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ವೈದಿಕ ದೇವತೆಗಳಾದ ಇಂದ್ರ, ವರುಣ, ಸೂರ್ಯ ಮೊದಲಾದ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲರೂ ಕೃಷಿಗೆ ತಮ್ಮಿಂದಾಗುವ ಪ್ರಯೋಜನದಿಂದಲೇ ಪೂಜನೀಯರೂ ಆದರು. ಗಣೇಶನ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಿರಬೇಕು. ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಆನೆಯಲ್ಲೇ ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನು ಕಂಡಿರಬೇಕು.
ತ್ರಯೀವೇದದಲ್ಲಿ (ಅಂದರೆ ಋಗ್ಯಜುಸ್ಸಾಮಗಳಲ್ಲಿ) ನಾವೀಗ ಕಾಣುವ ಚತುರ್ಭುಜನಾದ ಮೋದಕಪ್ರಿಯನಾದ ಶಿವ-ಗಿರಿಜೆಯರ ಪುತ್ರನಾದ ಗಣೇಶನು ಇಲ್ಲವೆಂದು ನನ್ನ ಭಾವನೆ (ಇದು ತಪ್ಪಾದರೆ ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ). ಅರ್ವಾಚೀನವಾದ ಅಥರ್ವವೇದದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶಾಥರ್ವಶೀರ್ಷೋಪನಿಷತ್ತು ಮುಂತಾದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. "ಗಣಾನಾಂತ್ವಾ" ಅಥವಾ "ನಿಷುಸೀದ" ಎಂದು ಬರುವ ತ್ರಯೀವೇದದ ಮಂತ್ರಗಳು ಬಹುಶಃ ಬೃಹಸ್ಪತಿ ಅಥವಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಸ್ಪತಿಯನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾಗಿವೆ.
ಆದರೆ ವೇದದಲ್ಲಿರುವುದಕ್ಕೂ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲವಷ್ಟೆ? ಪೌರಾಣಿಕ ದೇವತೆಗಳ ಕಲ್ಪನೆಗೂ ವೈದಿಕ ದೇವತೆಗಳ ಕಲ್ಪನೆಗೂ ಅಜಗಜಾಂತರದ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಈಗ ಹೆಚ್ಚು ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ದೇವತೆಗಳೆಂದರೆ ಶಿವ-ವಿಷ್ಣು-ಶಕ್ತಿ-ಗಣೇಶ-ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಮೊದಲಾದ ಪೌರಾಣಿಕ ದೇವತೆಗಳೇ! ಈಗ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳಬಹುದು. "ವೇದಗಳೇ ಪರಮಗ್ರಂಥಗಳಾದ ಹಿಂದುಗಳಿಗೆ ಪೌರಾಣಿಕದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ ಸರಿಯಲ್ಲವಲ್ಲ?" ಎಂದು. ಆದರೆ ಈ ದೇವತೆಗಳ ಸ್ವರೂಪಗಳು ದೇವರಲ್ಲ ಎಂದು ಎಲ್ಲಿಯೂ ಹೇಳಿಲ್ಲವಲ್ಲ? "ಏಕಂ ಸದ್ವಿಪ್ರಾ ಬಹುಧಾ ವದಂತಿ, ಅಗ್ನಿಂ ಯಮಂ ಮಾತರಿಶ್ವಾನಮಾಹುಃ" ಎಂದು ವೇದವೇ ಹೇಳಿದೆಯಾದ್ದರಿಂದ ಜನಗಳಿಂದ ಪೂಜ್ಯವಾದ ಒಂದು ರೂಪವು ದೇವರೆಂದೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಷ್ಟವೇನಲ್ಲ. ಈಗ ಶಿರಡಿಯ ಸಾಇ (ಸಾಯಿ ಬಾಬಾ ಎಂದು ಕನ್ನಡಿಗರು ಬರೆಯದಿದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು) ಬಾಬಾರವರ ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಎಲ್ಲೆಡೆ ದೇವರೆಂದೇ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುವ ಬಾಬಾರವರು ಇನ್ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ! ಈಗ ಅವರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದೇವರು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವಷ್ಟು ನಮ್ಮ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ವಿಶಾಲವಾಗಿರುವಾಗ, ಪೌರಾಣಿಕದೇವತೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ತಾನೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳದೆ ಇದ್ದೀತು? ಗಣೇಶನದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಕಥೆಯಾಗದಿದ್ದರೂ ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು ಅಲ್ಲವೇ? ಗಣೇಶನು ಅನಾದಿಯಾದರೂ ಅವನ ಪೂಜೆಗೆ ಆರಂಭ ಇರಬೇಕಲ್ಲ?
ಸಾಯಣಾಚಾರ್ಯರು ತಮ್ಮ ವೇದಭಾಷ್ಯದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ -
"ವಾಗೀಶಾದ್ಯಾಃ ಸುಮನಸಃ ಸರ್ವಾರ್ಥಾನಾಮುಪಕ್ರಮೇ |
ಯಂ ನತ್ವಾ ಕೃತಕೃತ್ಯಾಃ ಸ್ಯುಸ್ತಂ ನಮಾಮಿ ಗಜಾನನಮ್ ||"
ಎಂದು ಗಣೇಶನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಯಣರು ವಿದ್ಯಾರಣ್ಯರೆಂದು ಖ್ಯಾತರಾದ ಮಾಧಾವಾಚಾರ್ಯರ ಅಣ್ಣಂದಿರು. ಇವರು ಹದಿನಾರನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು. ಅವರ ಸ್ತುತಿಯಿಂದ ತಿಳಿಯುವುದು ಗಣೇಶನ ಆಗಲೇ ಇದ್ದ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಮತ್ತು ಅವನೆಡೆ ಇದ್ದ ಭಕ್ತಿ.
ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ? ವೇದ ವ್ಯಾಸರ ಮಹಾಭಾರತಕ್ಕೆ ಲೇಖಕನಾಗಿದ್ದವನು ಗಣೇಶ. ಮಹಾಭಾರತದ ಲೇಖಕ ಗಣೇಶನೆಂಬ ಕಥೆ ಎಷ್ಟು ಹಳೆಯದೋ ತಿಳಿಯೆ. ಅದರೆ ಜನಮನ್ನಣೆಯನ್ನೇ ಅಲ್ಲ ಗಣೇಶ ಗಳಿಸಿದ್ದು. ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರೇ ಸ್ವತಃ ತಮ್ಮ ಗೀತಾಭಾಷ್ಯದಲ್ಲಿ "ಯಾಂತಿ ದೇವವ್ರತಾ ದೇವಾನ್ ಪಿತೄನ್ಯಾಂತಿ ಪಿತೃವ್ರತಾಃ" ಎಂಬ ಶ್ಲೋಕಕ್ಕೆ (೯-೨೫) ಭಾಷ್ಯ ಬರೆಯುತ್ತ "ವಿನಾಯಕಮಾತೃಗಣಚತುರ್ಭಗಿನ್ಯಾದೀನಿ" ಎಂದು ಭೂತಗಳ ಅಥವಾ ಕ್ಷುದ್ರಶಕ್ತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಕ ಅಥವಾ ಗಣೇಶನನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿನಾಯಕನೂ ಕೂಡ ಒಂದು ಕ್ಷುದ್ರಶಕ್ತಿಯೋಪಾದಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇಂದು ಕೂಡ ವಾಮಾಚಾರದ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರಂತೆ. ಇದನ್ನು ಏಕೆ ಹೇಳಿದೆನೆಂದರೆ ಗಣೇಶನ ಈ ರೂಪವೂ ಇದೆ ಎಂದು ತೋರುವುದಕ್ಕೆ. ಈ ಉಗ್ರರೀತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುವ ಗಣೇಶನನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಪ್ರಿಯನಾದ ಸೌಮ್ಯರೂಪನಾದ ಗಣೇಶನೆಡೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಬರೋಣ.
ಗಣೇಶನದು ಆಗಮಪ್ರಕಾರವೇ ಬಹಳಷ್ಟು ರೂಪಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಶಕ್ತಿಗಣಪತಿ (ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರು ಈ ಗಣೇಶರೂಪಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ), ವಲ್ಲಭಾಂಬಾ ಗಣಪತಿ, ಬಾಲಗಣಪತಿ, ಭಕ್ತಗಣಪತಿ, ನೃತ್ಯಗಣಪತಿ, ಮಹಾಗಣಪತಿ, ಉಚ್ಛಿಷ್ಟಗಣಪತಿ - ಹೀಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ರೂಪಗಳಿವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುವ ಗಣೇಶನಿಗೆ ಸಿದ್ಧಿಬುದ್ಧಿಯರೇ ಅಲ್ಲ, ವಲ್ಲಭಾಂಬೆ, ಲಕ್ಷ್ಮೀ (ನಾರಾಯಣಿಯಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯಲ್ಲದೇ ಬೇರೆಯವಳು ಈಕೆ), ಮುಂತಾದವರು ಪತ್ನಿಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಶಿವನ ಮಗನಾದರೂ ತಂದೆಯನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿದವ ಗಣಪತಿ. ಗಾಣಪತ್ಯರಿಗಂತೂ ಗಣೇಶನೇ ಅತ್ಯುಚ್ಚ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವರೂಪ. ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರದೆಂದು ಖ್ಯಾತವಾದ ಸ್ತೋತ್ರದಲ್ಲಿ "ಅಜಂ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಂ... ಅದ್ವೈತರೂಪಮ್" ಎಂದು ಸ್ತುತಿಸಿರುವುದು ಗಣೇಶನ ಈ ಅವಾಙ್ಮನಸಗೋಚರರೂಪವನ್ನೇ! ಅಥರ್ವಶೀರ್ಷದಲ್ಲೂ "ಪ್ರಕೃತೇಃ ಪುರುಷಾತ್ ಪರಮ್" ಎಂದು ಹೇಳಿದಾಗ - ಪ್ರಕೃತಿಪುರುಷರೆಂಬ (ಅಥವಾ ಜೀವ-ಜಗತ್ತೆಂಬ) ದ್ವೈತವನ್ನು ಮೀರಿದ ಪರಮಸತ್ಯ ಎಂದು ಗಣೇಶನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿದೆ. ಅಥರ್ವಶೀರ್ಷದಲ್ಲಿ "ತ್ವಂ ಸಾಕ್ಷಾದಾತ್ಮಾಸಿ ನಿತ್ಯಮ್" ಎಂದು ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪವೇ ಗಣೇಶನೆಂದು ಹೇಳಿದೆ.
ಈ ರೂಪಗಳಿದ್ದರೂ ಈಚೆಗೆ ನಮ್ಮವರು ಗಣೇಶಹಬ್ಬ ಬಂದದ್ದೇ ತಡ - ಅವನನ್ನು ಡೈನೋಸಾರ್ ಮೇಲೆ ಕೂಡಿಸುವುದು, ಸೂಟ್ ಹಾಕಿಸುವುದು, ಕನ್ನಡಕ ಹಾಕಿಸುವುದು, ಮುಂತಾದ ಆಧುನಿಕ (ಡೈನೋಸಾರ್ ಆಧುನಿಕವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಜ್ಯುರಾಸಿಕ್ ಪಾರ್ಕ್ ಆಧುನಿಕ ತಾನೆ!) ವೇಷಗಳನ್ನು ಪಾಪ ಗಣೇಶನಿಗೆ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಇದೂ ಸಾಲದೆ ಬೃಹದಾಕಾರನಾದ ಅವನನ್ನು ಸಣ್ಣ ಇಲಿಯ ಮೇಲೆ ಕೂಡಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಲ್ಲಿ ಬೀಳಿಸಿದ ಹಾಸ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ಉದರದಿ ಪೊರೆಯುವ ದೇವದೇವನಿಗೆ ಅಪಚಾರವೇ? ಹಾಗೆ ಅಪಚಾರ ಮಾಡಿದವರ ಮೇಲೆ ಕೋಪವೂ ಬರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಇದು ನಮ್ಮ ದೇವರ ದೊಡ್ಡತನವೇ ಎಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರಿಂದ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಅವರಿಗೇ ಒಲಿಯುವ ಭಕ್ತಪರಾಧೀನ ನಮ್ಮ ಗಣಪ ! ಅವನು ನಮಗೆ ಎಂಥ ಸ್ನೇಹಿತನಲ್ಲವೇ? ಆದರೂ ಸ್ನೇಹಿತನೆಂದು ಬಹಳ ಹಿಂಸಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದಲ್ಲ. ಆದರೂ ಇಲ್ಲಸಲ್ಲದ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಗಣೇಶನಿಗೆ ತೊಡಿಸಿದಾಗ ನನಗೆ ಬೇಜಾರಾಗದೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
ಮತಾಂಧತೆ ತಾಂಡವವಾಡುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ನಮಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಪಾಠ ಕಲಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದೇ ರೀತಿಯ ಹಾಸ್ಯ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಮಾಡಿದ್ದರೆ? ಮೊನ್ನೆ ತಾನೆ ಡೆನ್ಮಾರ್ಕಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಂಗತಿಯ ಪುನರಾವೃತ್ತಿಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹಿಂದು ಧರ್ಮವು ಅವುಗಳಿಗಿಂತ ಸಹಿಷ್ಣು ಎಂದು ಗಣೇಶ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾನೆ.
ಭಕ್ತಿಯ ಒಂದು ಸ್ನೇಹದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಪಚಾರ ಮಾಡಿದರೆ ತೊಂದರೆ ಇಲ್ಲ. ಈಗ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ವಿದುರ ಭಕ್ತಿಭಾವದಲ್ಲಿ ಬಾಳೆಯ ಹಣ್ಣನ್ನು ಕೊಡುವ ಬದಲು ಸಿಪ್ಪೆಯನ್ನು ಕೊಡಲಿಲ್ಲವೇ? ಆದರೆ ಗಣೇಶನ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ಕೆಲವು ಆಧುನಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಪಾಲ್ ಕೋರ್‍ಟ್ರೈಟ್ ಎಂಬುವನು ಗಣೇಶನನ್ನು "psycho-analyze" ಮಾಡುವೆ ಹೇಯ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ದೊಡ್ಡ ರಾದ್ಧಾಂತವನ್ನೇ ಮಾಡಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಮುದ್ದಾದ ಗಣೇಶನ ಬಗ್ಗೆ ಅವಹೇಳನಕಾರಿ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬರೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗದಷ್ಟು ಅಶ್ಲೀಲ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದಿಂದ ಖೇದಗೊಂಡ ಭಕ್ತರು ಆ ಪುಸ್ತಕದ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದರು. (ನಾನು ಪುಸ್ತಕ ban ವಾದಿಯಲ್ಲ, ಆದರೆ ಈ ರೀತಿಯ ಅಸಹ್ಯವಾದ ಬರವಣಿಗಳನ್ನು ಖಂಡಿಸಲೇಬೇಕು) ಸತ್ಯವಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಸರಿ ಎನ್ನಬಹುದಿತ್ತು. ಆದರೆ ವಸ್ತುತಃ ಆ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿರುವ ಸತ್ಯಾಂಶ ಕಡಿಮೆ. ಪಾಲ್ ಮಹಾಶಯ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಕ್ರಮವೂ ತಪ್ಪು. ಅವನ ವಿದ್ವತ್ತೂ ಸರಿಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ಈ ಕೊಂಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ದೀರ್ಘಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿರುತ್ತಾರೆ ವಿಶಾಲ್ ಅಗರ್ವಾಲ್ ಮತ್ತು ಕಲವೈ ವೆಂಕಟ್ ಎಂಬುವರು.
ಹೀಗೆ ಗಣೇಶನಿಂದ - ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಹಿಷ್ಣುವಾಗಿರಬೇಕು, ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಪಾಠವೂ ಆಗಿದೆ.
ಗಣೇಶಚತುರ್ಥಿಯು ಕೇವಲ ಭಕ್ತಿಭರಿತ ವ್ರತವಾಗಿರದೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಐಕ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಧನವಾಗಿ ಕೂಡ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದೆಂದು ಲೋಕಮಾನ್ಯ ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ಟಿಳಕರು ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಈ ಪ್ರಯತ್ನವೇ ಈಗ ರಸ್ತೆ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಗಣೇಶ ಮಿತ್ರ ಮಂಡಲಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ. ಅಂದು ಮನೆಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಮಯ ಗೌರೀ-ಗಣೇಶರ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಮೋದಕ, ಕಡುಬುಗಳು ಮುಂತಾದ ಸಿಹಿತಿನಿಸುಗಳನ್ನು ವಿನಾಯಕನಿಗೆ ನಿವೇದಿಸಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆ ನೆರವೇರುತ್ತದೆ. ಮನೆಗ ಬಂದ ತಾಯಿ-ಮಗನ ಹಾಗೆ ಭಕ್ತರ ಪೂಜಾತಿಥ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮನೆಯ ಆತ್ಮೀಯ ಸದಸ್ಯರೇ ಆಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮೃಣ್ಮಯ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬಿಡುವಾಗ ಭಕ್ತರಿಗೆಲ್ಲ ದುಃಖ. ನಮ್ಮ ಆತ್ಮೀಯರನ್ನು ಬೀಳ್ಕೊಡುವಾಗ ಆಗುವ ದುಃಖವೇ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಆಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಸರ್ಜನೆಯೂ ಒಂದು ಪಾಠವನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಸಂತಸದ ಘಳಿಗೆಗಳೇ ಶಾಶ್ವತವಲ್ಲವೆಂದೂ ಜೀವನದ ಅನಿವಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮರೆಯಬಾರದೆಂದು ಆ ಸಂಭ್ರಮದಲ್ಲಿಯೇ ಗಣಪ ನಮಗೆ ಮೆಲ್ಲನೆ ಕಿವಿಮಾತು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.
ಗಣೇಶನ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಎಲ್ಲ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಕರ್ಣಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಂತೂ ಪಿಳ್ಳಾರಿ ಗೀತೆಗಳಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೂ "ಲಂಬೋದರ ಲಕುಮಿಕರ" ಎಂಬ ಗಣೇಶಸ್ತುತಿಯಿಂದ. ಕಾವ್ಯನಾಟಕಾದಿಗಳಲ್ಲೂ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶಸ್ತುತಿಯೇ. ಈಗಿನ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಹಾಗೆಯೇ! ಮನೆಗಳ ಮುಂದೆ ಗಣೇಶನ ಮೂರ್ತಿಯೊಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅದು ಗಣೇಶನ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ವಿಘ್ನಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು ಎಂದು ನಂಬಿಕೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದೆಡೆ "ಕಲೌ ದುರ್ಗಾವಿನಾಯಕೌ" ಅಂದರೆ ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗೆ ಮತ್ತು ವಿನಾಯಕರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಸಂತಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆಪತ್ತಿನ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಸಲಹುವ ಮಿತ್ರನಾಗಿ, ಸರ್ವಕಾಲವೂ ಭಕ್ತರನ್ನು ಕಾಯುವ ದೇವರಾಗಿ ಗಣೇಶ ಎಲ್ಲರ ಪ್ರೀತಿಭಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನಿಲ್ಲ.
ಕೆಲಸದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೋಟ್ಯಂತರ ಜನಗಳು ನೆನೆಯುವ ಆ ಗಣೇಶನು ನಮ್ಮ ವಿಘ್ನಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ವಿದ್ಯಾಬುದ್ಧ್ಯಾಯುರಾರೋಗ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಗಳನ್ನೂ ಚತುರ್ವಿಧಪುರುಷಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಕರುಣಿಸಲಿ ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾ ಇಲ್ಲಿಗೆ ನನ್ನ ಗಣೇಶಾಲೋಕನವನ್ನು ಸಂಪನ್ನಗೊಳಿಸುವೆ.
|| ಇತಿ ಶಮ್ ||
Saturday, August 19, 2006
Panini the grammarian par excellence
yenAkSharasamAmnAyam adhigamya maheshvarAt |
kRutsnaM vyAkaraNaM proktaM tasmai pANinaye namaH ||
I recently have been having the fortune of attending classes on the laghu-siddhAnta-kaumudI, a Samskrit grammar text for beginners taught by a very well known and respected grammarian. Even in the first couple of prakaraNas (chapters), I have found myself in awe of the genius of pANini, the great grammarian who put the vyAkaraNa sUtras together in eight chapters. The collective work is known as the aShTAdhyAyii.
The shloka at the beginning of this post salutes pANini by whom Samskrit grammar in its entirety has been described after having obtained the requisite knowledge by the grace of Lord Maheshvara. The legend behind pANini's composition of the aShTAdhyAyI itself is quite interesting.
Legend has it that pANini was born a dull child, but as one whose interest in learning knew no bounds. An astrologer who happened to pass through his school read pANini's palm and broke to him the news that the child's palm had no line for learning. The heartbroken but not completely dissuaded boy wanted no impediments to his learning. Soon after, pANini's Guru saw a happy boy whose palm was bleeding. Upon asking, pANini answered that he had drawn the "line of learning" on his palm with a knife. The guru was overjoyed on seeing the interest in learning that pANini had and vowed to make him a scholar.
As time passed, pANini prayed to Lord Shiva to bless him with a grammar for Samskrit. Pleased by his penance, Lord Shiva appeared in front of pANini and danced while beating his Damaru (Drum). Fourteen sounds issued forth from the Damaru and they provided the much needed insight for pANini to compose a grammar of Samskrit.
Before the remaining part of this post, I would like to make a disclaimer. I am no expert in Samskrit (and especially in vyAkaraNa) and mistakes in this post, if any (I am sure there will be quite a few), are mine only. My intention here is just to share the enthusiasm I have about the subject.
In the remaining part of this post, letters in italics (in ITRANS) are supposed to denote the letters of the sUtras of pANini (as much as possible). The fourteen sounds, known as the mAhesvara-sUtrANi are as follows -
| a i uN | R^i lR^i k | e o ~G | ai au ch | ha ya va ra T | la N | ~Ja ma ~Ga Na na M | Jha bha ~J | gha Dha dha Sh | ja ba ga da sh | kha pha Cha Tha tha cha Ta tav | ka pa y | sha Sha sa r | ha l ||
Hearing them again and again, it really feels as if they came out of a drum. But these sUtras form the bedrock of Samskrit grammar. Even though there were several grammars for Samskrit in existence before that of pANini, pANini's grammar outshone all the others in such a fashion that the other older grammars are but known just by name. pANini's grammar has apparently been so effective that there have been no significant attempts to compose any grammar after that.
Historically, pANini was born in Attock in today's Pakistan in the 6th century BCE. Just a brief digression about his birth and its place. Attock is a place close to Peshawar, which is the capital of the now lawless North Western Frontier Province, where Osama bin Laden is supposed to be hiding now. Recently there was an interesting program on television which showed the lawless trigger happy folk of the NWFP. I could not help but think that around a couple of thousand years ago, even these people would have been cultural sanAtana dharmIyas. Looking at how notorious this place has become on the world map, it made me cringe when I realized that pANini was also born around the same place. Does the Pakistan government even realize that such great people walked its soil before the RoP (I am sorry that I have to give such a link) wrought havoc in the area? Do the people in that area even realize that their ancestors were the likes of pANini? Or is the official position that they were all supposed to be in jahiliyya? Anyway, let me get back to pANini's wonderful grammar.
The aforementioned fourteen sutras, if we observe carefully, contain all the letters of the Samskrit varNamAla - the svaras (vowels) a, i, u, R^i, lR^i, e, ai, o, au and all the vyanjanas (consonants). Using these, pANini makes more formulae known as pratyAhAras. For example, aN - would mean a i u N (if you looked at the above 14 sUtras, a i u N is the first sUtra). Similarly ak would mean a i u N R lR k i.e it would include all the varNas (letters) between a and k. You could make up other pratyAhAras such as ha T (which would denote ha ya va ra ) and ech (e O ~G ai au ch). Of course, the underlined letters in the above just serve as silent separators (known as it). This is just a minor part of vyAkaraNa which has a whole lot more than just pratyAhAras.
Let us take the first sUtra of the aShTAdhyAyI to just see how pANini has used these. The first one is || vR^iddhirAdaich ||. This is a two worded sUtra which can be split as vRuddhiH Adaich. It just means that "whenever in the following sUtras the word vRuddhi is encountered, it means Adaich". Now the question is - what is Adaich ? It can be split as At aich. "At" denotes the letter "aa" and aich from the preceding paragraphs and the mAheshvara-sUtrANi becomes "ai au ch". Hence the complete meaning of the sUtra is that the term vRuddhi is used to denote the vowels aa, ai and au. This terminology is then used in subsequent chapters. This was just to get a flavor for how pANini's sUtras are.
Sutras themselves mean terse axioms explaining a specific topic. pANini's aShTAdhyAyI has almost four thousand sUtras divided into eight adhyAyAs or chapters. Each adhyAya has pAdas and each pAda has the individual sUtras. In nearly four thousand sUtras, pANini has managed to capture both versions of Samskrit - worldly and vedic.
Just to clarify, pANini did not invent the Samskrit language. Samskrit had been spoken for a long time before pANini. pANini "merely" (if you can call it that) codified rules to describe correct Samskrit. pANini's effort is probably one of its kind as it uses a synthetic method to completely capture a natural language. As a result, it becomes possible for somebody born ten years ago to speak and understand the same language as somebody else who was born a couple of thousands of years ago. pANini's monumental effort has not strait-jacketed Samskrit - but has defined its boundaries and correct forms very well.
The methodology used by pANini apparently has the same expressive power as the Backus Naur Form (also known now as the pANini-Backus form in deference to pANini who had discovered it first), a method used to express formal languages. But pANini was the first one to use it for a natural language and that too for a language as great and vast as Samskritam. The intricacies in the sUtras (even recursion is used wonderfully) are too much for a human mind to comprehend and constantly remind us of a programming language. Of course, Samskrit itself is not a language suitable for computer programming as many Hindu enthusiasts have been led to believe. pANini's method is what is close to computing. But pANini's effort is definitely the first of its kind in the history of linguistics and so has been acknowledged by several modern linguists such as Noam Chomsky. Of course, pANini-maharShi has been praised to no end by the great bhAShyakAra patanjali himself (author of the mahAbhAShya) and does not need Chomsky's as well as our endorsements of his work.
I just had a final comment in this post on how important true recognition of our heritage is. While we have people like the Communists on the left end of the spectrum, who think that ancient India offered nothing lasting to the world and was forever mired in evils like caste and sati, we also have simple minded people in the likes of the VHP for whom anything good has to be Indian and Hindu in origin; conveniently forgetting the fact that Ravana and Duryodhana were also "Hindus". The truth is probably somewhere in the middle and in my opinion, closer to the right than to the left. It is for us to see what the truth is.
pANini's work is a monument to Human Genius. We can just humbly echo Saint tyAgarAja's wonderful words - "endaro mahAnubhAvulu; andariki vandamulu"
|| bhagavate pANinaye namaH ||
|| jIyAt gIrvANabhAratI ||
kRutsnaM vyAkaraNaM proktaM tasmai pANinaye namaH ||
I recently have been having the fortune of attending classes on the laghu-siddhAnta-kaumudI, a Samskrit grammar text for beginners taught by a very well known and respected grammarian. Even in the first couple of prakaraNas (chapters), I have found myself in awe of the genius of pANini, the great grammarian who put the vyAkaraNa sUtras together in eight chapters. The collective work is known as the aShTAdhyAyii.
The shloka at the beginning of this post salutes pANini by whom Samskrit grammar in its entirety has been described after having obtained the requisite knowledge by the grace of Lord Maheshvara. The legend behind pANini's composition of the aShTAdhyAyI itself is quite interesting.
Legend has it that pANini was born a dull child, but as one whose interest in learning knew no bounds. An astrologer who happened to pass through his school read pANini's palm and broke to him the news that the child's palm had no line for learning. The heartbroken but not completely dissuaded boy wanted no impediments to his learning. Soon after, pANini's Guru saw a happy boy whose palm was bleeding. Upon asking, pANini answered that he had drawn the "line of learning" on his palm with a knife. The guru was overjoyed on seeing the interest in learning that pANini had and vowed to make him a scholar.
As time passed, pANini prayed to Lord Shiva to bless him with a grammar for Samskrit. Pleased by his penance, Lord Shiva appeared in front of pANini and danced while beating his Damaru (Drum). Fourteen sounds issued forth from the Damaru and they provided the much needed insight for pANini to compose a grammar of Samskrit.
Before the remaining part of this post, I would like to make a disclaimer. I am no expert in Samskrit (and especially in vyAkaraNa) and mistakes in this post, if any (I am sure there will be quite a few), are mine only. My intention here is just to share the enthusiasm I have about the subject.
In the remaining part of this post, letters in italics (in ITRANS) are supposed to denote the letters of the sUtras of pANini (as much as possible). The fourteen sounds, known as the mAhesvara-sUtrANi are as follows -
| a i uN | R^i lR^i k | e o ~G | ai au ch | ha ya va ra T | la N | ~Ja ma ~Ga Na na M | Jha bha ~J | gha Dha dha Sh | ja ba ga da sh | kha pha Cha Tha tha cha Ta tav | ka pa y | sha Sha sa r | ha l ||
Hearing them again and again, it really feels as if they came out of a drum. But these sUtras form the bedrock of Samskrit grammar. Even though there were several grammars for Samskrit in existence before that of pANini, pANini's grammar outshone all the others in such a fashion that the other older grammars are but known just by name. pANini's grammar has apparently been so effective that there have been no significant attempts to compose any grammar after that.
Historically, pANini was born in Attock in today's Pakistan in the 6th century BCE. Just a brief digression about his birth and its place. Attock is a place close to Peshawar, which is the capital of the now lawless North Western Frontier Province, where Osama bin Laden is supposed to be hiding now. Recently there was an interesting program on television which showed the lawless trigger happy folk of the NWFP. I could not help but think that around a couple of thousand years ago, even these people would have been cultural sanAtana dharmIyas. Looking at how notorious this place has become on the world map, it made me cringe when I realized that pANini was also born around the same place. Does the Pakistan government even realize that such great people walked its soil before the RoP (I am sorry that I have to give such a link) wrought havoc in the area? Do the people in that area even realize that their ancestors were the likes of pANini? Or is the official position that they were all supposed to be in jahiliyya? Anyway, let me get back to pANini's wonderful grammar.
The aforementioned fourteen sutras, if we observe carefully, contain all the letters of the Samskrit varNamAla - the svaras (vowels) a, i, u, R^i, lR^i, e, ai, o, au and all the vyanjanas (consonants). Using these, pANini makes more formulae known as pratyAhAras. For example, aN - would mean a i u N (if you looked at the above 14 sUtras, a i u N is the first sUtra). Similarly ak would mean a i u N R lR k i.e it would include all the varNas (letters) between a and k. You could make up other pratyAhAras such as ha T (which would denote ha ya va ra ) and ech (e O ~G ai au ch). Of course, the underlined letters in the above just serve as silent separators (known as it). This is just a minor part of vyAkaraNa which has a whole lot more than just pratyAhAras.
Let us take the first sUtra of the aShTAdhyAyI to just see how pANini has used these. The first one is || vR^iddhirAdaich ||. This is a two worded sUtra which can be split as vRuddhiH Adaich. It just means that "whenever in the following sUtras the word vRuddhi is encountered, it means Adaich". Now the question is - what is Adaich ? It can be split as At aich. "At" denotes the letter "aa" and aich from the preceding paragraphs and the mAheshvara-sUtrANi becomes "ai au ch". Hence the complete meaning of the sUtra is that the term vRuddhi is used to denote the vowels aa, ai and au. This terminology is then used in subsequent chapters. This was just to get a flavor for how pANini's sUtras are.
Sutras themselves mean terse axioms explaining a specific topic. pANini's aShTAdhyAyI has almost four thousand sUtras divided into eight adhyAyAs or chapters. Each adhyAya has pAdas and each pAda has the individual sUtras. In nearly four thousand sUtras, pANini has managed to capture both versions of Samskrit - worldly and vedic.
Just to clarify, pANini did not invent the Samskrit language. Samskrit had been spoken for a long time before pANini. pANini "merely" (if you can call it that) codified rules to describe correct Samskrit. pANini's effort is probably one of its kind as it uses a synthetic method to completely capture a natural language. As a result, it becomes possible for somebody born ten years ago to speak and understand the same language as somebody else who was born a couple of thousands of years ago. pANini's monumental effort has not strait-jacketed Samskrit - but has defined its boundaries and correct forms very well.
The methodology used by pANini apparently has the same expressive power as the Backus Naur Form (also known now as the pANini-Backus form in deference to pANini who had discovered it first), a method used to express formal languages. But pANini was the first one to use it for a natural language and that too for a language as great and vast as Samskritam. The intricacies in the sUtras (even recursion is used wonderfully) are too much for a human mind to comprehend and constantly remind us of a programming language. Of course, Samskrit itself is not a language suitable for computer programming as many Hindu enthusiasts have been led to believe. pANini's method is what is close to computing. But pANini's effort is definitely the first of its kind in the history of linguistics and so has been acknowledged by several modern linguists such as Noam Chomsky. Of course, pANini-maharShi has been praised to no end by the great bhAShyakAra patanjali himself (author of the mahAbhAShya) and does not need Chomsky's as well as our endorsements of his work.
I just had a final comment in this post on how important true recognition of our heritage is. While we have people like the Communists on the left end of the spectrum, who think that ancient India offered nothing lasting to the world and was forever mired in evils like caste and sati, we also have simple minded people in the likes of the VHP for whom anything good has to be Indian and Hindu in origin; conveniently forgetting the fact that Ravana and Duryodhana were also "Hindus". The truth is probably somewhere in the middle and in my opinion, closer to the right than to the left. It is for us to see what the truth is.
pANini's work is a monument to Human Genius. We can just humbly echo Saint tyAgarAja's wonderful words - "endaro mahAnubhAvulu; andariki vandamulu"
|| bhagavate pANinaye namaH ||
|| jIyAt gIrvANabhAratI ||
Thursday, August 17, 2006
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಿವಸದ ಕಿರುನೆನಪುಗಳು
ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಿವಸಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇನೆ. ಒಂದರಂತೆ ಒಂದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಆ ದಿನ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೂಡಿಸುವ ಭಾವನೆಗಳು ಬಹುಪಾಲು ಹಾಗೆಯೇ ಇಂದಿಗೂ ಇವೆ.
ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದುವಾಗ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಿನ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸುವ ಸಮಯವಾಗಿತ್ತು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಸಂಗ್ರಾಮದ ಬಗ್ಗೆ. ಅಂದಿನ ಹುತಾತ್ಮರ ಬಗ್ಗೆ. ಗಾಂಧಿ-ನೆಹರು-ಪಟೇಲ್ ಮುಂತಾದವರ ಹಳೆಯ ಚಿತ್ರಗಳು ಟಿ.ವಿ.ಯಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಅದನ್ನೇ ನೋಡಿ ನನಗೆ ಸಂತೋಷ. ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಆವೇಶ. ಜೊತೆಗೆ ಬಿಳಿಯ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗೋಣ - ಅಲ್ಲಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳೋಣ - ಧ್ವಜಾರೋಹಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ನಂತರ ಚಾಕಲೇಟ್ ಅಥವಾ ಮತ್ತೊಂದು ಮಿಠಾಯಿಯ ತಿನ್ನೋಣ ಎಂಬ ಕ್ರಮವೇ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಇದ್ದಿತ್ತು.
ಶಾಲೆಯ ನಂತರ ಕಾಲೇಜು. ಅಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಲೇ ಬೇಕೆಂಬಂತೆ ಕಡ್ಡಾಯವಿಲ್ಲ. ಹೋಗಲು ಇಷ್ಟವಿದ್ದವರು ಹೋಗಬಹುದು. ಇಲ್ಲದೇ ಮನೆಯಲ್ಲಿರಬಹುದು. ನನಗೋ ಎನ್.ಸಿ.ಸಿ ಮುಂತಾದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಸ್ವಲ್ಪ ಬೋರು ಹೊಡೆಸುವಂಥವು. (ಈಗ ಹೋಗಿದ್ದರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ, ಬಿಡಿ) ಕ್ರಿಕೆಟ್, ಕಥೆಪುಸ್ತಕ ಓದುವುದು, ಬೀದಿ ಸುತ್ತುವುದು, ಟಿ.ವಿ. ನೋಡುವ ಮೊದಲಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೇ ಇಷ್ಟ. ಕಡ್ಡಾಯವಿರದುದರಿಂದ ಗರಿಗೆದರಿದ ಹಕ್ಕಿಯ ಹಾಗೆ ನನಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಅನುಭವ. ಆದರೂ ಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಕಾಫಿ ಹೀರುತ್ತಾ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯ ಮೇಲಿನ ಭಾಷಣದ ವೀಕ್ಷಣೆ . ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿಗಳು ಏನು ಹೇಳಿದರೋ ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತು? ಹೇಗಿದ್ದರೂ "ಹೇಳುವುದು ಒಂದು - ಮಾಡದಿರುವುದೇ ಹಲವು ಹನ್ನೊಂದು" ಎಂಬ ನನ್ನ ಆಗಲೇ ಮೂಡಿದ ಒಂದು ಸಿನಿಕತೆ (cynicism) ಬೇರೆ! ಆದರೆ ಇದರ ನಡುವೆಯೂ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಆವೇಶ!
ನಂತರ ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೆ ಗಮನ. ಅಲ್ಲಂತೂ ಈ ದಿನದಂದು ರಜೆಯಿಲ್ಲ. ಮಾಮೂಲಿನ ಹಾಗೆ ಇದೂ ಒಂದು ದಿನ. ಕೆಲಸವೆಲ್ಲವೂ ಮಾಮೂಲಿನ ಹಾಗೆಯೇ! ಆದರೆ ದೇಶವನ್ನು ಬಿಟ್ಟವರಿಗೆ ಏನನ್ನೋ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇವೆಂಬ ಭಾವನೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಅನುಭವ. ಅಂದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಏನು ನಡೆಯಿತು ಎಂದು ಅಂತರ್ಜಾಲ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿನ ವಿಷಯದ ಹೆಕ್ಕುವಿಕೆ. ಏನೂ ಆಗದಿರಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರಿಂದ ಎಂಬ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ. ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಏನಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಒಂದು ಚಿಂತೆ. ಅಮೇರಿಕದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ನಮ್ಮ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹೀಗೆ ಎಂದಾಗುವುದೋ ಎಂಬ ಯೋಚನೆ. ಜೊತೆಗೆ ಶುಭಾಶಯಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಅವರಿವರಿಗೆ ಈ-ಮೈಲ್ ಕಳಿಸಿವುದು. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೇನಾದರೂ ಇದ್ದರೆ ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಆದಾಗ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. ಹೀಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಸಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲೂ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಆವೇಶ - ಇನ್ನೂ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವೇ!
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ನಂತರ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೫ರಂದು ರಜೆಯಂತೂ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯದ ರಜೆಯಂತಾಗಿದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕವಾದ ಒಂದು ಅಂಶ ಈ ದಿನಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ವಿಶೇಷದ ಹೂವು ಹಣ್ಣು ಪೂಜೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಅಂದು ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದೇ ಒಂದು ಸಂಗತಿ ಈ ನಡುವೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿತು. ಅದು ಭಾರತದ ಬಾವುಟಗಳ ಮಾರಾಟ. ಸಣ್ಣ ಹಾಗು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಬಾವುಟಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಸಿಗ್ನಲ್ ನಲ್ಲಿಯೂ ಲಭ್ಯ. ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ಆಟೋಗಳ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಧ್ವಜದ ಹಾರಾಟ. ಜೊತೆಗೆ ಕಾರು ಬೈಕುಗಳ ಮೇಲೆಯೂ. ನಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರ ದೊಡ್ಡ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿ ಈಗ ಬಾವುಟಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಅದರಿಂದಲೇ ಈಗ ಬಾವುಟಗಳ ಬಿರುಸಾದ ಬಿಕರಿ ನಡೆದಿರುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೆಯಾದರೋ ಬಾವುಟವೆಂದರೆ ಮಡಿಯ ವಸ್ತು - ಅದನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದರೇ ಅದಕ್ಕೆ ಅವಮಾನ ಮಾಡಿದ ಹಾಗೆ ಅನ್ನಿಸುವಷ್ಟು ಕಠಿನ ನಿಯಮಗಳು ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಇವುಗಳ ಸಡಿಲಿಕೆ ಸರ್ಕಾರ ಮಾಡಿರುವ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ. ಅವುಗಳು "ಮೇಡ್ ಇನ್ ಚೈನಾ" ಆಗದಿದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು! (ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಖರೀದಿಗೆ ಸಿಗುವ ಬಾವುಟಗಳೆಲ್ಲವೂ ಮೇಡ್ ಇನ್ ಚೈನಾ!). ಈ ಬಾವುಟದ ಅಂಶ ಬಿಟ್ಟರೆ ಈ ದಿನ ಸಾಮಾನ್ಯದ ರಜೆ. ಹೌದು, ಇಂದೂ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಅವು ಎಂದಿನಂತೆ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕೆ ಬಾರದವು. ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗಿಯೂ ಬದಲಾವಣೆಯಿಲ್ಲದ ವರ್ತನೆಗಳು ನನ್ನಲ್ಲಿನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಆವೇಶವನ್ನೂ ಇಲ್ಲದ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿವೆ. ಈ ಆವೇಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನೆಂದು ಹುಡುಕಲು ಮೊದಲು ಹೊರಟ ನನಗೆ ಈ ಆವೇಶ ವ್ಯರ್ಥವಾದದ್ದು, ನಿರರ್ಥಕವಾದದ್ದು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ತರಿಸಿತ್ತು.
ಈ ಹತಾಶೆಯ ನಡುವೆ ಮೊನ್ನೆ ಶಾಲೆಯೊಂದರ ಮುಂದೆ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಸಂದರ್ಭ ಬಂದಿತು. ಬಿಳಿ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಮಕ್ಕಳು ಹೊರಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಮುಖಗಳ ಮೇಲಿನ ನಗೆ, ಆ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿನ ಕಾಂತಿ, ಅವರು ಸೂಸುವ ಆಶಾಭಾವನೆ, ಅವರಲ್ಲಿನ ಲವಲವಿಕೆ - ಇವೆಲ್ಲವೂ ನನ್ನನ್ನು ಒಮ್ಮೆಲೆ ತಟ್ಟಿತು. "ಎಲ್ಲವೂ ಇನ್ನು ಹಾಳಾಗಿಲ್ಲ. All is not lost" ಎಂದು ಮನ ಹರ್ಷಿಸಿತು.
ಇತಿ ಶಮ್
ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಓದುವಾಗ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದಿನ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸುವ ಸಮಯವಾಗಿತ್ತು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಸಂಗ್ರಾಮದ ಬಗ್ಗೆ. ಅಂದಿನ ಹುತಾತ್ಮರ ಬಗ್ಗೆ. ಗಾಂಧಿ-ನೆಹರು-ಪಟೇಲ್ ಮುಂತಾದವರ ಹಳೆಯ ಚಿತ್ರಗಳು ಟಿ.ವಿ.ಯಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಅದನ್ನೇ ನೋಡಿ ನನಗೆ ಸಂತೋಷ. ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಆವೇಶ. ಜೊತೆಗೆ ಬಿಳಿಯ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗೋಣ - ಅಲ್ಲಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳೋಣ - ಧ್ವಜಾರೋಹಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ನಂತರ ಚಾಕಲೇಟ್ ಅಥವಾ ಮತ್ತೊಂದು ಮಿಠಾಯಿಯ ತಿನ್ನೋಣ ಎಂಬ ಕ್ರಮವೇ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಇದ್ದಿತ್ತು.
ಶಾಲೆಯ ನಂತರ ಕಾಲೇಜು. ಅಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಲೇ ಬೇಕೆಂಬಂತೆ ಕಡ್ಡಾಯವಿಲ್ಲ. ಹೋಗಲು ಇಷ್ಟವಿದ್ದವರು ಹೋಗಬಹುದು. ಇಲ್ಲದೇ ಮನೆಯಲ್ಲಿರಬಹುದು. ನನಗೋ ಎನ್.ಸಿ.ಸಿ ಮುಂತಾದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಸ್ವಲ್ಪ ಬೋರು ಹೊಡೆಸುವಂಥವು. (ಈಗ ಹೋಗಿದ್ದರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ, ಬಿಡಿ) ಕ್ರಿಕೆಟ್, ಕಥೆಪುಸ್ತಕ ಓದುವುದು, ಬೀದಿ ಸುತ್ತುವುದು, ಟಿ.ವಿ. ನೋಡುವ ಮೊದಲಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೇ ಇಷ್ಟ. ಕಡ್ಡಾಯವಿರದುದರಿಂದ ಗರಿಗೆದರಿದ ಹಕ್ಕಿಯ ಹಾಗೆ ನನಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಅನುಭವ. ಆದರೂ ಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಕಾಫಿ ಹೀರುತ್ತಾ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯ ಮೇಲಿನ ಭಾಷಣದ ವೀಕ್ಷಣೆ . ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿಗಳು ಏನು ಹೇಳಿದರೋ ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತು? ಹೇಗಿದ್ದರೂ "ಹೇಳುವುದು ಒಂದು - ಮಾಡದಿರುವುದೇ ಹಲವು ಹನ್ನೊಂದು" ಎಂಬ ನನ್ನ ಆಗಲೇ ಮೂಡಿದ ಒಂದು ಸಿನಿಕತೆ (cynicism) ಬೇರೆ! ಆದರೆ ಇದರ ನಡುವೆಯೂ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಆವೇಶ!
ನಂತರ ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೆ ಗಮನ. ಅಲ್ಲಂತೂ ಈ ದಿನದಂದು ರಜೆಯಿಲ್ಲ. ಮಾಮೂಲಿನ ಹಾಗೆ ಇದೂ ಒಂದು ದಿನ. ಕೆಲಸವೆಲ್ಲವೂ ಮಾಮೂಲಿನ ಹಾಗೆಯೇ! ಆದರೆ ದೇಶವನ್ನು ಬಿಟ್ಟವರಿಗೆ ಏನನ್ನೋ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇವೆಂಬ ಭಾವನೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಅನುಭವ. ಅಂದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಏನು ನಡೆಯಿತು ಎಂದು ಅಂತರ್ಜಾಲ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿನ ವಿಷಯದ ಹೆಕ್ಕುವಿಕೆ. ಏನೂ ಆಗದಿರಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರಿಂದ ಎಂಬ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ. ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಏನಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಒಂದು ಚಿಂತೆ. ಅಮೇರಿಕದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ನಮ್ಮ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹೀಗೆ ಎಂದಾಗುವುದೋ ಎಂಬ ಯೋಚನೆ. ಜೊತೆಗೆ ಶುಭಾಶಯಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಅವರಿವರಿಗೆ ಈ-ಮೈಲ್ ಕಳಿಸಿವುದು. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೇನಾದರೂ ಇದ್ದರೆ ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಆದಾಗ ಭಾಗವಹಿಸುವುದು. ಹೀಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಸಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲೂ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಆವೇಶ - ಇನ್ನೂ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವೇ!
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ನಂತರ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೫ರಂದು ರಜೆಯಂತೂ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯದ ರಜೆಯಂತಾಗಿದೆ. ಧಾರ್ಮಿಕವಾದ ಒಂದು ಅಂಶ ಈ ದಿನಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ವಿಶೇಷದ ಹೂವು ಹಣ್ಣು ಪೂಜೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು ಅಂದು ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದೇ ಒಂದು ಸಂಗತಿ ಈ ನಡುವೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿತು. ಅದು ಭಾರತದ ಬಾವುಟಗಳ ಮಾರಾಟ. ಸಣ್ಣ ಹಾಗು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಬಾವುಟಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಸಿಗ್ನಲ್ ನಲ್ಲಿಯೂ ಲಭ್ಯ. ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ಆಟೋಗಳ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಧ್ವಜದ ಹಾರಾಟ. ಜೊತೆಗೆ ಕಾರು ಬೈಕುಗಳ ಮೇಲೆಯೂ. ನಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರ ದೊಡ್ಡ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿ ಈಗ ಬಾವುಟಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಅದರಿಂದಲೇ ಈಗ ಬಾವುಟಗಳ ಬಿರುಸಾದ ಬಿಕರಿ ನಡೆದಿರುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೆಯಾದರೋ ಬಾವುಟವೆಂದರೆ ಮಡಿಯ ವಸ್ತು - ಅದನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದರೇ ಅದಕ್ಕೆ ಅವಮಾನ ಮಾಡಿದ ಹಾಗೆ ಅನ್ನಿಸುವಷ್ಟು ಕಠಿನ ನಿಯಮಗಳು ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಇವುಗಳ ಸಡಿಲಿಕೆ ಸರ್ಕಾರ ಮಾಡಿರುವ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ. ಅವುಗಳು "ಮೇಡ್ ಇನ್ ಚೈನಾ" ಆಗದಿದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು! (ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಖರೀದಿಗೆ ಸಿಗುವ ಬಾವುಟಗಳೆಲ್ಲವೂ ಮೇಡ್ ಇನ್ ಚೈನಾ!). ಈ ಬಾವುಟದ ಅಂಶ ಬಿಟ್ಟರೆ ಈ ದಿನ ಸಾಮಾನ್ಯದ ರಜೆ. ಹೌದು, ಇಂದೂ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಅವು ಎಂದಿನಂತೆ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕೆ ಬಾರದವು. ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗಿಯೂ ಬದಲಾವಣೆಯಿಲ್ಲದ ವರ್ತನೆಗಳು ನನ್ನಲ್ಲಿನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನದ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಆವೇಶವನ್ನೂ ಇಲ್ಲದ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿವೆ. ಈ ಆವೇಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನೆಂದು ಹುಡುಕಲು ಮೊದಲು ಹೊರಟ ನನಗೆ ಈ ಆವೇಶ ವ್ಯರ್ಥವಾದದ್ದು, ನಿರರ್ಥಕವಾದದ್ದು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ತರಿಸಿತ್ತು.
ಈ ಹತಾಶೆಯ ನಡುವೆ ಮೊನ್ನೆ ಶಾಲೆಯೊಂದರ ಮುಂದೆ ಹಾದು ಹೋಗುವ ಸಂದರ್ಭ ಬಂದಿತು. ಬಿಳಿ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಮಕ್ಕಳು ಹೊರಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಮುಖಗಳ ಮೇಲಿನ ನಗೆ, ಆ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿನ ಕಾಂತಿ, ಅವರು ಸೂಸುವ ಆಶಾಭಾವನೆ, ಅವರಲ್ಲಿನ ಲವಲವಿಕೆ - ಇವೆಲ್ಲವೂ ನನ್ನನ್ನು ಒಮ್ಮೆಲೆ ತಟ್ಟಿತು. "ಎಲ್ಲವೂ ಇನ್ನು ಹಾಳಾಗಿಲ್ಲ. All is not lost" ಎಂದು ಮನ ಹರ್ಷಿಸಿತು.
ಇತಿ ಶಮ್
Sunday, August 06, 2006
ವಿರಾಟಪರ್ವ, ನಳೋಪಾಖ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಮ್ಯಾನ್
ವಿರಾಟ ಪರ್ವ, ನಳನ ಕಥೆ ಮತ್ತು ಸೂಪರ್ ಮ್ಯಾನ್ - ಈ ಮೂರೂ ಕಥೆಗಳು ನನಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದವು. ನನಗಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದವು. ಈ ಮೂರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲೂ ಮೂಲಭೂತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಮಾನವಾದ ಅಂಶ ನನಗೆ ಕಾಣಿಸಿತು. ವಸ್ತುತಃ ಅದೇ ನನ್ನ ಈ ಭಾಗಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಕಾರಣ ಎಂದೂ ಅನ್ನಿಸಿತು. ಏನೀ ಕಾರಣವೆಂಬುದನ್ನೇ ಇಲ್ಲಿ ವಿಶದಗೊಳಿಸಲು ಯತ್ನಿಸಿದ್ದೇನೆ.
ವಿರಾಟಪರ್ವಕ್ಕೂ ನಲೋಪಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೂ ಥಟ್ಟನೆ ಹೊಳೆಯುವ ಒಂದು ಸಂಬಂಧವುಂಟು. ಇವೆರಡೂ ಭಾಗಗಳು ಭಾರತೀಯರ ಕಾವ್ಯಕಥಾಸ್ರೋತಸ್ಸಿಗೆ ಮೂಲವಾದ ಇತಿಹಾಸಪುರಾಣವೆಂಬ ಪರ್ವತದ ಶಿಖರಪ್ರಾಯವಾಗಿರುವ ಮಹಾಭಾರತದವು. ಮಹಾಭಾರತವೆಂದರೆ "ಪಂಚಮೋ ವೇದಃ" ಎಂದು ಖ್ಯಾತವಾದುದು. ಮಹಾಭಾರತದ ಗುಣಗಾನ ಎಷ್ಟು ಮಾಡಿದರೂ ಸಾಲದಾದರೂ, ಇಲ್ಲಿನ ಉದ್ದೇಶ ಅದಲ್ಲವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತು ಹೇಳದೇ ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಪಂಚಮೋ ವೇದಃ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ ಅಷ್ಟೆ.
ಪುಸ್ತಕದ ಕಪಾಟಿನಲ್ಲಿ ಕೈಯಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಶ್ರೀ ಏ. ಆರ್. ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ವಚನಭಾರತ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಸೊಗಸಾದ ಗ್ರಂಥ. ಪುಟ ತಿರುವಿದಾಗ ವಿರಾಟಪರ್ವದ ಉತ್ತರಗೋಗ್ರಹಣ ಪ್ರಸಂಗ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಅದನ್ನು ಓದಿದಾಗ ನನಗಾದ ಆನಂದ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಲ್ಲ. ಪಾಂಡವರ ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಅಜ್ಞಾತವಾಸದ ನಂತರ ಅವರಿಗಾದ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಆನಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ತಟ್ಟದೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷತಃ ನನಗೆ ಹಿಡಿಸಿದ್ದು ಅರ್ಜುನನ ಶೌರ್ಯದ ವರ್ಣನೆ. ಅರ್ಜುನನು ಬೃಹನ್ನಳೆಯಾಗಿ ನಾಟ್ಯಾಚಾರ್ಯನಾಗಿದ್ದರೂ ವಿರಾಟಪುತ್ರನಾದ ಉತ್ತರಕುಮಾರನ ಸಾರಥ್ಯ ಅವನಿಗೆ ಒದಗಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ರಣಹೇಡಿಯಾಗಿ ಓಡುವ ಉತ್ತರನನ್ನು ಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ಹುರಿದುಂಬಿಸಲು ಮಾಡುವ ವ್ಯರ್ಥಪ್ರಯತ್ನ ವಿನೋದಮಯವಾಗಿದೆ. ಇದಾದ ನಂತರ ಸ್ವತಃ ಅರ್ಜುನನೇ ರಥಿಯಾಗಿ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾದಿಗಳ ಎದುರು ಒಬ್ಬನೇ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಅವಮಾನ, ದುಃಖ, ಕಷ್ಟಗಳು ಒಮ್ಮೆಯೇ ನೆನಪಿಗೆ ಬಂದು, ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಭೂತರಾದವರು ಎದುರಿಗೇ ಇದ್ದಾಗ ಅಸಹಾಯಶೂರನಾದ ಅರ್ಜುನನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಲೀಲಾಜಾಲವಾಗಿ ಧೂಳೀಪಟಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಕರ್ಣನ ಮಾತುಗಳು ಕೇವಲ ವ್ಯರ್ಥಪ್ರಲಾಪಗಳಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಅರ್ಜುನನ ಶೌರ್ಯಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ವೈರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಹೇಳಿಸಿರುವುದು ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೂಡಿಬರುತ್ತದೆ. ಭೀಷ್ಮ - "ಗಾಳಿಯು ಬೀಸುತ್ತಿದೆ. ಕುದುರೆಗಳು ಕಣ್ಣೀರಿಡುತ್ತಿವೆ. ಉತ್ಪಾತಗಳು ಕಾಣಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇಂದು ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಿಂಸೆ ನಡೆಯುವ ಹಾಗಿದೆ. ಬಂದಿರುವವನು ಅರ್ಜುನನೇ ಇರಬೇಕು" ಎಂಬ ಮೊದಲಾದ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ವೀರರಸ ತುಂಬಿ ತುಳುಕುತ್ತದೆ. ಅಶ್ವತ್ಥಾಮನೂ ಕೃಪಾಚಾರ್ಯನೂ ದ್ರೋಣನೂ ಅರ್ಜುನನನ್ನು ಹೊಗಳುವವರೇ. ಇಲ್ಲಿನ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ಬಹಳ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಜುನ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ.
ನಂತರ ಇದೇ ಭಾಗವನ್ನು ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತದಲ್ಲಿ ಓದಲು ನೋಡಿದೆ. ಉತ್ತರಗೋಗ್ರಹಣದ ಒಂದು ಸಂಧಿಯನ್ನು ಓದಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನ ವರ್ಣನೆ ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಕಂಡಿತು. ಅಬ್ಬ! ಕುವೆಂಪುರವರು ಹೇಳಿದ "ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನು ಹಾಡಿದನೆಂದರೆ ಕಲಿಯುಗ ದ್ವಾಪರವಾಗುವುದು, ಭಾರತ ಕಣ್ಣಲಿ ಕುಣಿಯುವುದು" ಎಂಬ ಮಾತು ಎಷ್ಟು ಸತ್ಯವೆಂದು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಮನಗಂಡೆ.
ಕೌರವರ ಪರಾಜಯದ ಬಳಿಕ ಪಾಂಡವರ ನಿಜಸ್ವರೂಪದ ಜ್ಞಾನ ವಿರಾಟಾದಿಗಳಿಗಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಾದಾಗ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಏನೋ ಒಂದು ಸಂತಸ; ಜೊತೆಗೆ ನೆಮ್ಮದಿ ಕೂಡ.
ಅಂತೂ ನನಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಿಯವಾದ ಭಾಗ ವಿರಾಟಪರ್ವ. ಸರಿ, ಮನಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರನ್ನೂ ತಾಯಿಯವರನ್ನೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಿಯವಾದ ಭಾಗ ಯಾವುದೆಂದು ಕೇಳಿದೆ. ಅವರೂ ವಿರಾಟಪರ್ವವೆನ್ನುವುದೇ? ಆಗ ನನ್ನ ಕುತೂಹಲ ಇನ್ನೂ ಕೆರಳಿತು. ಇದು ಹೀಗೆ ಏಕಿರಬಹುದೆಂದು.
ನಲನ ಕಥೆಯೂ ಹಾಗೆ. ಬಹಳ ಇಷ್ಟ ನನಗೆ. ವಿಶೇಷತಃ ದಮಯಂತಿ ಮಾಡುವ ಉಪಾಯದಿಂದ ಬಾಹುಕ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ನಳನನ್ನು ಕುಂಡಿನಾಪುರಕ್ಕೆ ಮೋಸದ ಸ್ವಯಂವರಕ್ಕೆ ಕರೆಯುವ ಭಾಗ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. ಬಾಹುಕನು ತನ್ನ ದೊರೆಯಾದ ಋತುಪರ್ಣನಿಗೆ ಬೋಧಿಸುವ ಅಕ್ಷವಿದ್ಯೆ, ಅಶ್ವವಿದ್ಯೆ - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯಾದ ದಮಯಂತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಮುದ್ದಿನ ಮಕ್ಕಳನ್ನೂ ಕಂಡಿಯೂ ಸಹ ಏನು ಮಾಡಲಾರದ ನಳನ ಸ್ಥಿತಿ ಕರುಣಾಜನಕವಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಥೆಯು ಸುಖಾಂತ್ಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಸೂಪರ್ ಮ್ಯಾನ್ ೧೯೩೦ರ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾಮಿಕ್ ಕಥಾಸರಣಿಯ ನಾಯಕ. ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲೇ ಅಲ್ಲದೆ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಬಹಳಷ್ಟು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇವನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೂಡ! ಈಗಲೂ ಸೂಪರ್-ಮ್ಯಾನ್ ಎಂದರೆ ನನಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ.
ಇವು ಮೂರರಲ್ಲೂ ಕಾಣುವ ಸಮಾನ ಅಂಶವೊಂದು ನನಗೆ ಹೊಳೆಯಿತು. ಇದೇ ಇವುಗಳ ಯಶಸ್ಸಿಗೂ ಜನಪ್ರಿಯತಗೂ ಕಾರಣವೇ? ನನಗೆ ಹೌದು ಎಂದೆನಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಮಗೇನೋ ಹೇಳಿ ತಿಳಿಸಿರಿ.
ಸಮಾನ ಅಂಶವೆಂದರೆ - ಇವುಗಳಲ್ಲಿನ ನಾಯಕಪಾತ್ರವು ಸಶಕ್ತವಾಗಿದ್ದರೂ ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಬದ್ಧವಾಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ವಿರಾಟನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಾಧಿಪತಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಪಾಂಡವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೆಲಸದವರಾಗಿ ಸೇರಿರುತ್ತಾರೆ. ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ ನಲನು ಋತುಪರ್ಣನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಾರಥಿಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಸೂಪರ್ ಮ್ಯಾನ್ ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಎಂಬ ಗ್ರಹದಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಬಂದು, ಇಲ್ಲಿನ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಅತಿಬಲನಾಗಿದ್ದರೂ ಕ್ಲಾರ್ಕ್ ಕೆಂಟ್ ಎಂಬ ಮಾರುವೇಷದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಹಾಗೆ ವರ್ತಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ.
ಇಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳು ಓದುಗರಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಾದಾತ್ಮ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ಸರ್ವಶಕ್ತರೂ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಹಾಗಿರುವರಲ್ಲಾ ಎಂಬ ಆಶ್ಚರ್ಯ. ಓದುಗ ತಾನು ಸಾಮಾನ್ಯನಾಗಿದ್ದರೂ ತನ್ನಲ್ಲಿ ಅಲೌಕಿಕ ಶಕ್ತಿಯಿರಬಹುದೆಂಬ ಭಾವನೆಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಓದುಗ ತಾನೂ ಒಂದು ಬೂದಿ ಮುಚ್ಚಿದ ಕೆಂಡದ ಹಾಗೆಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಒಂದು ಕಥಾಭಾಗ ರುಚಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಓದುಗನು ಸಹಮತಿಯನ್ನುಳ್ಳವನಾಗಿರಬೇಕು, ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಅವುಗಳೊಡನೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೇಕು. ತಾನೇ ಆ ಪಾತ್ರವಾಗದಿದ್ದರೆ ಆ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಾನುಭೂತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಇನ್ನೊಂದು ಪಾತ್ರವಾಗಿದ್ದರೂ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ. ಖಲನ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಓದುಗರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟ. ಉತ್ತಮ ಪಾತ್ರಗಳೊಡನೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಕಥೆಯೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾತ್ರಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೂ, ಸಶಕ್ತವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಂದರ್ಭವಶಾತ್ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಡದೆ ತಮ್ಮಂತೆಯೇ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಇದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಇರಲೇ ಬೇಕಾಗಿದ್ದರೆ? ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಾದಾತ್ಮ್ಯ ದೊರೆಯಲು ಇದು ಪ್ರಾಯಃ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು, ಅಲ್ಲವೇ?
ಬೇರೆ ಕಥೆಗಳಲ್ಲೂ ಹಾಗೆಯೇ. ರಾಜನೊಬ್ಬ ಮಾರುವೇಷದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವ ಕಥೆಗಳು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ರುಚಿಸುತ್ತವೆ. ಬಾಷಾ ಎಂಬ ತಮಿಳು ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರಜನಿಕಾಂತ್ ಗೆ ಇಂಥದೇ ಪಾತ್ರ. ಆಮೇರಿಕದಲ್ಲಂತೂ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ "ಸೂಪರ್ ಹೀರೋ"ವಿಗೂ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಾಗರಿಕನ ಪಾತ್ರವಿರುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆಯೇ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಥೆ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ವಿಶೇಷ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗೆ ನಾನು ಹೇಳಿದ ಸಂಗತಿಯೂ ಕಾರಣವಿರಬಹುದೇ?
ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ಕಥೆಗಾರನ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು. ಕಥೆಗಾರನ ಪ್ರತಿಭೆ ಹೆಚ್ಚಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆ ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲಿನ ರಸವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೂಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ನಾನು ಹೇಳಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಇದನ್ನು ಓದಿದವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಯೋಚಿಸಿ ನೋಡಿದರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ನನಗೆ ಕಾಣದ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಬಲವಾದ ಕಾರಣವಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತೇನೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಯಿಸಿದರೆ ಬಹಳ ಸಂತೋಷ.
|| ಇತಿ ಶಮ್ ||
ವಿರಾಟಪರ್ವಕ್ಕೂ ನಲೋಪಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೂ ಥಟ್ಟನೆ ಹೊಳೆಯುವ ಒಂದು ಸಂಬಂಧವುಂಟು. ಇವೆರಡೂ ಭಾಗಗಳು ಭಾರತೀಯರ ಕಾವ್ಯಕಥಾಸ್ರೋತಸ್ಸಿಗೆ ಮೂಲವಾದ ಇತಿಹಾಸಪುರಾಣವೆಂಬ ಪರ್ವತದ ಶಿಖರಪ್ರಾಯವಾಗಿರುವ ಮಹಾಭಾರತದವು. ಮಹಾಭಾರತವೆಂದರೆ "ಪಂಚಮೋ ವೇದಃ" ಎಂದು ಖ್ಯಾತವಾದುದು. ಮಹಾಭಾರತದ ಗುಣಗಾನ ಎಷ್ಟು ಮಾಡಿದರೂ ಸಾಲದಾದರೂ, ಇಲ್ಲಿನ ಉದ್ದೇಶ ಅದಲ್ಲವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತು ಹೇಳದೇ ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಪಂಚಮೋ ವೇದಃ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ ಅಷ್ಟೆ.
ಪುಸ್ತಕದ ಕಪಾಟಿನಲ್ಲಿ ಕೈಯಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಶ್ರೀ ಏ. ಆರ್. ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ವಚನಭಾರತ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಸೊಗಸಾದ ಗ್ರಂಥ. ಪುಟ ತಿರುವಿದಾಗ ವಿರಾಟಪರ್ವದ ಉತ್ತರಗೋಗ್ರಹಣ ಪ್ರಸಂಗ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಅದನ್ನು ಓದಿದಾಗ ನನಗಾದ ಆನಂದ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಲ್ಲ. ಪಾಂಡವರ ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಅಜ್ಞಾತವಾಸದ ನಂತರ ಅವರಿಗಾದ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಆನಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ತಟ್ಟದೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷತಃ ನನಗೆ ಹಿಡಿಸಿದ್ದು ಅರ್ಜುನನ ಶೌರ್ಯದ ವರ್ಣನೆ. ಅರ್ಜುನನು ಬೃಹನ್ನಳೆಯಾಗಿ ನಾಟ್ಯಾಚಾರ್ಯನಾಗಿದ್ದರೂ ವಿರಾಟಪುತ್ರನಾದ ಉತ್ತರಕುಮಾರನ ಸಾರಥ್ಯ ಅವನಿಗೆ ಒದಗಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ರಣಹೇಡಿಯಾಗಿ ಓಡುವ ಉತ್ತರನನ್ನು ಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ಹುರಿದುಂಬಿಸಲು ಮಾಡುವ ವ್ಯರ್ಥಪ್ರಯತ್ನ ವಿನೋದಮಯವಾಗಿದೆ. ಇದಾದ ನಂತರ ಸ್ವತಃ ಅರ್ಜುನನೇ ರಥಿಯಾಗಿ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾದಿಗಳ ಎದುರು ಒಬ್ಬನೇ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಅವಮಾನ, ದುಃಖ, ಕಷ್ಟಗಳು ಒಮ್ಮೆಯೇ ನೆನಪಿಗೆ ಬಂದು, ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಭೂತರಾದವರು ಎದುರಿಗೇ ಇದ್ದಾಗ ಅಸಹಾಯಶೂರನಾದ ಅರ್ಜುನನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಲೀಲಾಜಾಲವಾಗಿ ಧೂಳೀಪಟಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಕರ್ಣನ ಮಾತುಗಳು ಕೇವಲ ವ್ಯರ್ಥಪ್ರಲಾಪಗಳಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಅರ್ಜುನನ ಶೌರ್ಯಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ವೈರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಹೇಳಿಸಿರುವುದು ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೂಡಿಬರುತ್ತದೆ. ಭೀಷ್ಮ - "ಗಾಳಿಯು ಬೀಸುತ್ತಿದೆ. ಕುದುರೆಗಳು ಕಣ್ಣೀರಿಡುತ್ತಿವೆ. ಉತ್ಪಾತಗಳು ಕಾಣಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇಂದು ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಿಂಸೆ ನಡೆಯುವ ಹಾಗಿದೆ. ಬಂದಿರುವವನು ಅರ್ಜುನನೇ ಇರಬೇಕು" ಎಂಬ ಮೊದಲಾದ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ವೀರರಸ ತುಂಬಿ ತುಳುಕುತ್ತದೆ. ಅಶ್ವತ್ಥಾಮನೂ ಕೃಪಾಚಾರ್ಯನೂ ದ್ರೋಣನೂ ಅರ್ಜುನನನ್ನು ಹೊಗಳುವವರೇ. ಇಲ್ಲಿನ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ಬಹಳ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಜುನ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ.
ನಂತರ ಇದೇ ಭಾಗವನ್ನು ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತದಲ್ಲಿ ಓದಲು ನೋಡಿದೆ. ಉತ್ತರಗೋಗ್ರಹಣದ ಒಂದು ಸಂಧಿಯನ್ನು ಓದಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನ ವರ್ಣನೆ ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಕಂಡಿತು. ಅಬ್ಬ! ಕುವೆಂಪುರವರು ಹೇಳಿದ "ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನು ಹಾಡಿದನೆಂದರೆ ಕಲಿಯುಗ ದ್ವಾಪರವಾಗುವುದು, ಭಾರತ ಕಣ್ಣಲಿ ಕುಣಿಯುವುದು" ಎಂಬ ಮಾತು ಎಷ್ಟು ಸತ್ಯವೆಂದು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಮನಗಂಡೆ.
ಕೌರವರ ಪರಾಜಯದ ಬಳಿಕ ಪಾಂಡವರ ನಿಜಸ್ವರೂಪದ ಜ್ಞಾನ ವಿರಾಟಾದಿಗಳಿಗಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಾದಾಗ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಏನೋ ಒಂದು ಸಂತಸ; ಜೊತೆಗೆ ನೆಮ್ಮದಿ ಕೂಡ.
ಅಂತೂ ನನಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಿಯವಾದ ಭಾಗ ವಿರಾಟಪರ್ವ. ಸರಿ, ಮನಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರನ್ನೂ ತಾಯಿಯವರನ್ನೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಿಯವಾದ ಭಾಗ ಯಾವುದೆಂದು ಕೇಳಿದೆ. ಅವರೂ ವಿರಾಟಪರ್ವವೆನ್ನುವುದೇ? ಆಗ ನನ್ನ ಕುತೂಹಲ ಇನ್ನೂ ಕೆರಳಿತು. ಇದು ಹೀಗೆ ಏಕಿರಬಹುದೆಂದು.
ನಲನ ಕಥೆಯೂ ಹಾಗೆ. ಬಹಳ ಇಷ್ಟ ನನಗೆ. ವಿಶೇಷತಃ ದಮಯಂತಿ ಮಾಡುವ ಉಪಾಯದಿಂದ ಬಾಹುಕ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ನಳನನ್ನು ಕುಂಡಿನಾಪುರಕ್ಕೆ ಮೋಸದ ಸ್ವಯಂವರಕ್ಕೆ ಕರೆಯುವ ಭಾಗ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. ಬಾಹುಕನು ತನ್ನ ದೊರೆಯಾದ ಋತುಪರ್ಣನಿಗೆ ಬೋಧಿಸುವ ಅಕ್ಷವಿದ್ಯೆ, ಅಶ್ವವಿದ್ಯೆ - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯಾದ ದಮಯಂತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಮುದ್ದಿನ ಮಕ್ಕಳನ್ನೂ ಕಂಡಿಯೂ ಸಹ ಏನು ಮಾಡಲಾರದ ನಳನ ಸ್ಥಿತಿ ಕರುಣಾಜನಕವಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಥೆಯು ಸುಖಾಂತ್ಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಸೂಪರ್ ಮ್ಯಾನ್ ೧೯೩೦ರ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾಮಿಕ್ ಕಥಾಸರಣಿಯ ನಾಯಕ. ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲೇ ಅಲ್ಲದೆ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಬಹಳಷ್ಟು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇವನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೂಡ! ಈಗಲೂ ಸೂಪರ್-ಮ್ಯಾನ್ ಎಂದರೆ ನನಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ.
ಇವು ಮೂರರಲ್ಲೂ ಕಾಣುವ ಸಮಾನ ಅಂಶವೊಂದು ನನಗೆ ಹೊಳೆಯಿತು. ಇದೇ ಇವುಗಳ ಯಶಸ್ಸಿಗೂ ಜನಪ್ರಿಯತಗೂ ಕಾರಣವೇ? ನನಗೆ ಹೌದು ಎಂದೆನಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಮಗೇನೋ ಹೇಳಿ ತಿಳಿಸಿರಿ.
ಸಮಾನ ಅಂಶವೆಂದರೆ - ಇವುಗಳಲ್ಲಿನ ನಾಯಕಪಾತ್ರವು ಸಶಕ್ತವಾಗಿದ್ದರೂ ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಬದ್ಧವಾಗಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ವಿರಾಟನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಾಧಿಪತಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಪಾಂಡವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೆಲಸದವರಾಗಿ ಸೇರಿರುತ್ತಾರೆ. ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ ನಲನು ಋತುಪರ್ಣನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಾರಥಿಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಸೂಪರ್ ಮ್ಯಾನ್ ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಎಂಬ ಗ್ರಹದಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಬಂದು, ಇಲ್ಲಿನ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಅತಿಬಲನಾಗಿದ್ದರೂ ಕ್ಲಾರ್ಕ್ ಕೆಂಟ್ ಎಂಬ ಮಾರುವೇಷದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಹಾಗೆ ವರ್ತಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ.
ಇಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳು ಓದುಗರಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಾದಾತ್ಮ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ಸರ್ವಶಕ್ತರೂ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಹಾಗಿರುವರಲ್ಲಾ ಎಂಬ ಆಶ್ಚರ್ಯ. ಓದುಗ ತಾನು ಸಾಮಾನ್ಯನಾಗಿದ್ದರೂ ತನ್ನಲ್ಲಿ ಅಲೌಕಿಕ ಶಕ್ತಿಯಿರಬಹುದೆಂಬ ಭಾವನೆಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಓದುಗ ತಾನೂ ಒಂದು ಬೂದಿ ಮುಚ್ಚಿದ ಕೆಂಡದ ಹಾಗೆಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಒಂದು ಕಥಾಭಾಗ ರುಚಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಓದುಗನು ಸಹಮತಿಯನ್ನುಳ್ಳವನಾಗಿರಬೇಕು, ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಅವುಗಳೊಡನೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೇಕು. ತಾನೇ ಆ ಪಾತ್ರವಾಗದಿದ್ದರೆ ಆ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸಹಾನುಭೂತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಇನ್ನೊಂದು ಪಾತ್ರವಾಗಿದ್ದರೂ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ. ಖಲನ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಓದುಗರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟ. ಉತ್ತಮ ಪಾತ್ರಗಳೊಡನೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಕಥೆಯೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾತ್ರಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೂ, ಸಶಕ್ತವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಂದರ್ಭವಶಾತ್ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಡದೆ ತಮ್ಮಂತೆಯೇ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಇದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಇರಲೇ ಬೇಕಾಗಿದ್ದರೆ? ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಾದಾತ್ಮ್ಯ ದೊರೆಯಲು ಇದು ಪ್ರಾಯಃ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು, ಅಲ್ಲವೇ?
ಬೇರೆ ಕಥೆಗಳಲ್ಲೂ ಹಾಗೆಯೇ. ರಾಜನೊಬ್ಬ ಮಾರುವೇಷದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವ ಕಥೆಗಳು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ರುಚಿಸುತ್ತವೆ. ಬಾಷಾ ಎಂಬ ತಮಿಳು ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರಜನಿಕಾಂತ್ ಗೆ ಇಂಥದೇ ಪಾತ್ರ. ಆಮೇರಿಕದಲ್ಲಂತೂ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ "ಸೂಪರ್ ಹೀರೋ"ವಿಗೂ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಾಗರಿಕನ ಪಾತ್ರವಿರುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆಯೇ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಥೆ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ವಿಶೇಷ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗೆ ನಾನು ಹೇಳಿದ ಸಂಗತಿಯೂ ಕಾರಣವಿರಬಹುದೇ?
ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು ಕಥೆಗಾರನ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು. ಕಥೆಗಾರನ ಪ್ರತಿಭೆ ಹೆಚ್ಚಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆ ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲಿನ ರಸವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೂಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ನಾನು ಹೇಳಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಇದನ್ನು ಓದಿದವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಯೋಚಿಸಿ ನೋಡಿದರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ನನಗೆ ಕಾಣದ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಬಲವಾದ ಕಾರಣವಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತೇನೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಯಿಸಿದರೆ ಬಹಳ ಸಂತೋಷ.
|| ಇತಿ ಶಮ್ ||
Thursday, August 03, 2006
Great write up on Malgudi Days by Jhumpa Lahiri
Got this via Churumuri.
You can find the full article here on Boston Review.
Very well written, of course.
Makes me want to read Malgudi days all over again. I think I will do that soon.
You can find the full article here on Boston Review.
Very well written, of course.
Makes me want to read Malgudi days all over again. I think I will do that soon.
Tuesday, July 18, 2006
ಪುಸ್ತಕ ಪರಿಚಯ - ರುದ್ರಮ ದೇವಿ
ಶ್ರೀಯುತರಾದ ನೋರಿ ನರಸಿಂಹ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯ ಒಳ್ಳೆಯ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಇವರದ್ದು ಎತ್ತಿದ ಕೈ. ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲೂ ನುರಿತ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ವೃತ್ತಿಯಿಂದ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದರು. ಆಂಧ್ರದೇಶದ ಚರಿತ್ರೆಯ ನಿರೂಪಣೆ ಇವರಿಂದ ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಆಗಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೂ ಚರಿತ್ರೆಗೂ ಇರುವ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತೋರಿದ್ದಾರೆ. ನಾನು ಬರೆದ ಈ ಮಾತು ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಓದಿದವರಿಂದ. ರುದ್ರಮದೇವಿಯಲ್ಲದೆ ನಾರಾಯಣ ಭಟ್ಟು, ಮಲ್ಲಾರೆಡ್ಡಿ, ಧೂರ್ಜಟಿ ಮೊದಲಾದವುಗಳು ಇವರ ಇತರ ಕಾದಂಬರಿಗಳು.
ರುದ್ರಮದೇವಿ ನಾನು ಪರಿಚಯಿಸಲಿಚ್ಛಿಸುವ ಕಾದಂಬರಿ. ತೆಲುಗು ಮೂಲವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಸೊಗಸಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಗಿ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಆನುವಾದಕರು ಕನ್ನಡಾಂಧ್ರ-ಉಭಯಭಾಷಾ-ಪಂಡಿತರಾದ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟರಾಮಪ್ಪನವರು. ಅನುವಾದಕರು ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಮೂಲದ ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸೊಬಗು ಕನ್ನಡದ ಅನುವಾದದಲ್ಲೂ ಉಳಿದಿದೆ.
ಝಾಂಸಿಯ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ, ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ, ರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕ ಹೇಗೆ ಕನ್ನಡಿಗರಲ್ಲಿ ವೀರನಾರಿಯರಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವರೋ, ಅವರಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೀರಭಾವನೆಯನ್ನು ಅಂಧ್ರರಲ್ಲಿ ತರಿಸುವ ಹೆಸರು ರುದ್ರಮದೇವಿಯದು. ಆಂಧ್ರದ ಓರಂಗಲ್ಲು ಪ್ರಾಂತ ಕಾಕತೀಯ ವಂಶಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾದದು. ಇದೇ ವಂಶದವರು ಗಜಪತಿಗಳೆಂದೂ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು.
ಕಥಾವಸ್ತುವಿನ ಸ್ಥೂಲನಿರೂಪಣೆ ಹೀಗಿದೆ - ಓರಂಗಲ್ಲಿನ ಗಣಪತಿದೇವ ಮಹಾರಾಜನು ವಾರ್ಧಕ್ಯದಿಂದ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವಾಗ ನೆರೆರಾಜ್ಯದವರು ಅವಕಾಶವನ್ನುಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ದಂಡೆತ್ತಿಬರುವಂಥ ಸಂದರ್ಭದೊಂದಿಗೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಆರಂಭ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಿಂಹಾಸದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಯಾರೆಂಬುದನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕಾದ ಸಮಯ. ಗಣಪತಿದೇವರಿಗೆ ಗಂಡು ಸಂತಾನವಿಲ್ಲದೆ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಮುಂದಿನ ಮಹಾರಾಜರಾರು ಎಂಬುದು ಕುತೂಹಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮಹಾರಾಜರ ಮಗಳಾಗಿದ್ದವಳು ರುದ್ರಮದೇವಿ. ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುವ ಈ ಕಥೆಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ರುದ್ರಮದೇವಿಯಾಗಲೇ ವಿವಾಹಿತೆ. ವಿರೂಪಾಕ್ಷದೇವನೆಂಬ ರಾಜ ಈಕೆಯ ಪತಿ. ಈಕೆಗೆ ಮೊಮ್ಮಗನಾದ ಪ್ರತಾಪರುದ್ರನೂ ಹುಟ್ಟಿರುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕಾಗಿ ರುದ್ರಮಳೇ ಮೊದಲಾಗಿ ತನ್ನ ಮೊಮ್ಮಗ, ಅಳಿಯ ಮತ್ತು ಪತಿ ಕೂಡ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ.
ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಜರು ಮತ್ತವರ ಸಭಿಕರು ಹೇಗೆ ನಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಿರಬಹುದು, ಗಂಭೀರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಸುಲಭಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ತೋರಿಸುವ ಕಥೆಯ ಮುಂದಿನ ಭಾಗ ಬಹು ರೋಚಕವಾದುದು. ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನೇರುವುದಕ್ಕೆ ರುದ್ರಮಳೇ ಸರಿಯೆಂದು ಸಭೆ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ತನ್ನ ಪತಿ ಮತ್ತು ಅಳಿಯರು ತನ್ನಿಂದ ದೂರವಾಗುತ್ತಾದೆ. ಹಾಗಾದರೂ ಧೃತಿಗೆಡದೆ ರುದ್ರದೇವ ಮಹಾರಾಜನೆಂದೇ ಕರೆಸಿಕೊಂಡು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಹೇಗೆ ನೆರೆರಾಜ್ಯದವರಾದ ಚೋಳ, ಚಾಲುಕ್ಯ ಮತ್ತು ಯಾದವರಿಂದ ರುದ್ರಮ ದೇವಿ ಹೇಗೆ ಕಾಪಾಡುತ್ತಾಳೆಂಬುದು ಕಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ವಸ್ತು.
ಸೆಣಸಾಟವೊಂದು ಕಡೆಯಿದ್ದರೆ ಆಂಧ್ರ ಮಹಾಭಾರತದ ನಿರ್ಮಾಣ ತಿಕ್ಕನ ಕವಿಗಳಿಂದ ಹೇಗೆ ರಚಿತವಾಯ್ತು ಎಂಬುದು ಸಹ ಕಥೆಯ ಉಪನದಿಯಾಗಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಹರಿದು ಬರುತ್ತದೆ.ಈ ಭಾಗ ನರಸಿಂಹ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯರಸಜ್ಞತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ರಚನಾಕ್ರಮವನ್ನು ಸೊಗಸಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತಿಕ್ಕನಾಮಾತ್ಯರು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಓರಂಗಲ್ಲಿನ ಶಿವ-ಕೇಶವದೇವಾಲಯದೆದುರಿನ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ವ್ಯಾಸಭಾರತದ ಕೆಲ ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಓದುವರು. ಆ ಭಾಗದ ರಸವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಅದೇ ರಸವನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಇನ್ನೊಂದು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕೊಂಡಿ - ಕಥೆಯಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಗಳಾಗಿ ಬರುವ ಬದ್ದೆನಾಮಾತ್ಯ (ಸುಮತಿ ಶತಕದ ರಚಯಿತಾ) ಮತ್ತು ಜಾಯಪನಾಯಕ (ನೃತ್ತರತ್ನಾವಳಿಯ ಕರ್ತಾ) ಇವರುಗಳು ಹೇಗೆ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯರಸವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವರು ಎಂಬುದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಇವರು ಮತ್ತು ರುದ್ರಮದೇವಿ ಸಮಕಾಲೀನರೂ, ಅದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದವರು ಆಗದೇ ಇರಬಹುದು. ಆದರೆ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಕಲ್ಪನಾಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇವರೆಲ್ಲರನ್ನು ಒಂದೇ ಕಥೆಯಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಕೊಪ್ಪೆರುಂಜಿಂಗ (ಪೆರುಂ ಜಿಂಗ - ಮಹಾ ಸಿಂಹ) ಎಂಬ ಚೋಳ ರಾಜನ ಕಲಾಪಿಪಾಸೆಯೂ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ತನ್ನ ಅತಿಯಾದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಆಡಿಸಿ ನೋಡುವ ಚಪಲ ಮತ್ತು ಕಲಾನಿಷ್ಠೆ ರಾಜರದು. ಒಂದು ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಮರಿಸಬೇಕು. ಚೋಳರಾಜನಿಗೆ ಭಾಸನ ಊರುಭಂಗ ನಾಟಕವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ಸಹೃದಯರೊಂದಿಗೆ ನೋಡುವ ಆಸೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಭಾಸನ ನಾಟಕಗಳು ಭರತಮುನಿಯ ನಿಯಮಗಳಿಗಿಂತ ಮುಂಚೆ ರಚಿತವಾದವುಗಳು. ಆದ್ದರಿಂದ ರಂಗಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿಯನ್ನಾಗಲಿ, ನೀರನ್ನಾಗಲಿ, ನಿರ್ಯಾಣ (ಸಾವು)ವನ್ನಾಗಲಿ ತೋರಿಸದೇ ಇರುವುದು ಸಾಧುವೆಂದು ಆಗಿನ ನಾಟಕಕಾರರಿಂದ ಅಂಗೀಕೃತವಾದ ಭರತಮುನಿಯ ಮತ. ಇದೇ ಮತದವರು ಆಂಧ್ರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಿದ್ವಾಂಸರು. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ರಾಜನು ಇವರನ್ನೇ ನಾಟಕಕ್ಕಾಗಿ ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಂಥ ಛಾಂದಸರಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೆದುರು ಊರುಭಂಗದ ಕೊನೆಯ ಘಟನೆಯಾದ ದುರ್ಯೋಧನ ಪಾತ್ರದ ಸ್ವರ್ಗಾರೋಹಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕಂಡ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ತಮಗೆ ಮೈಲಿಗೆಯಾಯ್ತೆಂದು ಮೃತಾಶೌಚ ತಗುಲಿತೆಂದು ಬಳಿಯಿದ್ದ ಗೋದಾವರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ಏಳುತ್ತಾರೆ. ನಾಟಕ ಪೂರ್ಣವಾಗುವ ಮುಂಚೆ ಎದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ರಾಜನಿಗೆ ವಿಪ್ರರಿಂದ ಮಂಗಲಾಶಾಸನವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ರಾಜ ಕ್ರುದ್ಧನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ವಿಪ್ರರನ್ನು ಬಂಧಿಸುವಷ್ಟು ಸಾಹಸ ರಾಜನಿಂದ ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ (ಆಗಿನ ಕಾಲದ ವಿಪ್ರರ ಸ್ಥಾನ ಹಾಗಿತ್ತು). ಇದು ಅಪಶಕುನವೆಂದು ಬಗೆದ ಅವನು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋತು ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಾನೆ.
ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಗತಿ - ಜೈನ ಕಾರಕೂನರದು. ಜೈನರೇ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜೈನರ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಅವಮರ್ಯಾದೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಜೈನ ಮತಕ್ಕೇ ಅವಮಾನವೆಂದು ಬಗೆದು ಜೈನ ಕರಣಿಕರೆಲ್ಲರೂ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗದೆ ಮುಷ್ಕರ ಹೂಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮುಷ್ಕರವನ್ನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕರಣಿಕರ ಮೂಲಕ ಹೇಗೆ ಬಗೆಹರಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಸುಂದರವಾಗಿ ನಿರೂಪಿತವಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಗೌರವವಿಲ್ಲದವರನ್ನು ಹೇಗೆ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬುದು ಇಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದವರು "enjoy" ಮಾಡಲು ತಿಳಿಯದವರು ಎಂದು ಅಂದುಕೊಳ್ಳುವ ಜನರಿಗೆ ಹೇಗೆ ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಉತ್ಸವಗಳು (ಧಾರ್ಮಿಕವಲ್ಲದ ಕೇವಲ ಲೌಕಿಕ ಉತ್ಸವಗಳು) ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ಸೊಗಸಾಗಿ ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಸಂತೋತ್ಸವಗಳು, ಕೌಮುದೀಜಾಗರ (ಬೆಳದಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಜಾಗರಣೆ) ಸುಂದರವಾಗಿ ವರ್ಣಿತವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಹೃದಯ-ಸಮಾಗಮ ಪುನಃ ಪುನಃ ಸ್ಮರಣಯೋಗ್ಯ.
ರಾಜಕೀಯ ಪಿತೂರಿ ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು, ಒಂದು ಮತದ ಜನರ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೊಂದು ಮತದ ಜನರನ್ನು ಎತ್ತಿಕಟ್ಟುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಮೊದಲಾದ ಅಂಶಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ರುದ್ರಮದೇವಿಯು, ಅಲ್ಲ, ರುದ್ರದೇವಮಹಾರಾಜನು ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ.
ರುದ್ರಮದೇವಿಯ ಪಾತ್ರವಂತೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೂಡಿದ್ದಿರಲೇಬೇಕು. ತನ್ನ ಪತ್ನೀಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲೆಳಸುತ್ತಾ, ರಾಜಧರ್ಮವನ್ನೂ, ಮಾತೃಧರ್ಮವನ್ನೂ ಹೇಗೆ ಪಾಲಿಸುತ್ತಳೆಂಬುದನ್ನು ಓದಿಯೇ ಕಾಣಬೇಕು. ಅಂತಃಪುರದಲ್ಲಿ ರುದ್ರಮದೇವಿಯಾಗಿ, ಬಾಹ್ಯದಲ್ಲಿ ರುದ್ರದೇವಮಹಾರಾಜನಾಗುವುದು ಹೇಗೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಸಾಧ್ಯವೆಂಬುದನ್ನು ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ಸಾಧಿಸಿ ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಗೃಹಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾದರೂ ರಾಜ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಳಕಳಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ-ಮಂತ್ರಿ ಅನ್ನಯ, ರುದ್ರಮದೇವಿಯ ಸಾಕುಮಗಳಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕನ್ಯೆ - ರುಯ್ಯಮ್ಮ, ಆಂಧ್ರಮಹಾಭಾರತದ ನಿರ್ಮಾಣಮಾಡಿದ ತಿಕ್ಕನಾಮಾತ್ಯ, ಬಲಿಷ್ಠರಾದ ಪರಸ್ಪರ ಶತ್ರುಗಳಾಗಿ ನಂತರ ಪುನಃ ಮಿತ್ರರಾಗುವ ಬೊಲ್ಲ-ಗೊಂಡರು, ವಿಲಕ್ಷಣವಾದ ಯತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಗೂಢಚಾರಿ - ಇವರೇ ಮೊದಲಾದವರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಪಾತ್ರಗಳು.
ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಪ್ರೇಮಿಗಳಿಗೆ, ಸಾಹಿತ್ಯಪ್ರೇಮಿಗಳಿಗೆ, ಕಲೋಪಾಸಕರಿಗೆ, ಇತಿಹಾಸಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಈ ನವರಸಭರಿತ-ಗದ್ಯಕಾವ್ಯ ಮಹೋತ್ಸವಪ್ರಾಯವಾಗಿರುವಂತಹುದು. ಆಂಧ್ರರಾಜವೈಭೋಗ ಹೇಗಿತ್ತೆಂಬುದು ತಿಳಿಯಲಿಚ್ಛಿಸುವರು ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಓದಲೇಬೇಕು. ಕನ್ನಡಿಗರಾಗಲಿ, ಆಂಧ್ರರಾಗಲಿ, ಮೂಲತಃ ಭಾರತೀಯರು; ಸನಾತನ ಧರ್ಮ ಭಾರತದ ಜೀವಾಳವೆಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯಬಾರದು. ಅದು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತೆಂದು ತಿಳಿಯಲು ಈ ಗ್ರಂಥವನ್ನೋದಬೇಕು.
ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದಿದ್ದೇನೆ - ದುರ್ಗಾಸ್ತಮಾನವನ್ನೂ ಸಹ. ಆದರೆ ದುರ್ಗಾಸ್ತಮಾನ ಮೊದಲಾದ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ವೀರರಸಪ್ರಾಧಾನ್ಯವಿರುವುದು. ಆದರೆ ಈ ರೀತಿಯ ಯುದ್ಧ-ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ-ಕಲಾ-ಸಾಹಿತ್ಯ-ನೃತ್ಯ-ಶಾಸ್ತ್ರಗಳೆಲ್ಲದರ ಮೇಲನ, ನವರಸಭರಿತವಾದಂತಹ ಗದ್ಯಕಾವ್ಯವನ್ನು ಇದೇ ಮೊದಲು ಓದಿದ್ದು.
ಈ ಕಾದಂಬರಿಯು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಎಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವುದೋ ತಿಳಿಯದು - ಆದರೆ ಯಾರಾದರೂ ಕೇಳಿದರೆ ಹುಡುಕಿ ತಿಳಿಸಬಲ್ಲೆ.
|| ಇತಿ ಶಮ್ ||
ರುದ್ರಮದೇವಿ ನಾನು ಪರಿಚಯಿಸಲಿಚ್ಛಿಸುವ ಕಾದಂಬರಿ. ತೆಲುಗು ಮೂಲವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಸೊಗಸಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಗಿ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಆನುವಾದಕರು ಕನ್ನಡಾಂಧ್ರ-ಉಭಯಭಾಷಾ-ಪಂಡಿತರಾದ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟರಾಮಪ್ಪನವರು. ಅನುವಾದಕರು ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಮೂಲದ ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸೊಬಗು ಕನ್ನಡದ ಅನುವಾದದಲ್ಲೂ ಉಳಿದಿದೆ.
ಝಾಂಸಿಯ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ, ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ, ರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕ ಹೇಗೆ ಕನ್ನಡಿಗರಲ್ಲಿ ವೀರನಾರಿಯರಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವರೋ, ಅವರಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೀರಭಾವನೆಯನ್ನು ಅಂಧ್ರರಲ್ಲಿ ತರಿಸುವ ಹೆಸರು ರುದ್ರಮದೇವಿಯದು. ಆಂಧ್ರದ ಓರಂಗಲ್ಲು ಪ್ರಾಂತ ಕಾಕತೀಯ ವಂಶಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾದದು. ಇದೇ ವಂಶದವರು ಗಜಪತಿಗಳೆಂದೂ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು.
ಕಥಾವಸ್ತುವಿನ ಸ್ಥೂಲನಿರೂಪಣೆ ಹೀಗಿದೆ - ಓರಂಗಲ್ಲಿನ ಗಣಪತಿದೇವ ಮಹಾರಾಜನು ವಾರ್ಧಕ್ಯದಿಂದ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವಾಗ ನೆರೆರಾಜ್ಯದವರು ಅವಕಾಶವನ್ನುಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ದಂಡೆತ್ತಿಬರುವಂಥ ಸಂದರ್ಭದೊಂದಿಗೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಆರಂಭ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಿಂಹಾಸದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಯಾರೆಂಬುದನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕಾದ ಸಮಯ. ಗಣಪತಿದೇವರಿಗೆ ಗಂಡು ಸಂತಾನವಿಲ್ಲದೆ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಮುಂದಿನ ಮಹಾರಾಜರಾರು ಎಂಬುದು ಕುತೂಹಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮಹಾರಾಜರ ಮಗಳಾಗಿದ್ದವಳು ರುದ್ರಮದೇವಿ. ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುವ ಈ ಕಥೆಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ರುದ್ರಮದೇವಿಯಾಗಲೇ ವಿವಾಹಿತೆ. ವಿರೂಪಾಕ್ಷದೇವನೆಂಬ ರಾಜ ಈಕೆಯ ಪತಿ. ಈಕೆಗೆ ಮೊಮ್ಮಗನಾದ ಪ್ರತಾಪರುದ್ರನೂ ಹುಟ್ಟಿರುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕಾಗಿ ರುದ್ರಮಳೇ ಮೊದಲಾಗಿ ತನ್ನ ಮೊಮ್ಮಗ, ಅಳಿಯ ಮತ್ತು ಪತಿ ಕೂಡ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ.
ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಜರು ಮತ್ತವರ ಸಭಿಕರು ಹೇಗೆ ನಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಿರಬಹುದು, ಗಂಭೀರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಸುಲಭಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ತೋರಿಸುವ ಕಥೆಯ ಮುಂದಿನ ಭಾಗ ಬಹು ರೋಚಕವಾದುದು. ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನೇರುವುದಕ್ಕೆ ರುದ್ರಮಳೇ ಸರಿಯೆಂದು ಸಭೆ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ತನ್ನ ಪತಿ ಮತ್ತು ಅಳಿಯರು ತನ್ನಿಂದ ದೂರವಾಗುತ್ತಾದೆ. ಹಾಗಾದರೂ ಧೃತಿಗೆಡದೆ ರುದ್ರದೇವ ಮಹಾರಾಜನೆಂದೇ ಕರೆಸಿಕೊಂಡು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಹೇಗೆ ನೆರೆರಾಜ್ಯದವರಾದ ಚೋಳ, ಚಾಲುಕ್ಯ ಮತ್ತು ಯಾದವರಿಂದ ರುದ್ರಮ ದೇವಿ ಹೇಗೆ ಕಾಪಾಡುತ್ತಾಳೆಂಬುದು ಕಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ವಸ್ತು.
ಸೆಣಸಾಟವೊಂದು ಕಡೆಯಿದ್ದರೆ ಆಂಧ್ರ ಮಹಾಭಾರತದ ನಿರ್ಮಾಣ ತಿಕ್ಕನ ಕವಿಗಳಿಂದ ಹೇಗೆ ರಚಿತವಾಯ್ತು ಎಂಬುದು ಸಹ ಕಥೆಯ ಉಪನದಿಯಾಗಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಹರಿದು ಬರುತ್ತದೆ.ಈ ಭಾಗ ನರಸಿಂಹ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯರಸಜ್ಞತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ರಚನಾಕ್ರಮವನ್ನು ಸೊಗಸಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತಿಕ್ಕನಾಮಾತ್ಯರು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರೊಂದಿಗೆ ಓರಂಗಲ್ಲಿನ ಶಿವ-ಕೇಶವದೇವಾಲಯದೆದುರಿನ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ವ್ಯಾಸಭಾರತದ ಕೆಲ ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಓದುವರು. ಆ ಭಾಗದ ರಸವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಅದೇ ರಸವನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಇನ್ನೊಂದು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕೊಂಡಿ - ಕಥೆಯಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಗಳಾಗಿ ಬರುವ ಬದ್ದೆನಾಮಾತ್ಯ (ಸುಮತಿ ಶತಕದ ರಚಯಿತಾ) ಮತ್ತು ಜಾಯಪನಾಯಕ (ನೃತ್ತರತ್ನಾವಳಿಯ ಕರ್ತಾ) ಇವರುಗಳು ಹೇಗೆ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯರಸವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವರು ಎಂಬುದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಇವರು ಮತ್ತು ರುದ್ರಮದೇವಿ ಸಮಕಾಲೀನರೂ, ಅದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದವರು ಆಗದೇ ಇರಬಹುದು. ಆದರೆ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಕಲ್ಪನಾಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇವರೆಲ್ಲರನ್ನು ಒಂದೇ ಕಥೆಯಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಕೊಪ್ಪೆರುಂಜಿಂಗ (ಪೆರುಂ ಜಿಂಗ - ಮಹಾ ಸಿಂಹ) ಎಂಬ ಚೋಳ ರಾಜನ ಕಲಾಪಿಪಾಸೆಯೂ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ತನ್ನ ಅತಿಯಾದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಆಡಿಸಿ ನೋಡುವ ಚಪಲ ಮತ್ತು ಕಲಾನಿಷ್ಠೆ ರಾಜರದು. ಒಂದು ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಮರಿಸಬೇಕು. ಚೋಳರಾಜನಿಗೆ ಭಾಸನ ಊರುಭಂಗ ನಾಟಕವನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ಸಹೃದಯರೊಂದಿಗೆ ನೋಡುವ ಆಸೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಭಾಸನ ನಾಟಕಗಳು ಭರತಮುನಿಯ ನಿಯಮಗಳಿಗಿಂತ ಮುಂಚೆ ರಚಿತವಾದವುಗಳು. ಆದ್ದರಿಂದ ರಂಗಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿಯನ್ನಾಗಲಿ, ನೀರನ್ನಾಗಲಿ, ನಿರ್ಯಾಣ (ಸಾವು)ವನ್ನಾಗಲಿ ತೋರಿಸದೇ ಇರುವುದು ಸಾಧುವೆಂದು ಆಗಿನ ನಾಟಕಕಾರರಿಂದ ಅಂಗೀಕೃತವಾದ ಭರತಮುನಿಯ ಮತ. ಇದೇ ಮತದವರು ಆಂಧ್ರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಿದ್ವಾಂಸರು. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ರಾಜನು ಇವರನ್ನೇ ನಾಟಕಕ್ಕಾಗಿ ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಂಥ ಛಾಂದಸರಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೆದುರು ಊರುಭಂಗದ ಕೊನೆಯ ಘಟನೆಯಾದ ದುರ್ಯೋಧನ ಪಾತ್ರದ ಸ್ವರ್ಗಾರೋಹಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕಂಡ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ತಮಗೆ ಮೈಲಿಗೆಯಾಯ್ತೆಂದು ಮೃತಾಶೌಚ ತಗುಲಿತೆಂದು ಬಳಿಯಿದ್ದ ಗೋದಾವರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ಏಳುತ್ತಾರೆ. ನಾಟಕ ಪೂರ್ಣವಾಗುವ ಮುಂಚೆ ಎದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ರಾಜನಿಗೆ ವಿಪ್ರರಿಂದ ಮಂಗಲಾಶಾಸನವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ರಾಜ ಕ್ರುದ್ಧನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ವಿಪ್ರರನ್ನು ಬಂಧಿಸುವಷ್ಟು ಸಾಹಸ ರಾಜನಿಂದ ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ (ಆಗಿನ ಕಾಲದ ವಿಪ್ರರ ಸ್ಥಾನ ಹಾಗಿತ್ತು). ಇದು ಅಪಶಕುನವೆಂದು ಬಗೆದ ಅವನು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋತು ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಾನೆ.
ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಗತಿ - ಜೈನ ಕಾರಕೂನರದು. ಜೈನರೇ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜೈನರ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಅವಮರ್ಯಾದೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಜೈನ ಮತಕ್ಕೇ ಅವಮಾನವೆಂದು ಬಗೆದು ಜೈನ ಕರಣಿಕರೆಲ್ಲರೂ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗದೆ ಮುಷ್ಕರ ಹೂಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮುಷ್ಕರವನ್ನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕರಣಿಕರ ಮೂಲಕ ಹೇಗೆ ಬಗೆಹರಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಸುಂದರವಾಗಿ ನಿರೂಪಿತವಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಗೌರವವಿಲ್ಲದವರನ್ನು ಹೇಗೆ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬುದು ಇಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದವರು "enjoy" ಮಾಡಲು ತಿಳಿಯದವರು ಎಂದು ಅಂದುಕೊಳ್ಳುವ ಜನರಿಗೆ ಹೇಗೆ ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಉತ್ಸವಗಳು (ಧಾರ್ಮಿಕವಲ್ಲದ ಕೇವಲ ಲೌಕಿಕ ಉತ್ಸವಗಳು) ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ಸೊಗಸಾಗಿ ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಸಂತೋತ್ಸವಗಳು, ಕೌಮುದೀಜಾಗರ (ಬೆಳದಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಜಾಗರಣೆ) ಸುಂದರವಾಗಿ ವರ್ಣಿತವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಹೃದಯ-ಸಮಾಗಮ ಪುನಃ ಪುನಃ ಸ್ಮರಣಯೋಗ್ಯ.
ರಾಜಕೀಯ ಪಿತೂರಿ ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು, ಒಂದು ಮತದ ಜನರ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೊಂದು ಮತದ ಜನರನ್ನು ಎತ್ತಿಕಟ್ಟುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಮೊದಲಾದ ಅಂಶಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ರುದ್ರಮದೇವಿಯು, ಅಲ್ಲ, ರುದ್ರದೇವಮಹಾರಾಜನು ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ.
ರುದ್ರಮದೇವಿಯ ಪಾತ್ರವಂತೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೂಡಿದ್ದಿರಲೇಬೇಕು. ತನ್ನ ಪತ್ನೀಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲೆಳಸುತ್ತಾ, ರಾಜಧರ್ಮವನ್ನೂ, ಮಾತೃಧರ್ಮವನ್ನೂ ಹೇಗೆ ಪಾಲಿಸುತ್ತಳೆಂಬುದನ್ನು ಓದಿಯೇ ಕಾಣಬೇಕು. ಅಂತಃಪುರದಲ್ಲಿ ರುದ್ರಮದೇವಿಯಾಗಿ, ಬಾಹ್ಯದಲ್ಲಿ ರುದ್ರದೇವಮಹಾರಾಜನಾಗುವುದು ಹೇಗೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಸಾಧ್ಯವೆಂಬುದನ್ನು ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ಸಾಧಿಸಿ ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಗೃಹಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾದರೂ ರಾಜ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಳಕಳಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ-ಮಂತ್ರಿ ಅನ್ನಯ, ರುದ್ರಮದೇವಿಯ ಸಾಕುಮಗಳಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕನ್ಯೆ - ರುಯ್ಯಮ್ಮ, ಆಂಧ್ರಮಹಾಭಾರತದ ನಿರ್ಮಾಣಮಾಡಿದ ತಿಕ್ಕನಾಮಾತ್ಯ, ಬಲಿಷ್ಠರಾದ ಪರಸ್ಪರ ಶತ್ರುಗಳಾಗಿ ನಂತರ ಪುನಃ ಮಿತ್ರರಾಗುವ ಬೊಲ್ಲ-ಗೊಂಡರು, ವಿಲಕ್ಷಣವಾದ ಯತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಗೂಢಚಾರಿ - ಇವರೇ ಮೊದಲಾದವರು ಸ್ಮರಣೀಯ ಪಾತ್ರಗಳು.
ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಪ್ರೇಮಿಗಳಿಗೆ, ಸಾಹಿತ್ಯಪ್ರೇಮಿಗಳಿಗೆ, ಕಲೋಪಾಸಕರಿಗೆ, ಇತಿಹಾಸಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಈ ನವರಸಭರಿತ-ಗದ್ಯಕಾವ್ಯ ಮಹೋತ್ಸವಪ್ರಾಯವಾಗಿರುವಂತಹುದು. ಆಂಧ್ರರಾಜವೈಭೋಗ ಹೇಗಿತ್ತೆಂಬುದು ತಿಳಿಯಲಿಚ್ಛಿಸುವರು ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಓದಲೇಬೇಕು. ಕನ್ನಡಿಗರಾಗಲಿ, ಆಂಧ್ರರಾಗಲಿ, ಮೂಲತಃ ಭಾರತೀಯರು; ಸನಾತನ ಧರ್ಮ ಭಾರತದ ಜೀವಾಳವೆಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯಬಾರದು. ಅದು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತೆಂದು ತಿಳಿಯಲು ಈ ಗ್ರಂಥವನ್ನೋದಬೇಕು.
ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದಿದ್ದೇನೆ - ದುರ್ಗಾಸ್ತಮಾನವನ್ನೂ ಸಹ. ಆದರೆ ದುರ್ಗಾಸ್ತಮಾನ ಮೊದಲಾದ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ವೀರರಸಪ್ರಾಧಾನ್ಯವಿರುವುದು. ಆದರೆ ಈ ರೀತಿಯ ಯುದ್ಧ-ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ-ಕಲಾ-ಸಾಹಿತ್ಯ-ನೃತ್ಯ-ಶಾಸ್ತ್ರಗಳೆಲ್ಲದರ ಮೇಲನ, ನವರಸಭರಿತವಾದಂತಹ ಗದ್ಯಕಾವ್ಯವನ್ನು ಇದೇ ಮೊದಲು ಓದಿದ್ದು.
ಈ ಕಾದಂಬರಿಯು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಎಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವುದೋ ತಿಳಿಯದು - ಆದರೆ ಯಾರಾದರೂ ಕೇಳಿದರೆ ಹುಡುಕಿ ತಿಳಿಸಬಲ್ಲೆ.
|| ಇತಿ ಶಮ್ ||
Monday, July 10, 2006
Sudharma - the only Samskrit daily publication
Though this is a topic that has been written about in this blog, it had been in Samskrit. And after having realized that not many people read his Samskrit jottings, this blogger is compelled to write about this Samskrit publication in English.
As we well know, Samskrit is one of the oldest surviving languages in this world. The Samskrit words used today have been in use for thousands of years now. This is the language that Rama and Krishna spoke in. This is the language of the veda and the purANas. Kalidasa's classics are written in this Divine Language. This blogger has the tendency to go all hyperbolic when it comes to Samskrit and Her glory - but Samskrit deserves all praise and more, especially in this age and time when anything Indian is looked at with scorn or worse - indifference. Suffice it to say that Samskrit epitomizes Indian culture. Indian Culture and Samskrit are inseparable - just as kAlidAsa wrote in his immortal Raghuvamsha - vAk arthau iva, we could easily say samskriti-samskRte cha.
Samskrit learning had always been considered as the sign of a refined mind, and it is correct to recall now that Samskritam itself means refined. This consideration, however, began to go out of vogue once the British began to rule over India. While the western mode of thinking was not exactly a bane, it caused several educated and otherwise intelligent Indians to neglect their culture and ape an alien one. This resulted in a decline in the position of Samskrit. She suffered the humiliation of dethronement by her own children.
Even as India became independent, Samskrit's fortunes did not experience an upswing. She was not made the national language of India owing to petty caste feuds. The socialist mindset continued to keep Samskrit in dusty old museums and manuscripts. Lip service, of course, was paid and we could see several schools, nay Universities come up that were dedicated to Samskrit. But ask a common man on the street about Samskritam and you will see him blinking blankly. Publications in Samskrit continued to exist - but one could never see a kAlidAsa or a bANa. Why? Because Samskrit continued to be thrust away from the mainstream of national life. If one asks why it should be Samskrit that needs to be brought back into the mainstream, this blogger would just ask that person to study some literature in Samskrit. BhartRhari's shatakas should be a good introduction.
This blogger has digressed enough from the main point that he wants to make - but he considers it a necessary digression to give a context to the following matter.
To bring a language back to the mainstream, (this blogger has never used the word revive or the phrase "bring back to life" just because Samskrit has always been alive - alive in the countless temples and in the daily devotions of millions of Hindus - but only as a weak stream and not like a roaring river that Samskrit was and deserves to be) there need to be publications in that language - publications catering to different sections and strata of society and to society's different needs.
Ever since a newspaper has been published, we have seen its power - not only over the minds of its readers but also the way in which it influences a language. Sudharma is the example in this case. Founded in 1970 by a Samskrit scholar Vidyanidhi Sri KN Varadaraja Iyengar, this publication fortunately and unfortunately continues to be the only Samskrit daily published. Several spiritual and political leaders and statesmen have acknowledged Sudharma's contribution to culture and language. Sudharma, published from the city of tradition, Mysore, is now edited by Sri KV Sampath Kumar, son of the founder.
Running a newspaper is no joke and especially if there is a dearth of advertisers and readers, and more so if it is in a language that is misguidedly considered anachronistic. The language issue assumes importance in another angle, as there are few people who can write for the newspaper in Samskrit. This job of running the newspaper looks more and more onerous as one considers the various obstacles it has had to face. But Sri Sampath kumar is a brave soul. He soldiers on for the cause of Samskritam and sudharmA has entered her thirty sixth year.
This blogger wishes to draw the kind attention of all those who claim to love Indian culture and sanAtana dharma to this publication. To commemmorate the thirty sixth year, there is a special edition being brought out. In a Kannada note that this blogger received, the issue is supposed to contain short and long stories, poems, news, humor, children's stories, articles on science and pretty much everything else that one would expect to find in a mainstream publication. To continue running it, the publisher requests your financial and cultural attention. sudharmA is offering advertisements from Rs 750 (quarter page) to Rs 2500 (full page) (15 USD to around 50 USD). This is close to nothing for people earning dollars in the US.
If you are a lover of Samskritam, this blogger requests you to put your money where your heart is and help out sudharmA. The contact details are as follows:
Sudharma
Editor: Sri KV Sampath Kumar
No. 561, 2nd cross,
Ramachandra Agrahara,
Mysore - 570 004
Karnataka
INDIA
0821-244-2835
One could also subscribe to this publication. This blogger is willing to provide details about overseas subscriptions if somebody is interested as he has heard that a few copies go abroad.
This is the first time that this blogger has put in a pitch for financial help - but it is for a worthy cause. If you share this concern, please do what is necessary.
|| jiyAt gIrvANabhAratI ||
Update: I just enquired with the publisher and he is still checking with the postal department as to what the exact postage is. His email-id(was not working till a little while ago) is sudharmasktdly@sancharnet.in. sudharma.sanskritdaily@gmail.com
As we well know, Samskrit is one of the oldest surviving languages in this world. The Samskrit words used today have been in use for thousands of years now. This is the language that Rama and Krishna spoke in. This is the language of the veda and the purANas. Kalidasa's classics are written in this Divine Language. This blogger has the tendency to go all hyperbolic when it comes to Samskrit and Her glory - but Samskrit deserves all praise and more, especially in this age and time when anything Indian is looked at with scorn or worse - indifference. Suffice it to say that Samskrit epitomizes Indian culture. Indian Culture and Samskrit are inseparable - just as kAlidAsa wrote in his immortal Raghuvamsha - vAk arthau iva, we could easily say samskriti-samskRte cha.
Samskrit learning had always been considered as the sign of a refined mind, and it is correct to recall now that Samskritam itself means refined. This consideration, however, began to go out of vogue once the British began to rule over India. While the western mode of thinking was not exactly a bane, it caused several educated and otherwise intelligent Indians to neglect their culture and ape an alien one. This resulted in a decline in the position of Samskrit. She suffered the humiliation of dethronement by her own children.
Even as India became independent, Samskrit's fortunes did not experience an upswing. She was not made the national language of India owing to petty caste feuds. The socialist mindset continued to keep Samskrit in dusty old museums and manuscripts. Lip service, of course, was paid and we could see several schools, nay Universities come up that were dedicated to Samskrit. But ask a common man on the street about Samskritam and you will see him blinking blankly. Publications in Samskrit continued to exist - but one could never see a kAlidAsa or a bANa. Why? Because Samskrit continued to be thrust away from the mainstream of national life. If one asks why it should be Samskrit that needs to be brought back into the mainstream, this blogger would just ask that person to study some literature in Samskrit. BhartRhari's shatakas should be a good introduction.
This blogger has digressed enough from the main point that he wants to make - but he considers it a necessary digression to give a context to the following matter.
To bring a language back to the mainstream, (this blogger has never used the word revive or the phrase "bring back to life" just because Samskrit has always been alive - alive in the countless temples and in the daily devotions of millions of Hindus - but only as a weak stream and not like a roaring river that Samskrit was and deserves to be) there need to be publications in that language - publications catering to different sections and strata of society and to society's different needs.
Ever since a newspaper has been published, we have seen its power - not only over the minds of its readers but also the way in which it influences a language. Sudharma is the example in this case. Founded in 1970 by a Samskrit scholar Vidyanidhi Sri KN Varadaraja Iyengar, this publication fortunately and unfortunately continues to be the only Samskrit daily published. Several spiritual and political leaders and statesmen have acknowledged Sudharma's contribution to culture and language. Sudharma, published from the city of tradition, Mysore, is now edited by Sri KV Sampath Kumar, son of the founder.
Running a newspaper is no joke and especially if there is a dearth of advertisers and readers, and more so if it is in a language that is misguidedly considered anachronistic. The language issue assumes importance in another angle, as there are few people who can write for the newspaper in Samskrit. This job of running the newspaper looks more and more onerous as one considers the various obstacles it has had to face. But Sri Sampath kumar is a brave soul. He soldiers on for the cause of Samskritam and sudharmA has entered her thirty sixth year.
This blogger wishes to draw the kind attention of all those who claim to love Indian culture and sanAtana dharma to this publication. To commemmorate the thirty sixth year, there is a special edition being brought out. In a Kannada note that this blogger received, the issue is supposed to contain short and long stories, poems, news, humor, children's stories, articles on science and pretty much everything else that one would expect to find in a mainstream publication. To continue running it, the publisher requests your financial and cultural attention. sudharmA is offering advertisements from Rs 750 (quarter page) to Rs 2500 (full page) (15 USD to around 50 USD). This is close to nothing for people earning dollars in the US.
If you are a lover of Samskritam, this blogger requests you to put your money where your heart is and help out sudharmA. The contact details are as follows:
Sudharma
Editor: Sri KV Sampath Kumar
No. 561, 2nd cross,
Ramachandra Agrahara,
Mysore - 570 004
Karnataka
INDIA
0821-244-2835
One could also subscribe to this publication. This blogger is willing to provide details about overseas subscriptions if somebody is interested as he has heard that a few copies go abroad.
This is the first time that this blogger has put in a pitch for financial help - but it is for a worthy cause. If you share this concern, please do what is necessary.
|| jiyAt gIrvANabhAratI ||
Update: I just enquired with the publisher and he is still checking with the postal department as to what the exact postage is. His email-id
Subscribe to:
Posts (Atom)